Аралық бақылау №1 Сұрақтары: Тірек-қимыл жүйесінің жалпы сипаттамасы
Автономды нерв жүйесінің құрылысы. Автономды нерв жүйесінің симпатикалық, парасимпатикалық бөлімдері
жүктеу/скачать 141,06 Kb.
|
ФИЗИО 2 сем РК1
- Бұл бет үшін навигация:
- 24. Симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдердің жекелеген органдарға әсері. Симпатикалық нерв жүйесінің адаптивті-трофикалық әсері.
| 23. Автономды нерв жүйесінің құрылысы. Автономды нерв жүйесінің симпатикалық, парасимпатикалық бөлімдері.
Вегетативті (автономды) жүйке жүйесі — ішкі мүшелердің, ішкі және сыртқы секреция бездерінің, қан және лимфа тамырларының қызметін реттейтін нерв жүйесінің бөлімі. Вегетативтік жүйке жүйесі Функциялары 1. Ағзаның барлық органдары мен тіндерінің (қаңқа бұлшық етінен басқа) функцияларын жүйкелік басқару (регуляциясы); 2. Зат алмасуының реттелу; 3. Ағзаның гомеостазын сақтау; 4. Барлық омыртқалардың бейімделу реакцияларына жауапты. Вегетативтік жүйке жүйесінің құрылысы • Анатомиялық және функционалдық вегетативті жүйке жүйесі симпатикалық, парасимпатикалық және метасимпатикалық болып бөлінеді. • Ағзаның барлық құрылымдары мен жүйелері вегетативтік жүйке жүйесінің талшықтарымен инерцияланады. Вегетативтік жүйке жүйесінің бөлімдері адам санасының қатысуынсыз органдар мен жүйелердің автоматты реттелуін қамтамасыз ете отырып, салыстырмалы функционалдық антагонизмде болады. • Маңызды органдардың қос инвервациясы бар. Қуыс ішкі мүшелерде үш (симпатикалық, парасимпатикалық және метасимпатикалық) иннервация бар. 24. Симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдердің жекелеген органдарға әсері. Симпатикалық нерв жүйесінің адаптивті-трофикалық әсері. Симпатикалық жүйке жүйелерінің нейрондары 8 ші мойындық сегменттен бастап, 2 ші белдік сегментпен аяқталады. ЖЖ-нің вегетативтік бөлімі мәні бойынша аралық болып табылады.Оның өзі симпатикалық және парасимпатикалық нейрондар болып бөлінеді. Симпатикалық нейрондарға мойын, көкірек және бел бөлімдерінде орналасқан. Соған қарай бірнеше орталықтар айта кетсек қарашық рефлексі, жүрек, бүйрек жұмысы және сілекей бөлу орталықтар осында орналасқан. Ал парасимпатикалық нейрондар сегізкөз бөлімінде орналасқан. Яғни, осындағы жамбас бөлігінің мүшелерін қамтиды. Қалған қаңқа бұлшықеттер мойыннан бастап аяқ ұшына дейінгі орталықтар жұлынның барлық бөлімінде бар. СИМПАТИКАЛЫҚ БӨЛІМ: • жүректің жиырылу жиілігі мен күшін арттырады; • адреналин шығарылуын ынталандырады; • қандағы глюкоза деңгейін арттырады; • қан қысымын арттырады; • бас миының, өкпенің және коронарлық артериялардың кеңеюін тудырады; • ішектің перистальтикасын және ас қорыту бездерінің (сілекей) жұмысын тежейді, тегіс бұлшықет сфинктерін азайтады; • несепағардың перистальтикасын азайтады, бұлшық етті босаңсытады және қуық сфинктерін азайтады; • бронхтар мен бронхиолдарды кеңейтеді, өкпе желдеткішін күшейтеді; • көз қарашықтарын кеңейтеді; ПАРАСИМПАТИКАЛЫҚ БӨЛІМ: • жүректің жиырылу жиілігі мен күшін азайтады; • қандағы глюкоза деңгейін төмендетеді; • қан қысымын төмендетеді; • ішектің перистальтикасын күшейтеді және ас қорыту бездерінің (сілекей) жұмысын ынталандырады, тегіс бұлшықет сфинктерін босаңсытады; • несепағардың перистальтикасын күшейтеді, бұлшық еттер мен қуық сфинктерін босаңсытады; • бронх және бронхиолды тарылтады, өкпенің желдетілуін азайтады; • көз қарашықтарын тарылтады ● Симпатикалық жүйке жүйесі барлық ағзаларды жүйкелендіреді: жүрек, тамырлар, бронхтар, АІЖ-ң ГАМҚ-ы, несеп-жыныс жүйесінің ГАМҚ-ы, тері бездері, бауыр, қарашық бұлшықеттері, жатырды, липолиз жүретін тіндер, гликогенолиз, бүйрек үсті бездерін, ішкі секрецияның басқа да бездері. Симпатикалық жүйке жүйесі ағзалардың жұмыс қабілеттілігін айтарлықтай жоғарылатады. Яғни оның әсерінен гликогенолиз, гликонеогенез, липолиз жоғарылап, жүрек қан тамыр жүйесінің қызметі күшейеді, яғни қан массасының гипоксияға шыдамды аймақтардан қайта таралуы жүреді. Бұл аймақтарда оттегі мен энергия көзі - тіршіліктің негізі болып табылады. Өкпе желдетілуінің жақсаруы жүреді. Сонымен бірге, симпатикалық жүйке жүйесінің белсенуі эякуляция үдерістеріне алып келеді. Жалпылай алғанда, симпатикалық жүйке жүйесінің эрготропты қызмет атқаратындығы туралы көптеген ғалымдардың ойымен келісуге болады. Яғни ол ағзаның белгілі бір деңгейде жұмыс қабілеттілігін көтеріп, ағзаның тіршіліктік қорларын жоғарылатады. ● Парасимпатикалық жүйе жүректе жиіліктің, күштің, өткізгіштіктің, қозғыштықтың тежелуін, ГАМҚ бронхтарында белсендіруге, кеңірдек пен бронхтардың шырышты жасушаларының – белсендіру, АІЖ шырышты жасушаларын – белсендіру, АІЖ сфинктері мен қуықтың сфинктеріне босаңсыту, детруссор қуықтың бұлшық етін- белсендіру, қарашық сфинктерін белсендіру, көздің кірпікшелі бұлшықетін – белсендіру, жыныс ағзалары тамырларының қан толуының жоғарылауын, сілекей бездерінің белсенуі, жас сұйықтығының бөлінуін күшейтеді. Жалпы алғанда, папасимпатикалық талшықтардың қозуы гомеостаздың қалпына келуіне, яғни трофотропты әсердің дамуына алып келеді. жүктеу/скачать 141,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|