Аралық ғылымипрактикалық конференция II том
жүктеу/скачать 7,07 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Özyaşar Y. 1 , Eren Ö. F. 2
- YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE İŞLEVSEL DİLBİLGİSİ ÇERÇEVESİNDE METİNBİLİMSEL-TÜMCESEL YAPILARIN İŞLEVSEL- ANLAMSAL BAĞLAMDA UYGULANMASI
- Cümle kimin hakkında
- Eksik iletiler
- Kiminle gitti
- Ne zaman alacak
- Zenginleştirilmiş işlevsel-anlamsal tümce
Пайдаланылған әдебиеттер: 1 Бернард Шоу. Избранное. Русский перевод. Москва, 1956. 286 c. 2 Байтұрсынов А. Ақ жол: Өлеңдер мен тəржімелер, публ. мақалалар жəне əдеби зерттеу. Алматы: Жалын, 1991. 464 бет. 253
3 Александрова О.В. Поблемы экспрессивного синтаксиса. Москва: Высш. школа, 1984. 211с. 4 Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы: Санат, 2003. 496 бет. 5 Ақылбекова Г. «Қазақ тілі түсіндірме сөздігіндегі» етістік сөздердің стильдік саралануы// Ізденіс. 1998. №6. Б.1521. 6 Болғанбайұлы Ə., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. –Алматы.:Санат, 1997. 265 бет. 7 Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. –Алматы: Мектеп, 1975. 8 Мұсабекова Ф. Қазақ тілінің практикалық стилистикасы. –Алматы: Мектеп, 1982. 151 бет. 9 Балақаев М., Томаннов М., Жанпейісов Е., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. – Алматы: Дəуір, 2005. 256 бет. 10 Болғанбаев Ə. Қазақ тілінің синонимдер сөздігі. –Алматы: Мектеп, 1975. 308б.
Özyaşar Y. 1 , Eren Ö. F. 2 1 PhD., Süleyman Demirel Üniversitesi, Kazakistan, yucel.ozyasar@sdu.edu.kz 2 Öğrt. Gör., Süleyman Demirel Üniversitesi, Kazakistan, omerfaruk.eren@sdu.edu.kz YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE İŞLEVSEL DİLBİLGİSİ ÇERÇEVESİNDE METİNBİLİMSEL-TÜMCESEL YAPILARIN İŞLEVSEL- ANLAMSAL BAĞLAMDA UYGULANMASI
that would meet the needs in modern Turkish language teaching is very important. In this study our aim is to define the functional structure of the grammar method “sentential textscientific” that teaches Turkish to foreigners and to try to show applications in a logical plane. Foreign language education is now accepted by all linguists to be taught not only through grammar. The importance of language teaching in communication, linguistic and communicative challenge in forming the text to be functional, the text in the semantic context in a consistent and correlative is obliged by the containment integrity. “Textscientific” forms a functional presentation of the linguistic structure. Rather than directly teaching grammar, attempting to comprehend the existing functionalsemantic integrity in the text constitutes the conceptual framework of our goal. In our study, the “sentential textscientific” examples that are related to the functional grammar method are given to show that the subject has been studied.
Tümcesel Building, Rainbow Textbooks.
İşlevsel Dilbilgisi, bir dil dizgesini çalışmanın öncelikle dil kullanım çerçevesinde başlaması gerektiğini ve dilsel ifadelerin anlamının belirlenmesinin bağlamdaki işlevlerinin betimlenmesi ile olanaklı olduğunu savunarak, dile işlevsel bakış açısıyla yaklaşan bir 254
yaklaşımdır.(Eggins 1994: 11; Hopper 1998: 162). İşlevsel dil bilim bütün dilleri ele alırken; işlevsel dil bilgisi bir dili inceler ve ona ait öğeler üzerinde yoğunlaşır. İşlevsel dilbilgisi somut bir gramer dalı olarak dilin yapısal birimlerinin (metin, tümce, tümcesel ve sözdizimsel yapılar vb.) işlevlerini ve onların kullanım kurallarını incelemektedir. Söz konusu dilbilgisi dalında çeşitli dil düzeylerinde oluşan dilbilimsel dizge, yapısal bileşenlerin anlamsal işlevlerinin birlikteliği temelinde ele alınmaktadır. (Bondarko, LES 1990)İşlevsel dilbilgisi her dil düzeyinde oluşan dilbilimsel dizgelerin; metin veya metinden küçük ve büyük yapıların, yapısal bileşenlerinin anlamsal işlevleriyle bir bütün oluşturması temelli bir hedef gütmektedir. İşlevsel dilbilim dildeki öğeleri ve bunların bildirimlerini işlevleri açısından ele alarak dil dizgesi içindeki görevini ve konumunu belirlemektir. Dileişlevsel bakış açısıyla yaklaşmak, dilin kurallar dizgesini mümkün olduğuncaişlevsel kavramlar açısından açıklamayı gerektirir (Siewierska 1991: 9). Biçimselparadigmadan farklı olarak işlevsel dilbilgisi bir model oluşturmaya çalışmaz ve bir dil dizgesini çalışmanın öncelikle dil kullanımı çerçevesinde başlaması gerektiğinive dilsel ifadelerin betimlenmesinin bağlamdaki işlevlerinin betimlenmesi ileolanaklı olduğunu savunur(Nichols 1984: 97).
Semantik(anlamsalllık), eş zamanlı ve ard zamanlı olarak çalışır. Ferdinand de Saussure
’ye kadar dilbilimi çalışmalarında ardzamanlılık hakimdi. Eşzamanlı semantik, dildeki göstergelerin belli birzaman diliminde belli gruplar tarafından biriletişimaracı olarak nasıl kullanıldığını araştırır. Eş zamanlı semantic ve ardzamanlı semantic birbiriyle hiçbirzaman çelişmez, hatta birbirlerini tam anlamıyla tamamlar. Kelimelerin anlamlarının araştırılması dilbilimsel anlamsallığın konusudur. Işlevsel anlamsallık Alfred Tarski tarafından 1944 yılında “sistematik bir süreç olarak resmileştirilmiştir”. Gerçek – işlevsel semantic bir cümlenin anlamını bir cümlenin gerçekliği sorununa bağlamıştır, çünkü bir gerçekliğin tasarısının kavranması, anlamın tasarısının kavranmasından daha kolaydır. Gerçek – işlevsel semantik “anlam” kavramını dilsel ifadelerile dünya arasında bir işlev olarak anlayan ve bu ifadelerin gerçekliğini, bunların anlamlarına ölçüt olarak kullanan bir semantiktir. Türkçe’nin eşzamanlı dil kullanımının betimlenmesinde işlevsel dilbilgisinin metodolojisinin bileşimli olarak uygulanması kanaatimizce Türkçe’nin sözdizimsel yapısına uygun olup metinbilimsel çalışmalarda daha büyük bir kolaylık sağlanacağı söylenebilir. İşlevselanlamsal metin çalışmaları daha somut ve gerçekçi bir şekle büründürecektir. Cümlenin gerçekliği ve işlevi onun anlaşılır olmasına yani anlamına bağlıdır. Dilbilgisinin işlevsel olarak ele alınıp incelenmesi metinbilimsel yapıları daha gerçekçi ve iletişimsel bir hale getireceği şüphesizdir. Ayrıca Avrupa dil portföyüne göre dil öğretimi ve eğitimine ait kriterlerin belirlendiği dizgelerde işlevsel anlam alanları eş zamanlı ve metinbilimsel olarak daha iyi tanımlanabilecektir. Biz bu çalışmamızda metin ve metin içindeki cümlelerin metinbilimsel çerçevede yeniden nasıl kurgulanabileceğinin işlevselanlamsal yönü üzerinde yoğunlaşacağız. Çalışmaya örnek olacak dilbilgisel metni ise Dilset’in yabancılar için hazırlamış olduğu ‘Gökkuşağı1’ kitabından seçtik. İşlevselanlamsal alanlara göre metindilbilimsel açıdan bakarak tümcelerin konuya ve yoruma
255
göre kırılarak yeniden metinleşmesine az da olsa bir açıklık getirmeye çalışacağız. Bunu yaparken Türkçe’nin işlevsel dilbilgisini oluşturan temel öğeleri işlevselanlamsal bakış açısıyla bir metin bütünlüğü içerisinde ele almaya çalışacağız. Türkçe’deki metinbilimseltümcesel yapılanmalar; yüklem merkezli, öznelnesnel, niteliknicelik, haldurum merkezli,işlevsel anlamsal bileşim alanları şeklinde ele alınıp incelenebilir. İşlevsel dilbilgisi somut bir dilin kullanım birikimi ve imkanlarıyla işlevselanlamsal alana göre yeniden şekillendirilebilir. Dilbilimde işlevci yaklaşım farklı iletişim bağlamlarında dilin rolünü ve işlevlerini betimlemeye çalışan ve iletişime dayanan bir yaklaşım olarak betimlenmektedir. Bu yaklaşımda dilin insanların birbirleriyle olan etkileşimlerinde anlam oluşturmasına nasıl olanak sağladığı araştırılmaktadır; ancak, dilde anlam her zaman açıkça belirlenememektedir. İşlevsel dilbilgisinin temellerini üç temel soru oluşturur: Ne anlatıyor? ‘anlama’, ne ile anlatılıyor? ‘biçim’ ve ne için anlatılıyor? ‘ görev. Soyut anlamların, somut dil biçimleriyle metinbilimsel anlatımla görselleşmesi bilgi ve iletişimin daha işlevsel olarak işlenmesini gerektirecektir. Fakat bu bizi aşan bir ekip çalışması gerektiren kapsamlı tetkikleri gerektiren bir husus olduğu için biz sadece küçük bir bölümü üzerinde tatbikini göstermek için metinbilimsel verileri basit tümce veya tümcelerin işlevsel yönden konuya ve anlama göre kırılarak aynı yazımın yeni metin şekillerine dönüşümünü göstermek için farklı işlevselanlamsal tümce yapıları oluşturacağız. ‘Dilin işlevi, bir sözcenin ya da kullanılan herhangi bir dilsel birimin amacıdır. Dil içinde ya da dil öğretiminde, dilin işlevleri genellikle davranış kategorileri biçiminde algılanır: rica etmek, özür dilemek, şikâyet etmek, bir şeyi ya da kendisini savunmak, vd. Bir dilin ya da bir sözcenin işlevi/işlevleri o sözcenin yapısı incelenerek belirlenemez. Önemli olan, dilin işlevsel olarak kullanılmasıdır, dil ile bir şey yapmak ya da sizi dinleyenleri etkileyerek onların bir eylemde bulunmalarını sağlamaktır’ (Kılıç,2002:31). Kılıç’ın da ifadelendirdiği gibi dilin işlevsel kullanımı sözcüklerin yapısını inceleyerek değil onların metin içinde veya durum içinde taşıdığı anlam ve davranış ortaya koymakla sağlanır.
Ama herşeyden önce metinve metinbilim nedir suallerine bir cevap vermemiz gerekmektedir. Metin, belirli bir iletişim bağlamında, bir ya da birden çok kişi tarafından sözlü ya da yazılı olarak üretilen anlamlı bir yapıdır. Metin çok farklı düzeylerde dille iletişimde bulunmak amacıyla cümlelerden oluşan, cümlelerle oluşturulan anlatma ve anlaşma aracıdır. Metni tarif eden bu ifadelerde iletişim kelimesi önem taşımaktadır. İletişimin gerçekleşmiş olması için onun işlevini yerine getirmiş olması mantıksal bir çıkarımdır).Metin içindeyazımsal ürünlerin bağlaşık ve tutarlı olması dilin işlevselliği açısından çok önemlidir. Bir cümlede veya metinde, kelimelerin dil bilgisi kurallarına göre bir araya gelmesi ve kullanılmasına bağlaşıklık denir. Bunların kendi içindee anlamca birbirlerini karşılamalarına ise tutarlılık diyebiliriz Charolles, bir metnin tutarlılık ve bağdaşıklık özelliklerini gösterebilmesi için dört kurala uyulması gerektiğinden söz eder. Bunlar, yineleme (Fr. répétition), ilerleme (Fr. progression), çelişkin olmama (Fr. noncontradiction) ve bağıntılılıktır (Fr. relation) (aktaran: ReichlerBéguelin, Denervaud, Jespersen 1990:125126).‘Metin, modern dilbilimde XX. yüzyılın 70’li yıllarından beri onu oluşturan dil birimlerinin metindeki ilişkilerine ve sıralamasına göre yapısal, söz konusu dil birimlerinin ifade ettiği düşünsel kuramlara göre ise
256
anlamsal olarak incelenmiştir. Bilgi iletişim çağında bunun yanı sıra, metnin işlevselliğinin irdelenmesi de giderek ivme kazanmaktadır. Çünkü dil, gerek bireylerarası, gerekse toplumlararası iletişimin ve bilgi akımının gerçekleşmesinde en temel araç görevini herşeyden önce işlevsel olarak üstlenmektedir. İletişim de, çeşitli sosyal ve dilsel görevi olan ve verici tarafından hem sözlü hem de yazılı olarak üretilen metinlerden oluşmaktadır. Dilbilimde metnin, bugün artık bir temel konu olarak belirlenmesi evresine girilmektedir. Nitekim birçok dilbilimsel kuralın yanısıra, eylemin çatısalzamansal biçimlenmesi de, temel metin oluşturucu araçlardan biri olarak ele alınmaktadır.’ (Zolotova 2002). Metin bilim ise yazınsal metnin toplumsal, imgesel vb. Bakımından bilimsel olarak incelenmesi olarak ifadelendirilir. Metin yazılı ve sözlü olarak şekillenmektedir. Çağdaş metinbilimi; bütünlüğe ve bağlaşıklığa sahip olan metinlerin kuruluş kurallarına göre anlatılananlamsal kuramları inceler. Çalışmamızda metin bilimsel verilerden yararlanarak evrensel özellikli anlamsal kuramların ekseninde, işlevselanlamsal anlamların eşzamanlı düzlem deişlevselliğine göre şu şekilde değerlendirmeye çalışacağız: ‘Temel bir dilbilimsel iletişimsel birim olarak “verici ↔ileti↔alıcı” formülü biçiminde tanımlanan metin oluşturuculuk, çağdaş dilkullanım ortamına göre yeni bir düzlemde ele alınmaktadır. Dolayısıyla metin, çağdaş dilbilimde bir bileşim, bir dilbilimseliletişimsel süreç ve oluşum biçiminde, bileşenlerinin birbiriyle birikişmesi olarak belirlenmektedir. Sözkonusu birikişmeye göre belirlenen klâsik “verici↔ileti↔alıcı” formülü ise, metin bileşenleri düzleminde yeniden sınıflandırılmaktadır. Bu bağlamda metin bileşenlerinin yeni bir tanımlaması ve iletişimsel devresi, düşüncemize göre aşağıdaki şekilde formüle edilebilir: a. Verici b. Vericinin projeksiyonu c. Metin gövdesi veyaileti d. Metin projeksiyonu e. Alıcı (M.Musaoğlu 2002). 1. İşlevselAnlamsalAlanınaGöreMetninBasitCümceveCümcelerTemelindeYapılandırılması 1.1 Basit Cümle ve Cümleler Baz Alınarak O, alışveriş yapmak için süper markete gidecek. Süper marketten sebze, meyve, vekahvaltılık malzemeler alacak. METİN1.1.1.1 (G1, Konu11,s.89) ‘Fatma Hanım’ın Alıveriş Planı’ ‘Fatma Hanım, öğleden sonra saat üçte işten çıkacak. O, alışveriş yapmak için süper markete gidecek.Süper marketten sebze, meyve, ve kahvaltılık malzemeler alacak. Fatma Hanım sebzelerden domates, salatalık, sivribiber, dolmalık biber ve patlıcan alacak. Meyvelerden elma, muz, şeftali, erik ve karpuz alacak. O et ve kahvaltı reyonuna da uğrayacak. Kahvaltılıklardan bir kilo beyaz peynir, bir kilo yeşil zeytin, kaymak, bir kavanoz reçel, yarım kilo tereyağı ve bir koli yumurta alacak. Ayrıca akşam yemeği yapmak için bir kilo tavuk eti ve yarım kilo kıyma alacak. Fatma Hanım, çocuklarına çikolata, bisküvi ve sakız alacak. O, alışverişi kredi kartıyla yapmayı düşünüyor.’
257
Söz konusu örnekteki birinci tümcedeki öngönderim ikinci tümcedeki art gönderimi anlamsal açıdan tamamlıyor. ‘alışveriş yapmak için sebze, meyve, ve kahvaltılık malzemeler’bu da öncül tümcelerde var olan sözcüklerin,ardıl tümcedeki sözcüklerle somut bir iletişim kurması anlamına gelmektedir. Fakat aynı metin içerisinde‘Fatma Hanım, öğleden sonra saat üçte işten çıkacak.O, alışveriş yapmak için süper markete gidecek. Aşağıdaki şekilde sıralanan cümlelerde ise aynı somut bağlantı kurulamamaktadır. ‘saat üçte işten çıkacakve süper markete gidecek’ öncül tümce ile ardıl cümle arasında anlamsal yönden somut bir bağlantı yoktur. Yani öncül tümcede bize verilen iletiyle ardıl cümle hakkında hzlı bir iletişim kurmamız mümkün gibi değildir.Söz konusu metinde ‘alışveriş yapmak için’ öğesi öncül tümcedeki bilgi verici konumundadır. Metni okuyan için somut bir gönderim oluşturmaktadır. Buna göre verici: ‘alışveriş yapmak için’ öğesidir.Vericinin okuyucuya verdiği mesaj ise süpermarketten bir şeyler alınacağıdır. Metin gövdesindeki ileti ise sebze dendiğinde; ardıl cümlelerde var olan ‘domates, salatalık, sivribiber, dolmalık biber ve patlıcan’. Meyve dendiğinde; ‘elma, muz, şeftali, erik ve karpuz’ ve kahvaltılık dendiğinde ise; ‘bir kilo beyaz peynir, bir kilo yeşil zeytin, kaymak, bir kavanoz reçel, yarım kilo tereyağı ve bir koli yumurta’ şeklinde üç farklı ileti somut bir alışveriş anlamını taşımaktadır. Metnin ileti ise ‘süpermarkette alışveriş yapmak’ şeklinde ifadelendirilebilir. Alıcı ise dili öğrenen veya metni okuyandır. Metni dil öğretimin işlevselliği açısından ele alacak olursak bazı eksiklikler karşımıza çıkmaktadır. Türk kültürünü ilk defa öğrenen bir öğrenci için kahvaltılık kavramı kendi kültüründe, hedef dildekini karşılayacak bir öngönderimsel iletiye sahip değildir. Konumuz harici olduğu için bunun göstergesel dilbilimle daha da zenginleştirilebileceğini söyleyerek geçiyoruz. Yani metne uygun resimlerin ve imajların koyulmasından bahsediyoruz. Ama biz bunu işlevsel dilbilgisel bir düzlemde anlatmayı hedeflediğimiz için şunları söyleyebiliriz. Türk kahvaltı kültürünün Türkler için taşıdığı önem öngönderimsel bir tümce ile somutlaştırılarak iletişim hızlı ve işlevsel bir halae gelebilirdi. Vericinin projeksiyonu diyeceğimiz bu ileti şu şekilde olabilirdi: ‘Fatma Hanım, öğleden sonra saat üçte işten çıkacak. O, alışveriş yapmak için süper markete gidecek. Süper marketten sebze, meyve, ve kahvaltılık malzemeler alacak.O et ve kahvaltı reyonuna da uğrayacak. Çünkü, Türkler için kahvaltı yapmak çok önemlidir. Kahvaltılıklardan bir kilo beyaz peynir, bir kilo yeşil zeytin, kaymak, bir kavanoz reçel, yarım kilo tereyağı ve bir koli yumurta alacak.’ gibi bir öngönderim öğesi daha sonraki ardıl tümcedeki iletişimi somutlaştırmış olacaktı. ‘Çünkü’ ifadesiyle de metnin iletisine, nedensellik işlevselanlamsal açıdan tamamlayıcılık, ‘Türkler için kahvaltı yapmak çok önemlidir.’ tümcesiyle de metin içi iletişimi işlevsel ve hızlı bir iletiyle tamamlamış oluruz. ‘çünkü’ bağlayıcıyla bileşik cümleler arasında iletişim sağlanmaktadır. Bunu yaparken salt gramer yapısı değil aynı zamanda metin içi iletiye uygun, işlevselanlamsal bütünlüğü de dengeleyen metinbilimseltümcesel düzlem içerisinde bir aktarım sağlanmalıdır. Metnin daha da işlevselanlamsal düzlemde metnin zenginleştirilmesi metinbilimsel bağlamda cümle çözümlemeleriyle de sağlanabilir. Bunun için cümle çözümlemelerinde tümevarım yöntemi uygulanmalıdır. Zira işlevsel dilbilgisel kuramda ve modern metinbilimsel
258
uygulamalarda, klasik dilbilgisel uygulamalarda olduğu gibi tümdengelim değil, tümevarım yöntemi uygulanır. Metinbilimsel cümle çözümlemelerinde öğelerin isminden çok işlevleri ve kullanım alanları öğrencilere kavratılmak istenir. Bu çözümlemelerdeki oluşturulacak tümcesel yapılar; metinbilimseltümcesel kriterler uygun işlevselanlamsal bütünlüğü sağlamış, hızlı iletişim iletilerine sahip olmalıdır.
Metinleri ardıl sıralamaya göre gösterecek olursak: İleti 1: ‘Fatma Hanım, öğleden sonra saat üçte işten çıkacak. ’ Tümceye sorular sorarak öğeleri tespit ederek eksik iletiyi bulmaya çalışalım. Cümle kimin hakkında? Fatma Hanım. Kim işten çıkacak? Fatma Hanım. Ne zaman işten çıkacak?(öğleden sonra saat üçte) Kiminle gitti?
(cümle içi iletiden dolayı, kendisi (yalnız gitti) Fatma hanım ne iş yapıyor? Bilgi yok Fatma Hanım nerede çalışıyor? Bilgi yok Eksik iletiler:Fatma Hanım nerede çalışıyor?, Fatma hanım ne iş yapıyor? Zenginleştirilmiş işlevsel-anlamsal tümce: Fatma Hanım, öğleden sonra saat üçte okuldan çıkacak. Sonuç 1: Yeni kurulan cümleyle hem Fatma Hanım’ın nerede çalıştığını hem de metin içi iletiyle O’nun öğretmen olabileceği öngönderimi verilmiştir. Art gözderimlerdeki yapılacak olan zenginleştirilmiş iletilerde yaptığı iş daha hızlı bir iletişim sağlanarak ifadelendirilmiş olacaktır.
Tümceye sorular sorarak öğeleri tespit ederek eksik iletiyi bulmaya çalışalım.
sonra)
Kiminle gitti? Kendisi (yalnız gitti) Neyle gitti?Bilgi yok Tam olarak ne zaman gitti? Bilgi yok Eksik iletiler: Neyle gitti?, Tam olarak ne zaman gitti? Zenginleştirilmiş işlevsel-anlamsal tümce: Fatma Hanım, alışveriş yapmak için saat dörtte arabayla süpermarkete gidecek. Sonuç 2: Vericinin projeksiyonunu genişletecek olan bu yeni öğeler metin iletisini ve projeksiyonu 259
da zenginleştirerek ‘alıcı’nın yani öğrencinin dili öğrenmeyle ilgili olan iletişimini ve dilin kullanımını (işlevini) daha üst seviyeye taşıyacaktır. Metinbilimseltümcesel yapıdaki işlevsel anlamsal alandaki bu değişiklikler işlevsel dilbilimsel düzleme de uygunluk göstermektedir.
alacak.’ Tümceye sorular sorarak öğeleri tespit ederek eksik iletiyi bulmaya çalışalım. Cümle kimin hakkında? Fatma Hanım. O ne alacak?domates, salatalık, sivribiber, dolmalık biber ve patlıcan Nereden alacak? ( cümle içi iletiden dolayı, süper marketten ) Ne zaman alacak? (cümle içi iletiden dolayı, saat dörtten sonra ) Kimle alacak?(cümle içi iletiden dolayı, kendisi (yalnız gitti) Ne kadar alacak? Bilgi yok Nereden alacak? Bilgi yok Eksik iletiler:Ne kadar alacak?,Nereden alacak? Zenginleştirilmiş işlevsel-anlamsal tümce: ‘ Fatma Hanım sebze reyonundan 2 kilo domates, 1 kilo salatalık, 1 kilo sivribiber, yarım kilo dolmalık biber ve 1 kilo patlıcan alacak.’ жүктеу/скачать 7,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|