Біріншіден, қатаң визалық режимді ТМДға енгізген жөн. Иммиграция заңында виза
мен азаматтық жағын алу жағын күрделендіріп, елге пайдалы кəсіпорындар ашу жағын
жеңілдету қажет. Көшіп келушілердің санын азайтып, елімізге қыдырып, саяхат жасай
келіп, ақша жұмсайтын туристерді көбірек келтіру пайдалы. Қазір Ресейден келетіндер
378
азаматтықты оңай алады да, бұған керісінше, бізден Ресейге барғандарға азаматтық алу
қиынға соғады. Оралмандардан басқа азаматтық алу – тек мемлекеттік тілді білу талабына
сəйкестігі. Осындай қайшылықтарды болдырмау керек.
Екіншіден, тұрағы жоқ тұрғын мəртебесін (статусын) енгізіп, шеттен келгендерге
(атамекеніне оралғандардан басқасына) қашан азаматтық алғанынша еңбек ету жəне оқу
құқығын бермеу керек. Мұны осылай істемесе, оқу орындарының бюджеттік мəселесін
тартып, жұмыс орындарында түрлі қайшылықтар туа бастайды. Біздің шетелден жұмыс
күшін алу, шетелге жұмыс күшін шығару төңірегіндегі заңымыз да ойдағыдай емес.
Үшіншіден, “Отандастар” туралы бапты Заңнан алып тастаған дұрыс.
Төртіншіден, депортация туралы бап енгізіп, оның орындалуын Ішкі істер
министрлігіне жүктеу қажет.
Бесіншіден, паспорт, төлқұжатқа тіркеу жұмысына келгендерді шеттен келгендерді
алмаған дұрыс.
Алтыншыдан,эмиграцияны толық жеңілдетіп, иммиграцияны (атамекеніне
оралушылардан өзге) батыс елдерінің үлгісімен күрделендіру керек. Сонда ғана жергілікті
ұлт өкілдерінің үлес салмағы артатын болады.
Жетіншіден, иммигранттардан мемлекеттік тілді талап ету керек”.
Қазақстан Республикасының миграциялық саясатындағы басты бағыт əлемдегі үш
қазақтың бірін, яғни сырттта жүрген қандастарымызды отандастыру. Біз қандастарымызды
отандастыруды оларды “оралман” атаумен бастадық. Оралмандар мəселесі дəйекті саясат
жүргізуді жəне ерекше көңіл бөлуді қажет етеді, сондықтан бұл өзекті мəселеге біз келесі
тараушада тоқталуды жөн көрдік.
Қорыта айтқанда, еліміздің көшіқон саясатының салалық бағдарламасына сəйкес
Қазақстан Республикасының əлеуметтік жəне еңбек заңнамасы көптеген кемшіліктерге
қарамастан, мигранттарды əлеуметтік қорғауды ұйымдастыру жөніндегі шараларды жүзеге
асыруда, əлеуметтік қолдау мен олардың бейімделуіне ерекше назар аударылуда. Қазақстан
Республикасының миграциялық саясатының басты мақсаты – миграциялық процестерді
басқару, мигранттардың интеллектуалдық жəне еңбек əлеуетінің жүзеге асуына, елдің жəне
оның аймақтарының əлеуметтікэкономикалық берік дамуына, демографиялық дамуына,
яғни халықтың көбеюіне немесе тұрақтануына ықпал ету.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1 Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына арналған жолдауы:
«Қазақстан2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты // Егемен
Қазақстан. – 15.12.2012., №828831(27902).
2 Миграция бойынша халықаралық ұйымның (МОМ) «ҚР шетел жұмыс күшіне қажеттілікті
анықтау» арнайы баяндамасы, 2013 ж. Астана. – 17б.
http://iom.kz/index.php/publications
3 Халықтың көшіқоны туралы. Қазақстан Республикасының Заңы. – Алматы: ЮРИСТ,
2011. – 28б. 4 ҚР Президенті жанындағы адам құқықтары жөніндегі комиссияның «ҚР
мигранттардың құқықтық жағдайы туралы» арнайы баяндамасы, 2013 ж. Астана. – 161б. 5
«Kazakhstan Today» ақпараттық агенттігі.
379
УДК 342.14
Сулейманов А.Ф.
1
, Айтжан Б.Е.
2
1
Д.ю.н, профессор кафедры «Право», Университет Нархоз, Алматы, Казахстан
e-mail:
akif_sulei@mail.ru
2
К.ю.н., доцент кафедры «Международное право», КазУМОиМЯ им.Абылай хана,
Алматы, Казахстан, e-mail:
baitzhan@mail.ru
ПРОБЛЕМЫ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ИНТЕНСИВНЫХ МЕТОДОВ И
ИГРОВОГО ОБУЧЕНИЯ В ОРГАНИЗАЦИИ САМОСТОЯТЕЛЬНОЙ РАБОТЫ
СТУДЕНТОВ ЮРИДИЧЕСКОГО ПРОФИЛЯ
Abstract. This article is about using of intensive methods and playing education in
student's independent work. It is consequence to use this technology in contemporary education.
Повышение требований к качеству педагогического образования становится
насущной проблемой и условием развития системы непрерывного педагогического
образования, стимулом обновления его содержания на основе принципов
фундаментальности, преемственности и практической направленности. Работа
преподавателя в области юриспруденции это непрерывный поиск нового,
прогрессивного. Поэтому обучение студентов должно быть направлено на формирование
обобщенных способов умственных действий и должно быть тесно связано с
формированием у них абстракций и обобщений содержательного характера с усвоением
теоретических понятий. Это предполагает использование в учебном процессе активных
методов обучения, таких как проблемное обучение, деловые игры, применение приемов и
способов, позволяющих активизировать умственную, творческую деятельность студентов,
формировать теоретическое, творческое мышление, и, конечно же, получения
практических навыков.
Цели вузовской подготовки по той или иной специальности определяются
соответствующим
государственным
образовательным
стандартом,
а
также
квалификационными требованиями, учебными планами и программами. Достижение этих
целей предусматривает приобретение студентами некоторой суммы знаний, умений,
навыков. Как образовательные ориентиры: знания, умения и навыки обладают
значительными внутренними различиями и требуют использования различных
педагогических методов.
Таким образом, современное состояние подготовки специалистов в высших учебных
заведениях диктует необходимость поиска новых путей повышения качества их
теоретической подготовки, готовности к самостоятельному творческому труду, а главное
средств и методов подготовки выпускника вуза к практической и профессиональной
деятельности [1]. Учитывая многообразие всех этих фактов, мы в данной статье хотим
остановиться на роли активных методов обучения и, в частности, учебных деловых игр в
обеспечении эффективности организации самостоятельной работы студентов, а именно
студентов юридического профиля.
В последнее время деловые игры находят все более широкое применение в самых
разных областях: в основном в экономике и политике, праве, а также в социологии,
экологии, администрировании, образовании, планировании, истории. Деловые игры
380
используются для подготовки специалистов в соответствующих областях, а также для
решения задач исследования, прогноза, апробирования намечаемых нововведений.
Разрабатываются деловые игры и как способ коммуникации между специалистами разных
областей, как особый язык будущего. При проведении деловых игр в психологическом
аспекте должны разрабатываться два основных направления:
реализация установок на индивидуализацию личности;
выработка навыков работы в коллективе.
Индивидуализация предполагает существование системы отличительных признаков
деятельности
конкретного
человека,
обусловленной
особенностями
его
индивидуальности. В основе каждой индивидуальности лежит так называемое ядро
индивидуального стиля, от которого зависит направление развития приемов, умений,
навыков. Исходя из оценки составляющих ядра индивидуального стиля с позиции
исследовательской активности, выделяют два типа: основанный на любопытстве и на
любознательности [2].
Проблемное обучение это система дидактической деятельности преподавателя и
студентов, сочетающая постановку и решение учебных проблем с готовыми выводами
науки и направленная на развитие творческих способностей будущих специалистов.
Основная задача проблемного обучения состоит в вовлечении студентов в процесс
творческого поиска. Знания, в данном случае, не излагаются в готовом виде, а
преподносятся в форме учебной проблемы. Студенту необходимо найти самостоятельное
решение, исходя из запаса ранее усвоенных знаний и умений, правильно использовать
научную методологию.
Элементы деловых игр применяются на групповых семинарских занятиях. Деловые
игры представляют собой проигрывание имитационной модели производства и
профессиональной деятельности в целях обучения, контроля, исследования,
проектирования и выполнения различных видов работ. Для учебной деловой игры
содержание деятельности ее участников определяется требованиями к профессиональной
подготовленности студентов в рамках программного материала учебной дисциплины.
Из всего многообразия деловых игр нами была выбрана методика учебной деловой
игры. Основными конструктивными элементами учебной деловой игры являются:
участники игры, правила игры, сюжет, роли, игровой барьер, двуплановость, игровой
конфликт, игровые действия, игровой предмет, предметные действия, цель игры, оценка
степени достижения цели, результат игры, интерпретация результатов игры, игровая
деятельность, зрительская деятельность и деятельность по поводу игры [3]. На
семинарских занятиях при проведении учебной игры принимают участие все студенты,
которые подразделяются на игроков: судей, прокуроров, экспертов, участников процесса,
организаторов.
Проведение деловых игр в учебной студенческой группе преследует различные
цели, но главная из них повышение уровня профессиональной подготовки студентов.
Деловые игры, с одной стороны, развивают живой интерес у студентов к глубокому
изучению теории не только процессуального права, но и материального (гражданского,
семейного, трудового и т. д.) права, дают возможность показать студентам практическую
значимость теории отрасли права, позволяют на личном опыте убедиться в том, как
трудно без прочных теоретических знаний решать конкретные правовые вопросы, быстро
ориентироваться в сложных ситуациях, возникающих при рассмотрении и разрешении
конкретного дела. С другой стороны, деловые игры проводятся в приближенных к
381
практике условиях и обстановке. Поскольку участниками игр являются сами студенты, то
здесь для них открываются возможности не только получить наглядные аудитории,
активности во время игры в отведенные для занятий часы, увеличения ответственности
каждого студента не только за себя, но и за исход игры в целом. Представления о работе
судьи, прокурора, адвоката, юрисконсульта, но и впервые проверить себя в «деле»,
приобрести первые навыки по будущей специальности. Деловые игры позволяют
увеличить интенсивность учебного процесса за счет самостоятельной подготовки
студентов вне учебного процесса [4].
Не менее важна и практическая подготовка студентов. Деловая игра не может быть
начата и проведена не только без соответствующей теоретической подготовки участников
игры, но и без самих процессуальных действий: без изложения искового заявления и
предъявления его в «суде», без качественной подготовки к «судебному разбирательству»,
без вынесения соответствующих определений в этих стадиях процесса. Вся эта
подготовительная работа должна быть проделана под руководством преподавателя
самими студентами вне времени семинарских занятий. Деловая игра это активная форма
обучения. В ней одновременно участвует вся учебная группа в целом, каждому студенту
отводится при этом своя определенная «роль». Специфика деловой игры ставит студентов
в такие условия, когда они вынуждены не только высказывать свои суждения по существу
дела, но и не в меньшей мере задавать вопросы, причем не преподавателю, как это чаще
имеет место в семинаре, а своим же товарищам по игре. Содержание этих вопросов уже
само по себе свидетельствует во многом об уровне теоретической подготовки студентов.
А навыки, полученные здесь, имеют немаловажное значение для подготовки
высококвалифицированных специалистов.
Наконец, деловые игры преследуют и воспитательные цели. Они помогают
воспитать у студента любовь к своей будущей профессии, понять основные преимущества
и недостатки выбранной профессии.
Немалую роль в получение практических навыков будущих специалистов играет
проведение занятий без отрыва от производства. Так, студенты старших курсов при
изучении дисциплины «Гражданское процессуальное право» неоднократно посещают
судебные заседания по гражданских делам, как в районном суде, так и в вышестоящих
судах. Данная форма проведения занятий способствует повышению интереса к изучаемой
дисциплине, а также получению первичных практических навыков по порядку ведения
судебного заседания и процессуальных действий, совершаемые сторонами в судебном
заседании.
Необходимо также отметить важную роль изучения видеоматериалов судебных
заседаний, которые транслируют отдельные каналы телевидения. Этот процесс построен
на изучении представленного материала и выявлении процессуальных ошибок,
допущенных участниками процесса в ходе судебного заседания.
Следует отметить немалую роль ознакомительных (учебных), производственных и
преддипломных практик в получение практических навыков будущих юристов. Именно
при прохождении практики студент сталкивается с теми реальными проблемами, которые
существуют в действительности в процессе отправления правосудия.
Опираясь на это, можно считать, что включение обучаемых в процесс разрешения
противоречий, проблемных ситуаций, поиска решения нестандартных задач с
привлечением коллективного знания позволяет выйти на такой уровень обучения,
который соответствует современным требованиям развития творческих начал у студентов.
382
Список литературы:
1 Змиевская Е.В. Учебная деловая игра в организации самостоятельной работы
студентов педагогических вузов. Автореферат на соискание ученой степени к.п.н. –
Москва, 2003г.
2 Славгородская О.А. Методологические приемы повышения эффективности
усвоения знаний в процессе проведения деловых игр: материалы межрегиональной
научнопрактической конференции «Профессиональное образование в условиях
дистанционного обучения. Достижения, проблемы, перспективы» ГОУ ВПО Саратовская
государственная академия права. – Саратов, 2007.
3 Певцова Е.А. Теория и методика обучения по праву. – Москва, 2003. – С. 192
4 Тутынина Е. Г. Проведение деловых игр по гражданскоправовому профилю при
подготовке юристов // Подготовка кадров в региональной системе «КолледжВУЗ».
Оренбург, 2012.
ƏОЖ 349.4
Телеуев Ғ. Б.
құқық магистрі, аға оқытушы, І. Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік
университеті, e-mail:
galim200385@mail.ru
ЕУРОПАЛЫҚ ОДАҚТЫҢ ЖАҢАРТЫЛАТЫН ЭНЕРГИЯ КӨЗДЕРІН ҚҰҚЫҚТЫҚ
РЕТТЕУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Аңдатпа. Ұсынылып отырған мақалада Еуропалық одақты халықаралық ұйым
ретінде жаңартылатын энергия көздерін қолдану мен дамытудағы құқықтық реттеу
тетіктеріне талдау жасалынады. Еуропалық одақ құқықшығармашық қызметі өзіндік
ерекшеліктерге ие. Мақалада Еропалық одаққа мүше мемлекеттеріне жаңартылатын энергия
көздерін дамытудағы əдістеріне сипаттама беріледі.
Кілт сөздер: Еуропалық одақ, жаңартылатын энергия көздері, энергетика, регламент,
құқықшығармашылық, регламент, директивалар, шешімдер, ұсыныстар мен қорытындылар.
Еуропалық одақ халықаралық құқық негізінде құрылған халықаралық ұйым бола
тұра оның қызметі нормативтік актілер қабылдау арқылы жүзеге асырылады. Нормативтік
актілерді жүзеге асыру интеграциялық үрдістің тиімділігін анықтайды.
Капустин А.Я пікірінше, Еуропалық одақтың стратегиясы мен саясатының негізгі
мақсаттары Еуропалық бірлестіктердің (сообществ) норма шығармашылық қызметі
арқылы жүзеге асырылады. Батыс əдебиеттерінде оны «нормативтік құқықтық шешімдер
қабылдау» немесе «заңшығару процессі» деп анықталады. Бірақ, «Law making» жəне
«Legislative process» құқықшығармашылық ретінде қабылданып анықталуы мүмкін [1, 25
б.].
Еуропалық одақта құқықшығармашылық рəсімдерді жіктеудің екі негіздері бар. Ол
негізгі (құрылтай келісімшарттары жəне оларды толықтыратын жəне дамытатын актілер)
жəне туынды ( Кеңестің институттарының актілері)болып бөлінеді.
Ал, Кашкин С.Ю. анықтауынша «заңшығармашылық процесс», «заңшығару
процедуралары» өзгеше категорияны білдіреді. Бұл терминдер белгілі бір дəрежеде
шартты түрде қолданылады [2, 56 б.].
383
Дерябина Е.М. пікірінше, Еуропалық одақта құқықтың қайнар көздері олардың заңи
күші мен мəніне қарай негізгі жəне туынды болып екіге бөлінеді. Негізгі қайнар көздерге
мəні бойынша конституциялық құқықтық актілерді жастқызсақ, ал туынды қайнар көздерге
əдеттегі нормативтік құқықтық актілер мен заңға тəуелді актілерді жатқызамыз [3,189 б.]
Сонымен еуропалық құқық ғылымымен айналысатын ғалымдардың ішінде
еуропалық одақ құқығынын қайнар көздерін анықтауда Довьган Е.Ф. пікірімен келісуге
болады. Автордың айтуынша, бүгінгі таңда құқықтың қайнар көздерінің көптігіне
байланысты еуропалық одақ құқығынын қайнар көздерін негізгі , туынды жəне қосымша
құқықтың қайнар көздері деп жіктегеніміз жөн. Негізгі қайнар көздерге автор құрылтай
құжаттарымен қоса құқықтын қағидаларын да жатқызуды ұсынды.Ал туынды құқық
ретінде еуропалық одақтың үш тірегі шегінде кабылданатын нормативтік құқықтық
актілердің жиынтығын айтамыз. Ал ЕО актілерінің қосымша түрлеріне ЕО сотынын
шешімдері мен үшінші мемлекеттер мен жəне үкіметік емес ұйымдармен жасалынған
келісімшарттарды жатқызамыз[4].
Біздің пікірімізше, еуропалық одақта құқықшығармашылық рəсімдерді негізгі жəне
туынды деп жіктелуіне қарай, еуропалық одақ нормативтік актілерін де сəйкесінше негізгі
жəне туынды деп екіге бөліп қарастырғанымыз жөн. Еуропалық одақ заңнамасын осылайша
жіктелуі біз үшін еуропалық одақтың баламалы энергетикалық құқықтық қатынастарды
реттейтін актілерді анықтап олардын орнын белгілеуге көмектеседі.
Сонымен барлық туынды актілер негізгі актілерге сəйкес келуі тиіс. Еуропалық
қоғамдастық құру туралы келісім шартынын 249 бабына сəйкес, ЕО келесі актілерді
қабылдайды регламенттер, директивалар, ұсыныстар жəне қорытындылар.
Регламенттер Еуропалық одақта неғұрлым қатаң реттеу құралы. ЕҚҚ 249 б. сəйкес,
«Регламенттер ортақ пайдалануға арналған. Ол өзінің барлық бөлігі бойынша міндетті жəне
барлық мүше мемлекеттерде тікелей қолданылуы тиіс»[5].
Директивалар. Директива түсінігі ағылшын тілінен аударғанда «direct – бағыт»
дегенді білдіреді. ЕҚК 249 б. сәйкес, олар күтілетін нәтижеге қатысты бағытталған
әрбір мүше мемлекеттер үшін міндетті, бірақ ұлттық билікке әрекеттің нысаны мен
әдістерін тандау бостандығын береді.
Шешімдер «бағытталған тұлғаға барлық жағдайда міндетті» ЕҚК 249 б.
Шешімдер нақты мемлекетке не жеке немесе заңды тұлғаға бағытталуы мүмкін.Олар
реламент секілді міндетті сипатқа ие және тікелей ықпал етеді.
Ұсыныстар мен қорытындылар мүше мемлекеттер үшін міндетті болып
табылмайды,бірақта, ұлттық соттар ЕС соттарына ұсынылған шаралардың мәнін
анықтау үшін түсіндіруге жүгінуі мүмкін.
Жаңартылатын энергия көздерін құқықтық реттеудің негізгі нормативтік актілеріне
Лисабон Келісімшартын жатқызуымызға болады. Лисабон келісімшартына 13 желтоқсан
2007 жылы қол қойылып, 1 желтоқсан 2009 жылы күшіне енді.Лисабон келісімшарты
энергетикалық нарықтың неғұрлым нəтижелі əрекет етуіне əсіресе тұтынушыларды
энергиямен қамтамасыз етуге бағытталылған, энергия тұтынудын тиімділігіне жəне
жнергияны үнемдеуге сонымен қатар жаңа жəне жаңартылатын энергия көздерін
пайдалануға бағытталған ережелерден тұрады.
Баламалы энергетика энергетикалық құқықтың институты болғандықтан. Баламалы
энергетикалық заңнамаларды энергетикалық құқық тұрғысынан қарастырғанымыз жөн.
Е.В. Тихонова, В.И. Дырдов пайымдауынша, ЕО энергетикалық құқығы екі бөліктен
тұрады: құрылтай келісімшарттарының нормалары (Лисабон келісімшартының
384
редакциясы) жəне ЕО институттарының құзыреттілігі шегінде қабылданған актілер
(Регламенттер , Директивалар, жəне Шешімдер,).Сонымен қатар,энергетикалық
құқықтың негізгі қайнар көздеріне Еуропалық одақтың қызметі туралы келісімшар
(ЕОҚКШ) жəне Еуропалық одақ туралы келісімшарт (ЕО), Энергетикалық Хартияға
келісім шарт[5].
Жасыл кітап қабылдаған уақыттан кейіңгі талқылау нəтижелері негізінде, 1997 жылы
Ақ кітап қабылданды. Аталған құжат ЕО осы салада бағарламалы іс əрекеттерінің жоспарын
жасады. Атап айтқанда, Жасыл кітапта анықталған негізгі мақсат,яғни 2010 жылға дейін
жалпы электр энеергиясын тұтынуда жаңартылатын энергия көздерін пайдалану арқылы
алынатын энергия мөлщері 12 % жетуі тиіс.Осы мақсатқа жету үшін ЕО мүше мемлекеттер
өздерінің барлық ресурстарын келесі бағытқа жұмсаулары тиіс:1) қолжетімді жаңартылатын
энергия көздерін пайдалану;2) СО2 мөльшерінің төмендетілуіне ықпал жасау; 3) энергияға
тəуельділікті төмендету;4) ұлттық экономиканы дамыту; 5) Жаңа жұмыс орындарын ашу
Ақ
кітапта
көрсетілген
бағдарлама
мен
іс
əрекет
жоспары
ALTERNERбағдарламасымен қолдау тапты. Аталған бағдарлама жаңартылатын энергия
көздерін мемлекеттік жəне жеке инвестицияларды ынталандыруды жəне іс əрекет
жоспарларының заңи,əлеуметтік – экономикалық, əкімшілік жағдайларын қарастырды.
Жаңартылатын энергия технологиясын кеңінен қолдану үшін келесі саты нормативтік
негіздерді қалыптастыру болды. «Ішкі электр энергиясының нарығындағы жаңартылатын
энергия көздерінен өндірілетін электр энергиясының ілгерілету туралы» 27 қыркүйек 2001
ЕО/2001/77 ЕО Еуропалық парламенті мен Кеңесінің Директивасы. 2001 ЕО/2001/77
Директивасы 2010 жылға дейін жалпы ішкі энергия тұтынуда жаңартылатын энергия
көздерінің үлесін 12 % жеткізуді көздей отырып, Ак кітапқа бағытталды.Сонымен қатар
электр энергиясының мқлшері 22 % болуы да анықталды. Атлған Директива сонымен қатар,
1997 жылғы Киот хаттамасымен қарастырылған бірқатар міндеттемелерді орындау
шараларын да қамтыды.
2001 ЕО/2001/77 Директивасында, осы құжатты қабылдау кезінде ЕО жаңартылатын
энергия көздерімен байланысты жаңа технологияны дамытуда алдыңғы қатарлы орында
екені мəлімделді. Осыған байланысты, Директива ішкі нарық қағидаларына сыйластықпен
қарай отырып, энергияның осы түрін дамытуға бағыт алды.
Достарыңызбен бөлісу: |