Арман пв баспасы

147
Ар тық бол мас біл ге нің
Ма хам бет ақын ды ғы мен қа тар ше бер күй ші де бол ды. Оның 
11 күйі 1982 жы лы «Ша шақ ты най за, шал қар күй» де ген ат пен жа рық 
көр ді. Ақын өлең де рі нің ха лық ара сы на та ра уы на Ш.Жа рыл ға пұлы, 
Қу ан ақын, кіш ке не Қо бы лан ды, Қу ба ла, Лұқ пан, Мұ рат, Ығыл ман дар 
көп ең бек сі ңір ді. Ал ғаш 1908 жы лы Қа зан қа ла сын да жа рық көр ген 
«Мұ рат ақын ның Ғұ мар қа зы оғы лына айт қа ны» ат ты жи нақ та Ма хам­
бет тің 100 жол дан ас там 2 тол ғауы ба сыл ды. Ғ.Мұш тақ құ рас тыр ған 
«Шай ыр яки қа зақ ақын да ры ның бас ты шы ғар ма ла ры» жи на ғын да 
Ма хам бет тол ғауы нан үзін ді лер бе ріл ді. 1939 жы лы Қ.Жұ ма лиев ақын 
өлең де рі нің жи на ғын шы ғар ды. 2003 жы лы Ма хам бет Өте мі сұ лы ның 
200 жыл дық ме рейт ойы ЮНЕС КО шең бе рін де кең түр де ата лып өті­
ліп, 4 том дық жи на ғы жа рық қа шық ты. Интернетте Ма хам бет сай ты 
ашыл ды. Нұр­Сұлтан қа ла сын да ғы Оқу шы лар са рай ына ақын есі мі 
бе ріл ді. Ре сей дің «Вы борг ке ме жа сау зау ыты» ААҚ Қа зақ стан ның 
тап сы ры сы бой ын ша «Ма хам бет» ат ты мұ най құю тан ке рін жа сап 
шы ға рып, су ға тү сір ді. Аты рау об лы сын да Ма хам бет атын да ау дан, 
ау ыл, кө ше бар. Ақын қай тыс бол ған Аты рау об лы сы ның Ин дер ауы­
лы нан 40 ша қы рым жер де ке се не сі тұр ғы зыл ды. Бел гі лі ант ро по лог 
Ноэль Шаях ме тов Ма хам бет тің бет­бей не сін жа сап шы ғар ды. Ма хам­
бет ту ра лы те бі ре не жыр жаз ба ған қа зақ ақы ны кем де­кем. Олар дың 
қа та рын да М.Ша ха нов тың «На рын құм зау алы», Ф.Оң ғар сы но ва ның 
«Ал мас қы лыш» жә не М.Са ты бал диев тің «Ма хам бет тің мо но ло гі» ат­
ты өлең де рі мен поэма ла ры бар.
«Қа­зақ­стан»­ұлт­тық­ н­ ик­ло­пе­дия­сы
Ма хам бет... Ма хам бет...
Біл мей мін жел ме, сел ме,
Жыр да оны мен бір тұл ға те ңе сер ме?
Әді лет сіз дү ние нің қа быр ға сын,
Ма хам бет ше сө гер жан кез де сер ме?
Ф.Оң­ғар­сы­но­ва
Ма хам бет – та би ғат тан қа ла ған уа қы тын да та бы ла бер мей тін асыл дай аса си рек 
кез де се тін құ бы лыс. Он дай құ бы лыс тек қа зақ тү гіл, бар ша адам зат тың ғұ мы рын да 
да көп кез де се бер ме ген. Ма хам бет – кәдім гі он екі жі лік, бір мы ғым жұ мыр бас ты 
пен де нің ер те гі де гі дей аңыз ға ай на луы ның, тек ер те гі де ға на кез де се тін ға жай ып 
ер лер дің қай та дан шын дық қа ай на луы ның тап тыр мас бір мы са лы.
Ә.Ке­кіл­ба­ев

жүктеу/скачать 4,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: