Арнайы әдістемелер пәнінен кешенді емтихан сұрақтары "Мектепке дейіінгі тәрбиелеу және оқыту" бөлімі
жүктеу/скачать 104,77 Kb.
|
1 2
Байланысты:Арнайы әдістемелердің сұрақтары 2020-21
|
"Бекітемін" №___ ПЦК отырысы "____"_____________2020 жыл "Педагогика, психология және әдістемелер" ПЦК төрағасы _______________Г. М. Камалова Арнайы әдістемелер пәнінен кешенді емтихан сұрақтары "Мектепке дейіінгі тәрбиелеу және оқыту" бөлімі 1. Гравюра. Гравюра (фр. gravur – бедер сурет) – графика өнерінің бір түрі; тақтаға бедерлеп салған суреттің қағазға түсірілген көшірмесі. Бедерлену әдісіне қарай мысқа ойылып жасалатын гравюра, ағаштағы гравюра – ксилография, линолеумдегі гравюра – линогравюра, офорт, меццо-тинто, т.б. Оймыш гравюра - гравюралау тәсілінің бір түрі. Оймыш гравюраға әдетте металл (мыс, қалайы, болат, т.б.) пластинкалар пайдаланылады. Бұл материалдарға арнаулы аспаптар арқылы бедерленген суреттердің бетіне бояу жағылады да, соның үстінен қағаз салынып, көшірме әлгі сызықтардағы бояудың қағазға сіңірілуі арқылы алынады. Оймыш гравюраның басты түрлері: бедерлі гравюра, офорт, акватина, жұмсақ лак, лавис, меццио-тинто, "құрғақ ине", "пунктирлі ырғақ", т.б. Оймыш гравюраның ағашқа бедерлеу арқылы жасалатын алғашқы нұсқалары Қытайда 6 ғасырдың аяғында, Батас Еуропада Қайта өркендеу дәуірінде, Нидерланд мен Германияда 15 ғасырда, темірге түсірілген түрлері 17 ғасырда, түрлі-түсті Оймыш гравюра 18 ғасырда (Англия, Франция), ал Қазақстанда 20 ғасырдың ортасына қарай пайда болды. 2 Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамыту бойынша ұйымдастырылған оқу қызметіне қойылатын дидактикалық талаптар Жас топтардағы әртүрлі жас топтарындағы балалардың сөйлеуін дамыту сабақтарының ерекшеліктері балалар әлі ұжымда қалай жұмыс істеуді білмейді, бүкіл топқа бағытталған сөйлеуді білдірмейді. Олар жолдастарын тыңдай алмайды; балалардың назарын аудара алатын күшті тітіркендіргіш-бұл мұғалімнің сөзі. Бұл топтар көрнекілікті, эмоционалды оқыту әдістерін, негізінен ойын, тосын сәттерді кеңінен қолдануды қажет етеді. Балалардың алдына оқу міндеті қойылмайды (хабарланбайды — біз оқимыз, ал мұғалім ойнауды, суретке қарауды, ертегіні тыңдауды ұсынады). Сабақтар кіші және жеке сипатта болады. Сабақтың құрылымы қарапайым. Алдымен балалардан жеке жауаптар талап етілмейді, тәрбиешінің сұрақтарына барлығы бірге жауап береді.Орта топта оқу іс-әрекетінің сипаты біршама өзгереді. Балалар сөйлеу ерекшеліктерін, мысалы, дыбысты айтудың ерекшеліктерін түсіне бастайды. Сабақтың мазмұны күрделене түседі. Сыныпта оқу тапсырмасын қоюға болады ("біз з дыбысын дұрыс айтуды үйренеміз"). Ауызша қарым-қатынас мәдениетіне қойылатын талаптар артып келеді (хормен емес, бір-бірден сөйлеу, мүмкін болса, фразалармен). Сабақтың жаңа түрлері пайда болады: экскурсиялар, әңгімелеуді үйрету, өлеңдерді жаттау. Сабақтың ұзақтығы 20 минутқа дейін артады. үлкен және мектепке дайындық топтарында кешенді сипаттағы міндетті фронтальды сабақтардың рөлі артады. Сабақтың сипаты өзгеруде. Ауызша сипаттағы көбірек сабақтар өткізіледі: сөйлеудің әр түрлі түрлері, сөздің дыбыстық құрылымын, сөйлемдердің құрамын талдау, арнайы грамматикалық және лексикалық жаттығулар, ауызша ойындар. Көрнекілікті қолдану басқа формаларға ие болады: суреттер көбірек қолданылады — қабырға мен үстел, кішкентай, үлестірмелі. Өзгереді және: * тәрбиешінің рөлі. Ол қазір сабақты басқарады, бірақ балалар сөйлеуінің үлкен тәуелсіздігіне ықпал етеді, сөйлеу үлгісін аз қолданады. Балалардың сөйлеу белсенділігі күрделене түседі: ұжымдық әңгімелер, мәтінді қайта құру, тұлғаларда оқу және т.б. қолданылады. мектепке дайындық тобында сабақтар мектеп түріндегі сабақтарға жақындайды. Сабақтың ұзақтығы 30-35 минутты құрайды. Сонымен бірге, бұл мектеп жасына дейінгі балалар екенін ұмытпау керек, сондықтан құрғақтық пен дидактизмнен аулақ болу керек.Аралас жастағы топта сабақ өткізу қиынырақ, өйткені әр түрлі оқу міндеттері бір уақытта шешіледі. Сабақтардың мынадай түрлері бар: А) әрбір жас кіші тобымен жеке өткізілетін және сол немесе өзге жасқа тән оқыту мазмұнымен, әдістерімен және тәсілдерімен сипатталатын сабақтар;б) барлық балалардың ішінара қатысатын сабақтар. Бұл жағдайда кіші оқушылар сабаққа кейінірек немесе одан ертерек шақырылады. Мысалы, сурет сабағында барлық балалар оны қарауға және сөйлесуге қатысады. Ең күрделі сұрақтарға үлкендер жауап береді. Содан кейін балалар сабақтан кетеді, ал үлкендер сурет бойынша Айтады;в) бір уақытта топтың барлық балаларының қатысуымен сабақтар. Мұндай сабақтар қызықты, эмоционалды материалда өткізіледі. Бұл драматизация, көрнекі материалмен оқу және әңгімелеу, кинофильмдер болуы мүмкін. Сонымен қатар, барлық оқушылардың бір уақытта бір мазмұнға қатысуымен, бірақ балалардың сөйлеу дағдылары мен қабілеттерін ескере отырып, әртүрлі оқу міндеттерімен сабақтар өткізуге болады. Мысалы, қарапайым сюжеті бар суреттегі сабақта: кішкентайлар белсенді, орташа суреттер сипаттамасы, үлкендері әңгіме ойлап табады. 3.Қол еңбегі түрлері және үйрету әдістері. Жұмыс орны және қол еңбегіне қажетті құрал-жабдықтар. Арнайы (түзету) мектепте еңбекке оқыту әр түрлі формада ұйымдастырылады. Бұл-оқу сабақтары, экскурсиялар, өндірістік тәжірибе, қоғамға пайдалы еңбек және үйірме жұмыстары. Төменгі сыныптарда еңбекке баулудың негізгі түрі-қол еңбегі сабақтары. Олар аптасына екі оқу сағатын өткізеді және сабақтарды жұптасып ұйымдастыруға болады. Кез-келген сабақ оны оқытудың басқа ұйымдастырушылық формаларынан ерекшелейтін келесі белгілермен сипатталады. Бұл оқушылардың тұрақты тобының болуы; олардың әрқайсысының ерекшеліктерін ескере отырып, оқушылардың іс-әрекетін басқару; тікелей сабақта оқылатындардың негіздерін игеру. Сабақтың еңбекті оқытуды ұйымдастырудың формасы ретіндегі артықшылығы оның фронтальды, топтық және жеке жұмысты үйлестіруге қолайлы мүмкіндіктері бар; мұғалімге материалды жүйелі және дәйекті түрде ұсынуға, оқушылардың жалпы еңбек дағдыларын, еңбек моторикасын қалыптастыру процесін бақылауға мүмкіндік береді, Басқа іс-әрекеттерді, соның ішінде сыныптан тыс жұмыстарды ынталандырады. Сонымен қатар, еңбекке баулу сабағы педагогикалық іс-әрекеттің мазмұны мен әдістері арқылы тәрбиелік міндеттерді тиімді шешуге мүмкіндік береді. 4. Қазақстан Републикасыныдағы дене тәрбиесі жүйесінің дамуы. Ұлы Октябрь социалистік революциясы нәтижесінде большевиктер басқарған Қазақстанның жұмысшылары мен шаруалары 1918 жылдың наурызына қарай жаппай Кеңес өкіметін орнатты. Қазақстандағы патша отаршылдық режимінен Кеңес өкіметінің ауыр мұрасы қалды. Жергілікті халықтың жалпы мәдени деңгейі өте төмен болды, оның 98 пайызы сауатсыз болды, қалалар мен ауылдарда оқып, жаза алатын адамды табу қиын болды. Жалпы артта қалу және толықтай сауатсыздық, қалың бұқараның қатыгездігі мен кедейлігі, халықтың өте қиын өмір сүру жағдайлары жалпы мәдениеттің, атап айтқанда дене шынықтырудың дамуына ықпал ете алмады. Революцияға дейінгі Қазақстанда дене шынықтыру және спорт өте сирек кездесетін құбылыс болып табылады және негізінен тек бар сыныптарға, гимназиялардың, нақты және кейбір басқа училищелердің оқушыларына қол жетімді болды, мұнда, өздеріңіз білетіндей, жұмысшылардың балаларына қол жеткізу шектелген немесе толығымен жабылған. Бірақ бұл оқу орындарында дене шынықтыру айтарлықтай дамымады. Байырғы қазақ халқы ерекше ойындар мен жарыстардан (атқа міну, белбеу күресі, садақ ату) басқа, халықта ең алғашқы түрінде таралған дене жаттығуларының басқа түрлерін білмеген. Мұндай спорттық ойын-сауықтар ұлттық мерекелерге орайластырылды, оларға байлардың ұлдары қатысты, ал қарапайым еңбек халқына пассивті бақылаушылар рөлі берілді. Егер осының бәріне спорт саласындағы мамандардың, сондай-ақ спорт ғимараттарының мүлдем жоқтығын қосатын болсақ, онда революцияға дейінгі Қазақстанда дене шынықтыру мен спорттың өте әлсіз дамуының себептері түсінікті болады. Ұлы Октябрь социалистік революциясының жеңісімен Қазақстандағы дене тәрбиесі қала мен ауыл еңбекшілерінің тұрмысына ене бастайды, и. қоғамдық өмірінің құрамдас элементтерінің біріне айналады... Дене шынықтыру мен спортты дамытудың 2007 жылға арналған 2011 жылға арналған бағдарламасы шеңберінде мынадай міндеттерді шешу көзделеді:; 1 құқықтық шеңберді арттыру. 2 халықаралық талаптарға жауап беретін спорттық инфрақұрылымды дамыту. 3 жоғары білікті мамандарды ұсыну. 4. Спорт зерттеулерін дамыту; 5 Дене шынықтыру және спорт арқылы салауатты өмір салтын қалыптастыру.; в.спорт резервін және халықаралық дәрежедегі спортшыларды даярлау жүйесін жақсарту. Дене шынықтыру мен спортты дамытудағы маңызды бағыт олардың нормативтік-құқықтық базасын әзірлеу болып табылады. Заңнаманы арттыру мақсатында "дене шынықтыру және спорт туралы" ҚР Заңына өзгерістер енгізу туралы "заң жобасы мемлекеттік мекемелерде енгізілді. Материалдық-техникалық базаны дамыту екі бағытта болуы тиіс: бұқаралық спорт және жоғары жетістіктер спорты үшін. Міндет әрбір аудан орталығында және бүкіл ел бойынша қалалар мен кенттерде физика-мәдени және сауықтыру кешендерінің, сондай-ақ халықаралық стандарттарға жауап беретін және команда елін кеңейту талаптарын қанағаттандыратын түрлі өңірлердегі қазіргі заманғы спорт құрылыстарының моделін құруды қамтамасыз етуден тұрады . Бұл мәселені шешу үшін туризм және спорт министрлігі Дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің моделі үшін ең жақсы дизайн жобасына шығармашылық конкурс өткізеді, оны жобалау мен салу үшін қолдану керек. 5.Бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары. Қазақстан суретшілері Қазақстанның бейнелеу өнері-қазіргі Қазақстан аумағында палеолит дәуірінен бүгінгі күнге дейін өмір сүрген халықтар жасаған бейнелеу өнері. Қазақстандағы бейнелеу өнерінің ежелгі ескерткіштері — палеолит пен неолит жартас суреттері Қаратау, Хантау, Жасыбай, Зараутсай және басқа үңгірлерде сақталған. Осы уақытқа дейін Андронов мәдениетінің ескерткіштері: адамдардың жартасқа салынған суреттері, аң аулау көріністері (Жамбыл облысындағы Таңбалы тас шатқалында; Шығыс Қазақстан облысындағы Бұғытаста және т.б.) жетті. Сақтар, ғұндар және үйсіндер мәдениетінде шынайы және фантастикалық жануарлардың суреттері ("аң стилі"деп аталады) кездеседі. Орта ғасырлардағы материалдық мәдениеттің заттарында саз ыдыстары, қару-жарақ, жылқы ыдыстары салынған. Бұл кезеңге археологиялық олжалар жатады: Тараздан табылған арыстан бейнеленген ыдыс (X—XII ғғ.) және Сарайшықтан табылған тауық бейнеленген керамика (XI—XV ғғ.). Көшпенділердің тұрмысында киіз үйдің интерьерін, тұрмыстық заттарды, киімдерді бейнелеуге арналған өсімдік бояулары кеңінен қолданылды. Қазақтың тұңғыш кәсіби суретші-суретшісі Ш.Уәлиханов болды. Көп саяхаттай отырып, қазақтар мен қырғыздардың тарихы мен мәдениетін зерттей отырып, ол өзінің күнделіктерінде адамдар мен табиғаттың суреттерінің жарықтығымен ерекшеленетін өмірлік бақылаулар жасады. Қазақ халқының өмірін көркем бейнелеу, оның әдет-ғұрпы, тұрмысы, өлке табиғаты орыс суретшілерінің шығармашылығында көрініс тапты: В. И.Штернберг, A. Н. Горонович, а. ф. Чернышев, B. В. Верещагин, Т. Г. Шевченко. 6.Балабақшаны безендірудің ерекшеліктері Үйдегі атмосферадан айырмашылығы, балабақшадағы интерьер баланың айналасындағы әлеммен, сондай-ақ оның эмоцияларымен және сезімдерімен байланысты әртүрлі хоббилердің пайда болуы мен дамуын оятып, белсенді түрде дамытуы керек.Балабақшадағы бұрыштардың дизайны келесідей болуы керек: мысалы, қабырғалардың бірі "шығармашылық қабырға" бола алады - ол толығымен балаларға тиесілі және олар қалағанын жасай алады. Олар оған бормен, бояулармен, қарындаштармен сурет сала алады, оған кез-келген нәрсені желімдей алады, жеке және ұжымдық композициялар жасай алады, сонымен қатар шығармашылықпен айналысады. Жоба ресімдеу балабақша көзделуге тиіс ықтимал өзгеруін өзгерту және интерьер, сондықтан бұл сақталды жалпы мағыналық тұтастығы. 7.Әртүрлі жас ерекшелік топтарында уақытты бағдарлауды қалыптастыру ерекшеліктері "Пралеска" мектепке дейінгі білім беру бағдарламасы әр жас тобы үшін уақыт бойынша бағдарлардың мазмұны мен көлемін көрсетеді. Сонымен, бағдарламаға сәйкес "балалар" тобының балаларына уақытты бағдарлау мыналарды қамтиды: - балаларды осы уақыт кезеңіне тән өзіндік іс-әрекетке бағдарлау негізінде тәулік бөліктерінің (таң, күн, түн, кеш) атауымен және мазмұнымен таныстыру; - қыс, жаз, көктем, күз туралы қарапайым түсініктерді балаларға қысқа, қол жетімді түрде қалыптастыру, жыл мезгілдерінің ең айқын көріністеріне сүйене отырып . "Почемучки" тобының балаларын уақытында бағдарлауға оқыту бойынша жұмыс мыналарды қамтиды: - белгілі бір уақыт аралығында балаларға ғана емес, ересектерге де тән әрекеттерді анықтау негізінде балаларды күннің бөліктерімен таныстыруды жалғастыру; - "тәулік" ұғымын қалыптастыру, тәулік ауысуының кезектілігін білдіретін сөздермен таныстыру (кеше, бүгін, ертең), оларды балалардың анықтауына шақыру; - аптаның күндерімен таныстыру (балалар 7 ішіндегі сандармен танысқан жағдайда); - жылдың кеуектері, олардың реттілігі, табиғаттағы және балалар мен ересектердің жыл мезгілдеріндегі мінез-құлқы туралы түсініктерді байытуға ықпал ету 8.Музыкалық дыбыстар және оның ерекшеліктері Музыкалық дыбыс (басқа грек. φθόγγος, лат. vox, sonus, нем. Ton, ағылш. musical tone, musical pitch) арнайы мағынада — музыкалық шығармалар жасау үшін материал ретінде пайдаланылатын белгілі бір биіктіктегі дыбыс, кең мағынада - "музыкалық тәжірибеде қолданылатын дыбыстар". Музыкалық дыбыстың басты және ерекше сипаттамасы — бұл психоакустикалық құбылыс ретінде түсіндірілмеген оның биіктігі (адамның физикалық "таза тонды" қабылдауының нәтижесі; Толығырақ дыбыс биіктігін қараңыз), бірақ музыкалық логика тұрғысынан-дыбыстық жүйеде, дыбыс диапазонында (қадамды қараңыз), үндеулерде (интервалдар, конкордтар, аккордтар және т.б.), фретте. 9.Түстану. Перспектива Түстану негіздері. Бұл әртүрлі зерттеулердің жүйеленген ақпаратын қамтитын түс туралы ғылым: физика, физиология, психология. Бұл салалар реңктер құбылысын зерттейді, алынған нәтижелерді философия, эстетика, тарих, әдебиет туралы мәліметтермен біріктіреді. Ғалымдар ежелден бері түстерді мәдени құбылыс ретінде зерттеген. 10. Балабақшадағы спорттық жаттығулар. Ең қарапайым туризм. Спорттық жаттығулар дененің негізгі физиологиялық жүйелерінің (жүйке, жүрек-тамыр, тыныс алу) қызметін жақсартуға, дене дамуын, балалардың дене дайындығын жақсартуға, жағымды моральдық-ерік қасиеттерін тәрбиелеуге ықпал етеді. Спорттық жаттығулармен айналысу мектеп жасына дейінгі балалардың жағымды мінез-құлық қасиеттерін тәрбиелеуге ықпал етеді, Ұжымда достық қарым-қатынас орнатуға, өзара көмек көрсетуге қолайлы жағдай жасайды. Олар жазда және қыста ашық ауада өткізіледі, бұл баланың денесін қатайтудың тиімді құралы. Балабақшада спорттық жаттығуларды оқыту кезінде балалардың дене шынықтыруға деген қызығушылығын, сондай-ақ тәуелсіз сабақтарға деген қажеттілігін қалыптастыру қажет. Егер мұғалім физикалық жаттығулардың баланың денсаулығы үшін маңыздылығын шынымен терең түсінсе және бұл үшін тиісті дайындыққа ие болса, бұған жету қиын емес. Мектеп жасына дейінгі балаларға спортпен шұғылдану (бұл жоғары спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін балалардың спорттық жарыстарға дайындалуы мен қатысуын білдіреді) ұсынылмайды. Бірақ спорттық жаттығулардағы қарапайым әрекеттер, жарыстың жеке элементтері мүмкін емес, сонымен қатар орынды. Мұғалім спорттық жаттығуларға арналған оқу материалының мазмұны, әдістемесі және жоспарлау өзіндік ерекшеліктерге ие екенін ескеруі керек. Оларды ұйымдастыру балалардың жас ерекшеліктерін, олардың физикалық дамуы мен физикалық дайындығын, мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесінің міндеттерін және мектепке дейінгі мекемелердің ерекшеліктерін ескеруді талап етеді.Ай сайын мектеп жасына дейінгі балалар 2-3 ойын және жаттығумен танысады. Орта мектеп жасынан бастап олардың саны 3-4-ке дейін артады, ал 4-5-і қайталау үшін таңдалады. Спорттық сипаттағы ойындар мен жаттығулар үш дозада өткізіледі: таңертең таңғы асқа дейін, серуенде және күндізгі ұйқыдан кейін. Таңертеңгі ойындар тым көп энергияны қажет етпеуі керек, әйтпесе балалар келесі сабақтарға дейін шаршайды. Жаяу серуендеу кезінде жаттығулар мен ойындар максималды физиологиялық және эмоционалды жүктемелермен, сондай-ақ әртүрлі спорт түрлерінің техникалық әдістерін қолдана алады. Ұйқыдан кейін командалық ойындарға көбірек көңіл бөлінеді, әсіресе техникалық тонкости түскі асқа дейін қарастырылған. Мұғалім ойын жағдайларын немесе жаттығу тәртібін егжей-тегжейлі, нақты сипаттайды немесе еске салады. 11.Талшықты материалдармен және матамен жұмыс істеу технологиясы Мата-өзара перпендикуляр жіп жүйелерін тоқу арқылы тоқу машинасында жасалған тоқыма мата. Мата өзара перпендикуляр орналасқан екі өзара жіп жүйесінен тұрады. Матаның бойымен жүретін жіптер жүйесі негіз деп аталады,ал матаның бойында орналасқан жіптер жүйесі — үйрек. Тиісті жіптер негізгі және нақтыланған деп аталады. Матадағы жіптердің араласуы мата құрылымының негізгі көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Негізгі жіптер мен үйректер белгілі бір тәртіппен бір-бірімен дәйекті түрде араласады. 12. Мектепке дейінгі ұйымдардағы құрастыру іс-әрекетінің құрылымы, мазмұны. 1. Осы Типтік ереже барлық типтегі мемлекеттік, муниципалды мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің қызметін реттейді. 2. Мемлекеттік емес мектепке дейінгі білім беру мекемелері үшін осы үлгі ереже үлгі ретінде қызмет етеді. 3. Мектепке дейінгі білім беру мекемесі – әр түрлі бағыттағы мектепке дейінгі білім берудің жалпы білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру мекемесінің түрі. БҚҚ 2 айдан 7 жасқа дейінгі балаларды тәрбиелеуді, оқытуды, қарауды, күтуді және сауықтыруды қамтамасыз етеді. 4. Негізгі міндеттері мыналар болып табылады ДОУ: Балалардың өмірін қорғау және денсаулығын нығайту Баланың зияткерлік, жеке және физикалық дамуын қамтамасыз ету. Баланың дамуындағы ауытқуларды қажетті түзетуді жүзеге асыру. Балаларды жалпыадамзаттық құндылықтарға тарту. Баланың толық дамуын қамтамасыз ету үшін отбасымен өзара әрекеттесу. 5. БҚҚ олардың бағытына сәйкес келесі түрлерге бөлінеді: Тәрбиеленушілерді дамытудың бір немесе бірнеше бағыттарын (зияткерлік, көркемдік-эстетикалық, физикалық және т. б.) басым жүзеге асыратын балабақша.) Тәрбиеленушілердің физикалық және психикалық дамуындағы ауытқуларды білікті түзетуді басым жүзеге асыратын өтемдік түрдегі балабақша Санитарлық-гигиеналық, профилактикалық және сауықтыру іс-шаралары мен рәсімдерін басым жүзеге асыра отырып, бала - бақша қарау, күту және сауықтыру Аралас балабақша (аралас балабақшаның құрамына әр түрлі комбинациядағы жалпы дамыту, өтемақы және сауықтыру топтары кіруі мүмкін) Баланы дамыту орталығы-барлық тәрбиеленушілердің дене және психикалық дамуын, түзетілуін және сауықтырылуын жүзеге асыратын балабақша 13.Қол еңбегі технологиясына баулудың гигиеналық талаптары мен техникалық дағдылары Оқу тоқсанында бірнеше технологияны қолданған жөн. Олардың таңдауы студенттер контингентінің жасына, олардың жұмысына, денсаулық жағдайына және т. б. байланысты. Дәріс сабақтары әңгімелесу сабақтарына қарағанда тезірек шаршайды және осыған байланысты емтиханға дайындық кезінде мамандандырылған, мамандандырылған сыныптарда өткізіледі. Сабақта бейінді емес сыныптарда бір уақытты қажет ететін білім беру технологиясын қолдану және мұғалімнің нозидный үні шаршаудың ерте дамуына ықпал етеді. 1. Осы жастағы оқушылардың белсенді назарының ұзақтығын есепке алу жаңа оқу материалын игеру ұзақтығына сәйкес келеді (6 жас –5–7 мин; 10-12 жас – 20 мин; 15-16 жас-30 мин). 2. Ұсынылатын оқу материалының қолжетімділігі және дәйектілігі; 3. Әр түрлі демалыс түрлерінің ауысуы . Аралас сабақ барысында әр түрлі қызмет түрлерін (практикалық жұмыс, әңгіме, тест тапсырмалары, өзіндік жұмыс, баяндамалар және т.б.) кезектестіру өте маңызды. Қызметтің бір түрін (дәріс, әңгіме, диктант, өз бетінше жұмыс, музыканы ұзақ тыңдау) немесе бір технологияны қолданған кезде ми қыртысы нейрондарының шектен тыс (қорғаныш) тежелуі дамитынын есте ұстаған жөн. Сыныпта тәртіп бұзушылықтар пайда болады. Мұғалім осындай физиологиялық бұзылулардың пайда болуына жол бермеуі керек. Шаршаудың алғашқы белгілерінде сіз қызмет түрін өзгертуіңіз керек. Сіз қызықты оқиғаны, көрнекі материалдарды көрсетуді, музыкалық үзілісті, денсаулықты сақтау әдістерін қолдана аласыз. Сабақ барысында әр түрлі іс-әрекеттерді кезектестіру әр түрлі анализаторларға жүктемені біркелкі бөлуге ықпал етеді. Оқушыларға, әсіресе бастауыш сыныптарға тек бір ғана қызмет түрін ұсынуға болмайды, балаларды бір жұмыс формасынан екіншісіне ауыстыру өте маңызды. Физиологиялық тұрғыдан алғанда, бұл өте маңызды, өйткені әр түрлі іс-шаралар кезінде анализаторлардың әртүрлі түрлері жұмысқа қосылады және ми қыртысының тиісті аймақтарында қозу пайда болады, ал кортекстің ашылмаған бөліктері демалады. Теріс индукция принципі бойынша оларда тежеу пайда болады. Бұл оқушылардың жұмыс істеу ұзақтығын арттыруға ықпал етеді. Сабақтағы демалыс түрлері (релаксация) – дене шынықтыру минуттарын, көзге арналған жаттығуларды, музыкалық үзілістерді, аутотренингті, фитотерапияны және т. б. өткізу. Үлкен оқушылар үшін олар сабақтың 25-30-минутында, ал кішілері үшін сабақтың 10-15 минутынан кейін өткізілетінін ескерген жөн. 4. Сабақта оқытудың әртүрлі әдістерін (ауызша, көрнекі және практикалық) кезектестіру . 5. Оқушылардың шаршауы және артық жұмыс істеуі Шаршаудың екі түрі бар. Бірінші түрі-өтелетін шаршау (жасырын шаршау). Бұл адамның ерік-жігерінің арқасында жұмыс қабілеттілігі сақталатын шаршау. Екінші түрі-өтелмеген шаршаудан кейін пайда болатын өтелмеген шаршау. 14. Мектепке дейінгі жастағы балалардың тілін дамытуда байланыстырып сөйлеу түсінігі және мағынасы. Сөйлеуді дамыту-бұл арнайы педагогикалық әдістердің арсеналын және баланың сөйлеу жаттығуларын қолдануды қамтитын мақсатты және дәйекті педагогикалық жұмыс. Келісілген сөйлеу дегеніміз-қарым-қатынас пен өзара түсіністікті қамтамасыз ететін семантикалық егжей-тегжейлі мәлімдеме (бірқатар логикалық үйлесімді сөйлемдер). Келісілген сөйлеу-бұл оның тақырыптық мазмұнының барлық маңызды жақтарын көрсететін сөйлеу. Сөйлеу екі себепке байланысты байланысты болмауы мүмкін: не бұл байланыстар түсінілмегендіктен немесе сөйлеушінің ойында ұсынылмағандықтан немесе бұл байланыстар оның сөйлеуінде дұрыс анықталмады. Әдістемеде "байланысты сөйлеу" термині бірнеше мағынада қолданылады: 1) сөйлеушінің процесі, қызметі; 2) Өнім, осы әрекеттің нәтижесі, мәтін, мәлімдеме; 3) сөйлеуді дамыту бойынша жұмыс бөлімінің атауы. Синонимдер ретінде "мәлімдеме", "мәтін"терминдері қолданылады. Мәлімдеме-бұл сөйлеу әрекеті және осы әрекеттің нәтижесі: сөйлемнен гөрі белгілі бір сөйлеу өнімі. 15. Күн тәртібіндегі дене шынықтыру – сауықтыру шаралары Таңертеңгілік жаттығулар: таңертеңгілік жаттығулар-бұл міндетті бөлім гимнастика. отбасындағы баланың күнделікті тәртібі, детском саду. Оны ересек адамның басшылығымен жүйелі түрде жүргізу біртіндеп балаларда жағымды бұлшықет сезімдерімен, жағымды эмоциялармен және өміршеңдіктің жоғарылауымен байланысты физикалық жаттығулар әдетін дамытады. Күнделікті режимнің тұрақты компоненті бола отырып, таңертеңгілік жаттығулар стереотиптік сипатқа ие болады және көптеген жылдар бойы денсаулықты сақтауға көмектеседі. Таңертеңгілік гимнастиканың дене шынықтыру және сауықтыру процесі ретіндегі маңызы әртүрлі: ол дененің өмірлік белсенділігін арттырады, ұйқыдан кейін жүйке жүйесін тежейді, ұйқыдан оятуға көшу уақытын қысқартады. Оянғаннан кейін арнайы таңдалған физикалық жаттығуларды орындаудан тұратын таңертеңгі гимнастика баланың бүкіл денесін біртіндеп белсенді күйге келтіреді. Дене жаттығуларын орындау ми қыртысының қозғыштығын, сондай-ақ бүкіл цент реактивтілігін арттырады жүйке жүйесінің жаралары. Миға барлық рецепторлардан — көру, есту, тірек-қимыл, теріден келетін импульстардың бүкіл ағымы перифериялық жүйенің жұмысын және тұтастай алғанда ағзаның өмірлік белсенділігін тудырады және қалпына келтіреді. 16.Музыкалық дыбыстардың октаваға бөлінуі. Октавалар, кілттер, музыкалық құрылым Музыкадағы Интервалдардың мәні қандай, мысалы, әуенде? Екі түрлі әуенді елестетіп, олардың басталуын талдайық: бұл әйгілі балалар әндері "слайдтың астында, таудың астында" және "шырша орманда дүниеге келді"болсын. Осы әндердің басталуын салыстырайық. Екі әуен де "дейін" нотасынан басталады, бірақ одан әрі әр түрлі дамиды. Бірінші әнде әуен кішкентай қадамдармен қадамдармен көтерілгенін естиміз - алдымен нотадан нотаға дейін, содан кейін нотаға дейін және т.б. бірақ екінші әннің алғашқы сөздерінде әуен бірден бірнеше қадамнан секіргендей секіреді ("орманда" – ла-дан ла-ға дейін). Шынында да, до мен Ла ноталарының арасында ре ми фа мен тұз әлі де тыныш болады Қадамдар мен секірулердің жоғары және төмен қозғалысы , сондай – ақ дыбыстарды бірдей биіктікте қайталау-бұл барлық музыкалық интервалдар, олардан жалпы әуезді өрнек қалыптасады . Иә, айтпақшы. Егер сіз музыкалық интервалдарды зерттей бастасаңыз, онда сіз ноталарды бұрыннан білетін шығарсыз және қазір мені жақсы түсінді. Егер сіз әлі ноталарды білмесеңіз-мақаланы қараңыз . Аралық қасиеттері Сіз бұл аралықтың белгілі бір интервал, бір нотадан екіншісіне дейінгі қашықтық екенін түсіндіңіз. Енді біз бұл қашықтықты қалай өлшеуге болатынын анықтаймыз, әсіресе Интервалдардың аттарын білудің уақыты келді. Әр интервалдың екі қасиеті бар (немесе екі шама) – бұл қадам мөлшері аралықты қанша музыкалық сатыға қамтитынына байланысты – бір, екі, үш және т.б. (интервалдың дыбыстары да қарастырылады). Ал, тон мөлшері нақты Интервалдардың құрамына жатады-интервалға сәйкес келетін тондардың (немесе жартылай реңктердің) нақты саны есептеледі. Бұл қасиеттерді кейде басқаша атайды-сандық және сапалық шама, олардың мәні өзгермейді. 17. Мектепке дейінгі дене тәрбиесінің міндеттері Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесінің мақсаты - денсаулықты нығайту және дененің қорғаныс функцияларын арттыру. Спортпен айналысу қуатқа толы.1. Денені қатайту арқылы сыртқы ортаның әсеріне төзімділікті арттыру. Табиғаттың ақылға қонымды дозаланған сауықтыру факторларының (күн, су, ауа процедуралары) көмегімен бала ағзасының әлсіз қорғаныс күштері айтарлықтай өседі. Бұл жағдайда қарсылық жоғарылайды суық тию (жедел респираторлық инфекциялар, мұрынның ағуы, жөтел және т.б.) және жұқпалы аурулар (тонзиллит, қызылша, қызамық, тұмау және т. б.). 2. Тірек-қимыл жүйесін нығайту және қалыптастыру дұрыс қалып (яғни, барлық іс-шаралар кезінде ұтымды позаны сақтау). Нығайтуға назар аудару керек жалпақ аяқтың алдын алу үшін аяқ пен төменгі аяқтың бұлшықеттері, мысалы ол мотор белсенділігін қалай айтарлықтай шектей алады баланың. Барлық негізгі бұлшықет топтарының үйлесімді дамуы үшін дененің екі жағында да жаттығулар жасау керек, кем дегенде жаттығатын бұлшықет топтарын жаттығыңыз күнделікті өмірде әлсіз бұлшықет топтарын жаттығыңыз. Сондай-ақ, ерте жастан бастап балада дұрыс қалып туралы түсінік қалыптастыру қажет. Дене бітімінің бұзылуының алдын алудың тиімді құралы: иықтар мен иық пышақтарының қисаюы, сондай — ақ сколиоз (артқы бұлшықеттердің әлсіздігінен және дененің физиологиялық ыңғайсыз позицияларда ұзақ уақыт тұруынан туындаған омыртқа аурулары) - физикалық жаттығулар. 3. Вегетативтік органдардың функционалдық мүмкіндіктерін арттыруға жәрдемдесу. Баланың белсенді қозғалыс белсенділігі жүрек-тамыр және тыныс алу жүйелерін нығайтуға, ағзадағы метаболикалық процестерді жақсартуға, ас қорыту мен жылуды реттеуді оңтайландыруға, тоқыраудың алдын алуға және т. б. Дене шынықтыру, өсіп келе жатқан ағзаның формалары мен функцияларын қалыптастырудың табиғи процесін оңтайлы сипат бере отырып, оған қолайлы жағдай жасай отырып, бала ағзасының барлық жүйелерінің қалыпты жұмыс істеуіне ықпал етеді. 4. Дене қабілеттерін тәрбиелеу (үйлестіру, жылдамдық және төзімділік). Мектепке дейінгі жаста дене қабілеттерін тәрбиелеу процесі олардың әрқайсысына қатысты арнайы бағытталмауы керек. Керісінше, үйлесімді даму принципіне сүйене отырып, құралдарды таңдау, мазмұны мен сипаты бойынша қызметті өзгерту және барлық физикалық қабілеттерге жан-жақты білім беру үшін мотор белсенділігінің бағытын реттеу қажет. 18.Мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікті қабылдау ерекшелігі. Кезеңдері кеңістікті бағдарлау өзіне атынан емес объектілерді бір-біріне ауысады, ал сосуществуют, кіре отырып, күрделі диалектикалық қарым-қатынас. Жоғарыда айтылғандай, өзіне бағдарлау тек белгілі бір саты ғана емес, сонымен қатар объектілерді өзінен де, объектілерден де бағдарлау кезінде міндетті шарт болып табылады. Заттардың орналасуын анықтай отырып, адам үнемі айналадағы заттарды өзінің координаттарымен байланыстырады. Бұл әсіресе баланың қарама-қарсы тұрған адамның оң және сол жақтарын анықтау үшін айқын көрінеді: бала, ең алдымен, осы жақтарды өзі анықтайды, содан кейін 180° - қа психикалық бұрылыс жасайды және тұрған адамға қарама-қарсы тұрып, оның оң және сол жақтарын анықтайды. Осыдан кейін ғана бала басқа адамның оң және сол жағындағы кеңістіктік орналасуды анықтай алады. 19.Балабақшада табиғат бұрышын ұйымдастыру Балалардың табиғатпен үнемі қарым-қатынасы үшін балабақшада арнайы ұйымдастырылған бұрыштар жасалады. Жақсы жабдықталған және жақсы орналасқан табиғат бұрышы топтық бөлмені безендіреді, балаларға рахат сыйлайды, қызықты бақылаулар жүргізуге, жыл бойы жануарлар мен өсімдіктерге күтім жасауға мүмкіндік береді. Табиғат бұрышын ұйымдастырған кезде келесі талаптарды сақтау керек: - жануарлар мен өсімдіктер балалар мен ересектер үшін қауіпсіз, күтім мен күтімде қарапайым болуы керек; - аквариумды, жасушаларды, Гүлдерді орналастыру бөлмедегі табиғи жарық деңгейін төмендетпеуі керек; - ауру, агрессивті және болжанбайтын жануарлар, сондай-ақ улы және тікенді өсімдіктер қолайсыз; - жануарларды ветеринариялық қадағалаудың (есепке қою, уақтылы егу, гигиеналық рәсімдер) рұқсатымен қабылдайды); - қаңғыбас жануарларды қабылдауға болмайды; - жануарларды таңдау балалардың жасы мен денсаулық жағдайын ескере отырып жүзеге асырылады; - өсімдіктер мен жануарлар сыртқы келбеті жарқын, тартымды, мектеп жасына дейінгі балалардың назарын аударуға және ұстап тұруға қабілетті болуы керек; - өсімдіктер мен жануарлардың бір түрінің бірнеше данасы болуы керек; - ауаны шаң мен бактериялардан тазартатын, зиянды заттарды сіңіретін және бөлмедегі аллергендерді кетіретін өсімдіктерге артықшылық беру керек; - тазалықты сақтау үшін өсімдіктер мен жануарларға күнделікті күтімді жүзеге асырады; - жануарларды жинау және өсімдіктерді күту (суарудан басқа) тек БҚҚ қызметкерлері ғана жүзеге асырады. 20. Топтарда сурет салу сабақтарын ұйымдастырудың ерекшеліктері Балалардың сурет салу техникасын (қарындаш, қылқалам) және бейнелеу дағдыларын (қандай формалар мен қалай суреттейді), мектеп жасына дейінгі баланы тәрбиелеу бағдарламасына қаншалықты сәйкес келетінін білу деңгейі анықталады. Ол үшін еркін тақырыпта сурет салынады, оның барысында балалардың мінез-құлқы, олардың іс-әрекетке және нәтижеге қатынасы бақыланады және жазылады. 5-6 пәндік сурет сабақтары өткізіледі. Пішінді, түсті, бейнелеу техникасын беруге қойылатын талаптардың біртіндеп күрделенуін қамтамасыз ету қажет. Балаларда жағымды эмоционалды жағдай жасауға, сабаққа арналған материалдарды таңдауға ерекше назар аударыңыз. Сипаттамада балалардың іс-әрекетін басқару үшін қандай әдістер мен әдістер қолданылғанын, балаларда қандай проблемалар туындағанын және оларды шешуге қалай көмектескенін, балаларға қандай көмек және қалай көрсеткенін атап өтіңіз. Практикалық бөлімнің соңында бақылау сабағын өткізіп, балалардың техникалық және бейнелеу дағдыларын игеру деңгейі қалай өзгергенін, жұмыстың екінші бөлігінде орындалған жұмыстың тиімділігін, таңдалған көшбасшылық әдістерінің дұрыстығын бағалаңыз. 21. Туғаннан 3 жасқа дейінгі бала дамуы мен дене тәрбиесі. Дене шынықтыру процесінде баланың физикалық белсенділігі қоршаған әлемді, адамның психологиялық және физикалық дамуын білудің көзі болып табылады. Осыған байланысты мектепке дейінгі жастағы баланың дене тәрбиесіндегі отбасының рөлі артып келеді.Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесінің негізгі міндеттері физикалық және психикалық дамудың оң эмоционалды жағдайына қол жеткізу және денсаулықты нығайту үшін қозғалыс режимін оңтайландыру болып табылады. 22.Жай өлшемдер және көлем көрсеткіштері 4/2, 4/3,4/4 зерттелген шамалардың есептелген және нақты мәндері арасындағы асфиксия байқау қатесі деп аталады. Пайда болу себептеріне байланысты: - тіркеу қателері; - өкілдік қателер. Тіркеу қатесі-бұл статистикалық бақылау кезінде алынған индикатордың мәні мен оның нақты, нақты мәні арасындағы ауытқулар. Қателердің бұл түрі үздіксіз және үздіксіз бақылаумен болуы мүмкін. Тіркеу қателері кездейсоқ және жүйелі. Кездейсоқ қателер-бұл әр түрлі факторлардың әсерінің нәтижесі (мысалы, сандар қайта орналастырылған, формулярды толтыру кезінде бағандар шатастырылған және т.б.). Жүйелі тіркеу қателері әрқашан популяцияның әр бірлігі үшін Индикаторлардың мәнін ұлғайтуға немесе азайтуға бірдей үрдіске ие. Мысал ретінде халықтың әлеуметтік сауалнамаларын жүргізу кезінде халықтың жасын дөңгелектеу болады. Көптеген респонденттер, мысалы, 48-49 және 51-52 жас аралығындағы адамдардың орнына 50-ді айтады. Жүйелі қателер тек үздіксіз бақылауға ғана тән. Олардың пайда болу себебі, таңдалған және зерттелген популяция бүкіл бастапқы популяцияны толығымен дәл көбейтпейді (бейнелейді). 23. Мүсіндеу өнерінің түрлері және қолданылатын материалдар Кез-келген басқа өнердегідей, көлемді көркем суреттер эксклюзивтіліктің белгілерін көрсетеді. Мүсінді көшіруге болады, бірақ түпнұсқамен толық сәйкестік күтілмейді. Дәл көшірмелер құю әдісін қолданған кезде, қорытпа бір қалыпқа құйылған кезде ғана мүмкін болады. Суретшінің көзқарасы бойынша мүсін деген не? Ең алдымен, бұл өзін-өзі білдіру, бейнеде бір немесе басқа кескін туралы өз көзқарасын білдіру мүмкіндігі. Мүсіннің қазіргі түрлері кез-келген сюжетті толығымен көрсетуге мүмкіндік береді, бәрі мүсіншінің шеберлігіне байланысты. Бұл жағдайда материалды дұрыс таңдау маңызды емес. Көбінесе мүсіндік кескіндерді жасау тәжірибесінде жоспарланған жаратылыс пен шикізат сапасының сәйкес келмеуі айқын болады. Балшық мәрмәрмен ауыстырылады немесе керісінше, қатты тас саз массасына жол береді, содан кейін дайын өнімді күйдіреді. 24.Көркем шығармамен таныстыру әдістемесі және ұйымдастырылған оқу қызметінің құрылымы. Балабақшада білім мен дағдыларды бекітудің әмбебап әдісі-дидактикалық ойын. Ол сөйлеуді дамытудың барлық мәселелерін шешу үшін қолданылады және балалардың сөйлеуін дамыту жұмысында практикалық әдіс болып табылады. Сондай-ақ, таныс әдеби мәтінмен жұмыс ойын-драматизация, үстел қойылымы және әдеби шығарма туралы білімді оңай және тиімді шоғырландыруға ықпал ететін театрлық және ойын іс-шараларының басқа түрлері арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Әрбір әдіс жиынтығын білдіреді қабылдау, қызметшілерді шешу үшін дидактикалық тапсырмалар (таныстыру, жаңа, бекіте білу немесе дағды, шығармашылық тұрғыдан қайта өңдеу усвоенное). Әдістер-бұл әдіс элементтері. Ең алдымен, оларды көрнекілік пен эмоционалдылықтың рөлі бойынша ауызша, көрнекі, ойынға бөлуге болады. Ең көп таралған келесі ауызша әдістер. Сөйлеу үлгісі-тәрбиешінің дұрыс, алдын-ала жасалған сөйлеу (тілдік) әрекеті. Үлгі қайталау, еліктеу үшін қол жетімді болуы керек. Балалардың үлгіні саналы қабылдауына қол жеткізу, балалардың Тәуелсіздігінің рөлін арттыру үшін үлгіні басқа әдістермен − түсіндірмелермен, нұсқаулармен бірге жүру пайдалы. Үлгі балалардың сөйлеу әрекетінен бұрын болуы керек; бір сабақ кезінде оны қажет болған жағдайда бірнеше рет қолдануға болады. Сөйлеу үлгісі балаларға айқын, анық, қатты, жайбарақат ұсынылады. Қайталау-есте сақтау мақсатында сол сөйлеу элементін (Дыбыс, Сөз, сөз тіркесі) әдейі, қайталап пайдалану. Тәрбиеші материалды қайталауды, баланың жеке қайталануын, бірлескен қайталауды (тәрбиеші мен бала немесе екі бала), сондай-ақ хорды қолданады. Хорды қайталау әсіресе нақты басшылықты қажет етеді. Оған түсініктеме жіберген жөн: барлығын анық айтуды ұсыныңыз, бірақ қатты емес. 25.Сурет салу жабдықтары және олармен жұмыс Табиғаттан сурет салу үшін сізге бірнеше жабдық қажет. Бұл қиын емес, бірақ ол әлі де белгілі назар аударуды қажет етеді. Алдымен қарындашпен сурет салудың негізгі құралы ретінде қағазға, қарындашқа және көмірге тоқталайық. Қағаз жеткілікті тығыз және сәл өрескел болуы керек. Жылтыр жылтыр қағаз біздің мақсатымыз үшін мүлдем жарамсыз. Бастысы, қағаз емес, портилась жылғы сағыз (жоқ мохнатилась және сдиралась). Қарындашпен сурет салуға арналған жабдық. Қарындаш жақсы жұмсақ және жеткілікті ұзын болуы керек. Соңғысы да қажет, өйткені қарындаш тек сурет салу үшін ғана емес, өлшеу үшін де қолданылуы керек. Қарындаш-егер сіз қарындашпен сурет салуға арналған жабдықты жинасаңыз, соңғы, негізгі элемент. Сағыз-қарындаш үшін қарапайым, жұмсақ, тұздалмайтын және тырналмайтын қағаз. Қарындаштың орнына, әсіресе жаңадан бастаушыларға көмірді ұсынуға болады. Ол қарындаштан гөрі жұмсақ, ол қолды жеңіл сызықтар жасауға үйретеді. Содан кейін көмір қарапайым шүберекпен тез және оңай жуылады. Шамадан тыс қараңғы сызықтарды үрлеу арқылы оңай босатуға болады. Көмірмен сіз схема жасай аласыз, содан кейін қара сызықтарды "үрлеп", қалған іздерге қарындашпен сурет сала аласыз. Сіз, әрине, көмір суретін қалдыра аласыз, бірақ оның қолайсыздығы оны оңай жууға болатындығында (Суретшілер көмір сызбаларын бүріккіш пистолетпен шашыратып, арнайы ерітіндімен бекітеді. Ерітінділер ацетон, алкоголь және т.б. ерітілген шайырлы заттардан тұрады. Сүттегі Казеин жақсы бекітілген). Көмірді жууға арналған шүберек жұмсақ материалдан (ескі зығырдан немесе таңғыштан) болуы керек. Өлшемдері-қол орамалының жартысынан аспайды. 26. 3 жастан 7 жасқа дейін баланың дене даму ерекшеліктеріне сипаттама 4-5 жасында баланың барлық қимылдары үйлестіріледі. 5-7 жастан бастап пайда болады: ырғақты, тегіс қозғалыстар; бала қатты болады; кішкентай физикалық белсенділікті орындай алады (биіктікке секіру, ұзындық, қысқа қашықтыққа жүгіру); бұлшықеттің пропорционалды дамуы; көптеген қозғалыстар, әрекеттер автоматизмге әкеледі. Мектеп жасына дейінгі балалардың физикалық дамуының негізгі белгілері баланың жасына сәйкес қозғалыс белсенділігінің, ішкі мүшелер мен жүйелердің пропорционалды дамуы болады. 27.Қарапайым математикалық ұғымдарын қалыптастыру бойынша сабақта мектепке дейінгі балалардың көлемді қабылдау ерекшелігі. Мектеп жасына дейінгі балаларда қарапайым математикалық идеяларды қалыптастыру процесінде мұғалім оқытудың әртүрлі әдістерін қолданады: практикалық, визуалды, ауызша, ойын. Әдісті таңдағанда бірқатар факторлар ескеріледі: осы кезеңде шешілетін бағдарламалық міндеттер, балалардың жас және жеке ерекшеліктері, қажетті дидактикалық құралдардың болуы және т. б. Қарапайым математикалық көріністерді қалыптастыруда практикалық әдіс жетекші болып табылады. Оның мәні заттармен немесе оларды алмастырғыштармен (суреттер, графикалық суреттер, модельдер және т.б.) қатаң анықталған іс-қимыл әдістерін игеруге бағытталған балалардың практикалық іс-әрекетін ұйымдастыру болып табылады. Қарапайым математикалық түсініктерді қалыптастырудағы практикалық әдістің сипаттамалық белгілері: - әр түрлі практикалық іс-әрекеттерді орындау; - дидактикалық материалды кеңінен қолдану; - дидактикалық материалмен практикалық іс-әрекеттің нәтижесі ретінде көріністердің пайда болуы: - есептеу дағдыларын қалыптастыру, қарапайым түрде өлшеу және есептеу; - тұрмыста, ойында, еңбекте, яғни әр түрлі қызмет түрлерінде қалыптасқан идеялар мен игерілген іс-әрекеттерді кеңінен қолдану. 28.Балалар тілінің грамматикалық құрылымын қалыптастыру бойынша жұмыс мазмұны мен міндеттері. Сөйлеуді дамыту әдістемесі балалардың сөйлеу практикасында тілдің грамматикалық құрылымын меңгеру мәселелерін қарастырады. Баланың грамматикалық тұрғыдан дұрыс сөйлеуін қалыптастыру кезінде оның морфологиялық және синтаксистік жағындағы жұмысты ажырату керек. Морфология сөздің грамматикалық қасиеттерін, оның формаларын, синтаксис — фразалар мен сөйлемдерді зерттейді. 29.Интервалдардың сандық, сапалық өлшемдері және атаулары Музыкалық интервал-бұл екі нотаның үндестігі және интервал, яғни олардың арасындағы қашықтық. Аралықтармен, олардың аттарымен және құрылыс принциптерімен егжей-тегжейлі танысу Өткен шығарылымда болды. Егер сізге бір нәрсені жадта жаңарту қажет болса, онда алдыңғы материалға сілтеме төменде беріледі. Бүгін біз аралықтарды зерттеуді жалғастырамыз, атап айтқанда олардың екі маңызды қасиетін қарастырамыз: сандық және сапалық шамалар. Сандық мән 1-ден 8-ге дейінгі сандармен өрнектеледі және аралықты қанша қадам қамтитынын көрсетеді. Сапалық мән интервалда қанша тон мен жартылай тонды өлшейді. 30. Қазақстандағы мүсіндеу өнері. Қазақстан мүсіншілері Шоқан Төлеш - қазақстандық мүсінші. Ш. Төлеш 1978-1980 жылдары Алматы "Өнер"Бейнелеу өнері комбинатында мүсінші болып жұмыс істеді. 1979 жылдан-Алматы көркемсурет училищесінің мүсін және композиция оқытушысы. Н.В.Гоголь. 1984 жылы Қазақ педагогикалық институтының көркемсурет-графика факультетін бітірген.Абай. 1986 жылдан-ҚР Суретшілер Одағының мүшесі. 1988 жылы Қазақ ұлттық академиясында мүсін өнерінен сабақ бере бастады.Т. Жүргенов. 1994-1997 жылдары-BNB түрік сәулет-құрылыс компаниясының мүсінші-дизайнері. Мүсіншінің жұмыстары әлемнің көптеген қалаларының галереяларында, Қазақстан, АҚШ, Франция, Бельгия, Италия, Швейцария, Лихтенштейн князьдігі, Ұлыбритания және Австрияның мемлекеттік мұражайлары мен жеке коллекцияларында қойылған. Ш. Төлеш Швейцарияда (Базель, Ратхаус, Сюрзей), Лихтенштейн княздігінде (Вадуц) жеке көрмелер өткізді. Ең танымал жұмыстар:" армандаушы"," Томирис"," ойшыл "және Алматыдағы" Қазақстан " монументалды-мүсіндік композициясындағы Нұрсұлтан Назарбаевқа ескерткіш. Ескен Аманжолұлы Сергебаев (19 мамыр 1940, Алматы, Қазақ КСР)-кеңес және қазақ мүсіншісі, Қазақ ұлттық өнер академиясының мүсін кафедрасының меңгерушісі (және кескіндеме және мүсін факультетінің бұрынғы деканы). Темірбек Жүргенов. 2009 жылы ол Алматы суретшілер одағының негізін қалаушылардың бірі және төрағасы болды, ол Қазақстан Суретшілер Одағының баламасы болды. Сергебаевтың еңбектері: Шығыстың ежелгі философы және ғалымы Әл-Фараби (Шымкент); Кіші жүздің ханы Шыңғыс хан Әбілқайыр-хан (Ақтөбе); Қазақ ақыны, философ, ойшыл және ағартушы Абай Құнанбаев (Өскемен); ақын Сұлтанмахмұт Торайғыров (Павлодар); жазушы және драматург Мұхтар Әуезов (Қазақ академиялық драма театрының алдында. М.О. Әуезов, Алматы); композитор Нұрғиса Тілендиев (Жамбыл ауылы) және тағы басқалар. 31.Балабақшада қызықты математика орталығын ұйымдастыру Сабақтар-бұл балабақшада балаларды математикаға оқытуды ұйымдастырудың негізгі формасы. Сабақ партада емес, тәрбиешінің айналасындағы балаларды жинаудан басталады, ол олардың сыртқы түрін тексереді, назар аударады, жеке ерекшеліктерін ескере отырып, даму проблемаларын (көру, есту және т.б.) ескере отырады. Кіші топтарда: балалардың кіші тобы, мысалы, тәрбиешінің алдында жартылай шеңберде орындықтарға отыра алады. Үлкен топтарда: балалар тобы әдетте партада екі-екіден отырады, тәрбиешіге қарайды, өйткені үлестірмелі материалдармен жұмыс жасалады, оқу іс-әрекетінің дағдылары дамиды. Ұйымдастыру жұмыстың мазмұнына, балалардың жас және жеке ерекшеліктеріне байланысты. Сабақ ойын бөлмесінде, спорт немесе музыка залында, көшеде және т.б., тұрып, отырғанда және тіпті кілемде жатып басталуы мүмкін. Сабақтың басталуы эмоционалды, қызықты, қуанышты болуы керек. Кіші топтарда: тосын сәттер, ертегі сюжеттері қолданылады. Үлкен топтарда: проблемалық жағдайларды қолданған жөн. Дайындық топтарында кезекшілердің жұмысы ұйымдастырылады, өткен сабақта не істегені талқыланады (мектепке дайындық мақсатында). 32. Жіппен бейнелеу. Алдымен көрінбейтін жіптер ұғымын түсінейік. Жалпы, көрінбейтін жіптер барлық жерде кездеседі, олар табиғаттағы тірі және жансыз табиғат арасындағы, жануарлар арасындағы, өсімдіктер арасындағы, Өсімдіктер мен жануарлар арасындағы, адам мен жануарлар арасындағы, адам мен өсімдіктер арасындағы өзара әрекеттесуді сипаттайды. Көктемгі ормандағы көрінбейтін жіптерге қатысты мынаны айтуға болады. Шөп жануарларға арналған үй, тамақ, баспана, сондай-ақ тұрғын үйге арналған материал болуы мүмкін. Жануарлар өз кезегінде өсімдіктерді тозаңдандырады, өсімдіктерге зиянды жәндіктерді жояды және өсімдік тұқымдарын таратады. 33. Дене жаттығуларына үйрету әдісі. Гимнастика Бірінші кезең-кез-келген қозғалыс әрекетін саналы түрде игеруге негізделген қозғалыс туралы жалпы алдын-ала идеяны құру (Бастауыш оқыту). Жаңа қозғалыс туралы алғашқы ақпарат (формасы, амплитудасы, әрекет бағыты, жеке позициялар және т.б.) және оқушының жадында жинақталған мотор тәжірибесі нәтижесінде алдағы қозғалыс әрекеттерінің бастапқы бағдарламасын құруды қамтамасыз ететін жалпы байланыстар орнатылады. Екінші кезең-қозғалыс техникасының негіздерін тікелей игеру (жаттығуды терең үйрену). Бұл кезеңде мұғалім мен оқушының белсенді бірлескен жұмысының нәтижесінде жаттығу идеялары нақтыланады, қателіктер жойылады, іс-әрекеттерді қатаң бақылау арқылы жаттығудың тәуелсіз орындалуы қамтамасыз етіледі. Үшінші кезең-қозғалыс техникасын бекіту және жетілдіру. Бұл қозғалысты меңгеру дәрежесін тұрақты автоматтандырылған дағды деңгейіне дейін жеткізуге мүмкіндік береді, соның арқасында оқушы ұзақ уақыт бойы әртүрлі жағдайларда (жарыстар мен қойылымдар) жаттығулар жасайды. 34. Жапсырмалаудың түрлері. Жапсырмалауда қолданылатын материалдар Бұл жапсырмалар көп қабатты құрылымға ие: қағаз негізі. Ол қажетті ақпаратты басып шығарады, ол түрлі-түсті, фольга және т.б. болуы мүмкін. Алайда, қағаз негізінің тығыздығы мен қалыңдығы тым көп болса, ол нашар бүгіледі, бұл қаптаманың көптеген түрлері үшін жағымсыз; желім қабаты. Құрамы әр түрлі болуы мүмкін, Желімді таңдау өнім түріне, оны сақтау жағдайларына байланысты; субстрат-жапсырмалардың бір-біріне жабысып қалуына жол бермейтін анти-адгезиялық қасиеттері бар Қағаз қабаты; жоғарғы қабат. Ол барлық жағдайларда қолданылмайды, көбінесе қағаз негізін ылғалдан, ластанудан және т. б. қорғайтын полимерлі пленка болып табылады. Өздігінен жабысатын жапсырмаларды өндіру үшін желімнің келесі түрлері қолданылады: перманентті. Жоғары адгезиялық қасиеттері бар жабысқақ композиция қағаз негізін қаптаманың немесе өнімнің бетіне сенімді бекітеді. Мұндай жапсырмалар алынып тасталмайды — олар тазаланған кезде жыртылады, жабысқақ қабаттың бір бөлігі қаптамада қалуы мүмкін; суперперманентный. Мақсаты тұрақты, бірақ адгезиясы жоғары. Пайдаланылады жағу үшін, кеуекті, запыленные, неровные бетінің; алмалы-салмалы. Ол жапсырманы қаптамадан оңай алып тастау маңызды болған жағдайда қолданылады. Ол сенімді бекітуді қамтамасыз ету үшін жеткілікті жабысқақ қасиеттерге ие, бірақ сонымен бірге тез алынып тасталады және бетінде із қалдырмайды; арнайы желімдер. Күрделі жағдайларда сақталатын немесе тасымалданатын өнімді заттаңбалау үшін пайдаланылады. Бұл ылғалға, теріс температураға, айтарлықтай қыздыруға, жууға болатын желімдерге және т. б. төзімді қосылыстар болуы мүмкін. 35.Лад жүйесі және тоналдік Лад принципі, оның орталық категориясы тоник . Тоналдылықтың қалған санаттары мен функциялары (ең алдымен доминант және субдоминант ) тоникамен тікелей немесе жанама байланысты. "Функционалды қатынастар жүйесі иерархиялық түрде орталықтандырылған және тоника бүкіл гармоникалық құрылымға енеді". Мажорлық немесе минорлық ладтың биіктік жағдайы . Тоналдылықты белгілеу тоникті (бұл тоникалық үштіктің негізгі тоны) және көңіл — күйді көрсетеді , мысалы: C-dur , Fis-dur , a-moll, es-moll және т. б. 36. Әр түрлі жас ерекшелік топ балаларын үй және жабайы аңдармен таныстыру Мектеп жасына дейінгі балаларды үй және жабайы жануарлармен таныстыру процесіне жүгіну бірқатар себептерге байланысты. Біріншіден, жануарлар аз-олар жер бетіндегі барлық тіршіліктің тек екі пайызын құрайды – және жақында атап өтілген планета тұрғындарының экологиялық мәдениетінің төмен деңгейі жабайы жануарлардың кейбір түрлерінің, мысалы, Амур жолбарыстары мен полярлық аюлардың санының күрт төмендеуіне әкелді. Екіншіден, бұқаралық ақпарат құралдарында ересектер мен балалар арасында жүрексіз, кейде жануарларға қатыгездік туралы хабарламалар жиі кездеседі. Үшіншіден, көптеген адамдар үйде әртүрлі жануарларды, жабайы (түлкі, сілеусін және т.б.) және үй жануарларын (мысықтар, иттер және т. б.) ұстайды. Оларды сүйіспеншілікпен және оларға қамқорлық жасағысы келетін сияқты, алайда жануарларға жауапсыз көзқарас көбінесе ұстау шарттары олар үшін әдеттегі жағдайларға сәйкес келмейтіндігіне немесе оларға қамқорлық жасаудан жалыққанына әкеледі, нәтижесінде жануарларды мамандандырылған питомниктерге беру керек немесе олар көшеде, қазірдің өзінде үйсіз жануарлардың көп мөлшерін көбейтеді. Осыған байланысты біз кішкентай кезімізден бастап балалардың жануарларға деген қызығушылығы мен сүйіспеншілігін оятуды маңызды деп санаймыз. Бұл ретте біз бірнеше мақсатты көздейміз: 1) жануарлар дүниесіне дұрыс, қайырымды көзқарас қалыптастыру; 2) баланың жануарларға қатысты белсенді, пәрменді ұстанымын болжайтын жоғары адамгершілік сезімдерін (гуманизм, әділеттілік) дамыту (көмек, қорғау, қамқорлық және т.б.). Бұл мақсаттарға тәрбиелеу міндеттерін шешу арқылы қол жеткізуге болады: 1) жануарлар туралы түсініктерді қалыптастыру; 2) жануарларға эмоционалды-позитивті қатынасты дамыту; 3) табиғаттағы адамгершілік мінез-құлықты тәрбиелеу. Балаларда жануарларға деген адамгершілік сезімдердің қалыптасу дәрежесі Е.и. Золотованың айтуы бойынша келесідей анықталады: 1) жануарлар әлемінің әртүрлі өкілдеріне қызығушылық, олардың өмірі, әдеттері туралы көбірек білуге деген ұмтылыс; 2) тірі жанға қарау ережелерін білу және орындау; 3) жануарларды қорғау және оларға қамқорлық жасау қажеттілігін түсіну; 4) тірі жанға қамқорлық жасау ниеті мен қабілеті; 5) жануарларды қабылдау мен қарым-қатынастың эмоционалдылығы . Процесс таныстыру, мектепке дейінгі балалардың жануарлармен жүзеге асыруға болады когнитивном және поведенческом деңгейде. Сонымен, танымдық аспект білім алуды білдіреді: 1) фауна әлемі, оның өкілдері туралы (атауынан бастап, сыртқы белгілері, мінез-құлық ерекшеліктері, қоршаған ортаға бейімделудің кейбір түрлеріне дейін); 2) адам мен жануардың өзара әрекеттесуінің мүмкін формалары туралы 37. Жер учаскесі. Учаскенің маңызы және оны ұйымдастыру, көгалдандыру Сайттың мәні. Балабақшаның жер учаскесі, әсіресе қалалық жерлерде, ойын, серуендеу және жаттығу орны болып табылады. Күзде, қыста және көктемде балалар күннің көп бөлігін сайтта өткізеді, ал жазда, егер олар елге кетпесе, күні бойы. Мұнда ойын барысында балалардың сенсорлық тәжірибесі байытылады. Гүл бақшасында, бақшада, бақта жұмыс істей отырып, балалар ұжымдық жұмыс істеуге үйренеді, кейбір еңбек дағдыларын игереді, еңбекке деген сүйіспеншілік пен құрмет, тапсырылған іс үшін жауапкершілік тәрбиелейді. Сайтта балалар Табиғаттағы маусымдық құбылыстармен танысады, Өсімдіктердің өсуіне және жануарлардың әдеттеріне ұзақ мерзімді бақылаулар ұйымдастырады. Мұның бәрі балалардың көкжиегін едәуір кеңейтеді, оларды әлем туралы біліммен байытады. Сайтты ұйымдастыру. Жер учаскесі көгалдандырылып, балалар күн сайын өсімдіктерді өсіруге және оларды бақылауға қатыса алатындай етіп ұйымдастырылуы керек. Сондықтан әр жас тобының сайтында гүлді, сәндік, жеміс-жидек, жидек және көкөніс өсімдіктері, сондай-ақ балалар ойнай алатын шөптер болуы керек. Балабақшада жеткілікті жер алаңы болған жағдайда, орта және үлкен топтардың балалары үшін гүл бақшасы, БАҚ және БАҚ ұйымдастырылады 38.Қазақ сәндік-қолданбалы өнері. Қазақ халқының ою-өрнектері. Қазақтардың халық кәсіпшілігі мен қолөнерінің бастауы ғасырлар қойнауына кетеді. Археологиялық олжалар Қазақстан аумағында Андронов мәдениетінің тайпаларында тоқудың дамығанын айғақтайды. Қазақ халқы Қазақстан аумағын ежелден мекендеген тайпалардың рухани және материалдық мәдениетінің мұрагері болды. Қазақ халқының мәдениетінің дамуына Оңтүстік Сібір, Орта Азия халықтары үлкен ықпал етті. XIX ғасырдың екінші жартысы — ХХ ғасырдың басында дәстүрлі халықтық қолөнер айтарлықтай биіктерге жетті. Қолданбалы өнердің ұлттық ерекшеліктері бар. Заттардың формасы-ыдыс-аяқ, жиһаз, киім — халықтың әдет-ғұрпы мен өмір салтына, оның эстетикалық көзқарастарына байланысты. Қолданбалы өнерде адамдардың жас ерекшеліктері де ескеріледі. Сол кезеңде көптеген ауылдардың қалада тұрмыстық заттарды сатып алу мүмкіндігі болмады, ауыл тұрғындары халық шеберлерінің бұйымдарын пайдаланды. Әсіресе, ер-тоқымдарды, зергерлерді, етікшілерді және т.б. жасау бойынша шеберлердің бұйымдары үлкен сұранысқа ие болды, шағын өндіріспен айналысатын шеберлер өз үйінде немесе Тапсырыс берушіде жұмыс істеді. Олар өздерінің барлық құрал-саймандарын, шикізаттарын өздерімен бірге алып жүрді және ауылмен бірге жайлауға көшіп, жұмыс істей алды. Ал киіз үйдің негізін, арбаларды, үлкен ағаш бұйымдарын жасайтын ағаш шеберлері, темір, тасты өңдеу шеберлері өз шеберханаларын ашып, өз тауарларын жасап, сатты. Қазақ отбасында ат үстінде, ат әбзелінде өз бетінше жүре алатын әр баланы дайындау әдетке айналған. 39. Мажор және минор ладтары Әнде көптеген дыбыстар бар және олар әртүрлі. Тұрақты дыбыстар бар – тірек, ал тұрақсыз – қозғалмалы. Музыканы алу үшін бізге екеуі де қажет, және олар бір-бірімен ауысып, бір-біріне көмектесуі керек. Музыканың құрылымын кірпіш қабырғасының құрылысына теңеуге болады. Қабырға олардың арасындағы кірпіш пен цементтен алынғандықтан, ән тұрақты және тұрақсыз дыбыстар болған кезде ғана туады. 40. Қимыл қозғалыс ойындарының түрлері, сипаттамасы, маңызы Дене шынықтырудағы, денсаулықты нығайтудағы және баланың жеке басын қалыптастырудағы белсенді моториканың бірнеше рөлі көптеген прогрессивті мұғалімдердің, дене тәрбиесінің отандық және шетелдік жүйелерінің негізін қалаушылардың еңбектерінде баса айтылған. Нессеян мәселенің өзектілігіне байланысты балалар балабақшада болуының 70-75% - ында салыстырмалы тыныштық жағдайында екендігі туралы мәліметтер келтіреді. Бұл деректер балалардың белсенділігін арттыруға көп көңіл бөлуді талап етеді. Балалардағы мотор жетіспеушілігімен дененің жалпы суыққа төзімділігінің төмендеуі байқалады. Сондықтан гиподинамиямен (қозғалыс жетіспеушілігі) сипатталатын нәрестелер үшін жас тобына сәйкес қозғалыс белсенділігі деңгейі бар құрдастарына қарағанда жедел респираторлық инфекциялар 3-5 есе жоғары. Сонымен, қозғалыстар-бұл баланың биологиялық қажеттілігі. Қозғалыс + қозғалыс – бұл негіздердің негізі-Шишкина баса айтады-балалардың қазіргі және болашақ денсаулығының негізі, олардың физикалық дамуы, психикасының қалыптасуы, қабілеттері, өмірлік белсенділігі. Дене, ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық және еңбек тәрбиесінің негізі. 41. Қарапайым математикалық ұғымдарын қалыптастыру бойынша балабақша, отбасы және мектептің сабақтастығы. Оқыту мазмұнындағы сабақтастық келесідей: екі бағдарламаның да негізі жиын теориясы, мектепке дейінгі білім беру мекемесінде де балалар болашақ оқытудың тірегі болып табылатын математикалық тілді меңгереді, мектепке дейінгі мекемеде балаларда кейбір математикалық ұғымдар туралы идеялар қалыптасады, 1-сыныпта жеке ұғымдар енгізіледі, білім мазмұны жаңа деңгейге көтеріліп, теориялық тұрғыдан түсіндіріледі, 1-сынып бағдарламасында материалды мектепке дейінгі мекемедегі мазмұн аясында зерттеу жалғасуда: заттар мен көптеген заттарды салыстыру, кеңістіктік және уақытша көріністер, бір таңбалы сандар, 20-ға дейінгі екі таңбалы сандар. Бірінші сыныпта балалардың идеялары кеңейіп, дағдылары жақсарады. 42. Әлем халықтарының қолданбалы өнері. Сәндік-қолданбалы өнер түрлерінде қолданылатын материалдар мен құрал-жабдықтар. Халықтық сәндік-қолданбалы өнерде келесі материалдар қолданылады: ағаш, саз, металл, сүйек, мамық, жүн, жүн, тоқыма, тас, шыны, қамыр. Техника бойынша сәндік-қолданбалы өнер келесі түрлерге бөлінеді. Ою. Әр түрлі кескіштер мен пышақтардың көмегімен үлгіні қолдану арқылы өнімді безендіру. Ағашпен, таспен, сүйекпен жұмыс істеу кезінде қолданылады. Қолы. Декорация дайындалған бетке бояғыш заттармен қолданылады (көбінесе ағаш немесе металл). Түрлері р о с п и с и: ағаш бойынша, металл бойынша, мата бойынша. Кесте инелермен және құрылымы мен сипаты бойынша әртүрлі жіптермен жасалады, ал өрнек матаға қолданылады. Кесте түрлері: тор, крест, тегіс, кесілген (мата өрнек түрінде кесіліп, кейіннен әртүрлі тігістермен өңделеді), теру (алтын және көк реңктері бар қызыл, қара жіптермен жасалады), үстіңгі жағы (үлкен ұшақтарда көлемді өрнектер жасауға мүмкіндік береді). Кесте негізінен қолмен жасалады, бірақ соңғы уақытта кесте машиналарымен безендірілген бұйымдар көбейіп келеді. Кесте тігу үшін тек жіптер ғана емес, моншақтар, шыны, секиндер де қолданылады. 43. Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын педагогикалық және медициналық тұрғыдан бақылау, оның кезеңдері Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі мәселелерін сәтті шешуге мектепке дейінгі мекеменің педагогикалық және медициналық қызметкерлерінің тығыз ынтымақтастығы арқылы қол жеткізіледі. Балабақша жағдайында дене шынықтыру және сауықтыру процесінде балалардың дене тәрбиесі мен денсаулығын ұйымдастыруды бақылау бірнеше бағытта жүзеге асырылады. Оларға мыналар жатады: мектеп жасына дейінгі балаларды медициналық тексеру; мектеп жасына дейінгі балаларды педагогикалық тексеру; сабақ өткізілетін орындардың санитарлық-гигиеналық жағдайын бақылау; мектепке дейінгі мекемеде дене тәрбиесінің ұйымдастырылуын медициналық-педагогикалық бақылау; персонал, балалар және ата-аналар арасында санитариялық-ағарту жұмысы. 44. Картина бойынша әңгіме құрастыру әдістемесі Е. И. Тихеева балаларға суреттер бойынша әңгімелеуді үйрету әдістемесінің негізін қалады. Ол суреттерді қарау байқауды, қиялды, логикалық ойлауды жетілдіруге және баланың тілін жалпы дамытуға ықпал ететінін атап өтті. Тихеева картиналарға педагогикалық және эстетикалық талаптарды атап өтті және картиналардағы әртүрлі сабақтарды ұсынды, олардың арасында суреттегі әңгімелер ерекше орын алады. 45.Аккордтар. үндестік. Аккордтардың түрлері Аккорд дегеніміз-белгілі бір қашықтықта, яғни белгілі бір аралықта бір-біріне қатысты болатын бірнеше дыбыстардың (үш немесе одан да көп) үндестігі. Үндестік дегеніміз не? Үндестік-бұл бірге өмір сүретін дыбыстар. Қарапайым үндестік-бұл интервал, үндестіктің күрделі түрлері – әртүрлі аккордтар. "Үндестік" терминін "шоқжұлдыз"сөзімен салыстыруға болады. Шоқжұлдыздарда бірнеше жұлдыздар бір-бірінен әртүрлі қашықтықта орналасқан. Егер сіз оларды біріктірсеңіз, онда сіз жануарлар фигураларының немесе мифологиялық кейіпкерлердің құрылымын ала аласыз. Сол сияқты, сонымен қатар музыкаға, қосу дыбыстарды береді созвучия сол немесе өзге де қосылған. 46.Заттың формасы мен геометриялық фигураларды қабылдау ерекшеліктері Айналадағы заттардың қасиеттерінің бірі-олардың пішіні. Нысандардың пішіні геометриялық фигураларда жалпыланған көрініс алды. Геометриялық фигуралар-бұл адамдар нысандар мен олардың бөліктерінің пішінін анықтайтын стандарттар. Балалардың геометриялық фигуралармен және олардың қасиеттерімен танысу мәселесін екі аспект бойынша қарастырған жөн: геометриялық фигуралардың формаларын сенсорлық қабылдау және оларды қоршаған заттардың формаларын білуде стандарт ретінде пайдалану тұрғысынан, сондай-ақ олардың құрылымының, қасиеттерінің, негізгі байланыстары мен заңдылықтарының ерекшеліктерін білу мағынасында.оларды құру, яғни нақты геометриялық материал. Сенсорлық білім-сенсорлық танымның қалыптасуын және сезімдер мен қабылдауды жетілдіруді қамтамасыз ететін мақсатты педагогикалық әсерлер. Балаларды дамудың әртүрлі кезеңдерінде не және қалай оқыту керектігін білу үшін, ең алдымен, кез-келген объектінің формасын, оның ішінде фигураны балалардың сенсорлық қабылдауының ерекшеліктерін, содан кейін геометриялық көріністер мен Элементарлық геометриялық ойлауды одан әрі дамыту жолдарын және одан әрі форманың сенсорлық қабылдауынан оның логикалық санасына көшу қалай жүзеге асырылатындығын талдау қажет. Пәннің формасын бастапқы игеру онымен іс-әрекетте жүзеге асырылады. Нысанның нысаны, мысалы, тақырыптан бөлек қабылданбайды, бұл оның ажырамас белгісі. Нысанның контурын бақылаудың нақты визуалды реакциялары өмірдің екінші жылының соңында пайда болады және практикалық әрекеттерден бұрын басталады. Әр түрлі сатылардағы заттары бар балалардың әрекеттері әртүрлі. Балалар, ең алдымен, затты қолдарымен ұстап, оны басқаруға тырысады. 2,5 жастағы балалар, әрекет етпес бұрын, заттармен көрнекі және сенсорлық-қимылмен танысады. Форманы қабылдауға ерекше қызығушылық бар (перцептивті әрекеттер). Алайда практикалық әрекеттердің мәні басты болып қала береді. Нысанның пішінін сенсорлық қабылдау оның басқа белгілерімен қатар формаларды көруге, тануға ғана емес, сонымен қатар нысанды заттан абстракциялауға, оны басқа нәрселерде көруге бағытталуы керек. Нысандардың пішінін мұндай қабылдау және оны жалпылау балалардың стандарттарды - геометриялық фигураларды білуіне ықпал етеді. Сондықтан сенсорлық дамудың міндеті-балада әртүрлі заттардың пішінін стандартқа (белгілі бір геометриялық фигураға) сәйкес тану дағдыларын қалыптастыру. Өмірдің екінші жылында балалар осындай жұптардан үлгі бойынша фигураны еркін таңдайды: шаршы және жартылай шеңбер, тіктөртбұрыш және үшбұрыш. Бірақ балалар тіктөртбұрыш пен квадратты, шаршы мен үшбұрышты 2,5 жастан кейін ғана ажырата алады. Неғұрлым күрделі фигуралардың үлгісіне сәйкес таңдау шамамен 4-5 жылдың басында қол жетімді, ал күрделі фигураның көбеюін өмірдің бесінші және алтыншы жылдарының жеке балалары жүзеге асырады. Бастапқыда балалар өздеріне белгісіз геометриялық фигураларды қарапайым заттар ретінде қабылдайды, оларды осы заттардың аттарын атайды цилиндр-шыны, баған, сопақ-ұрық, Үшбұрыш-парус немесе шатыр, тіктөртбұрыш-терезе және т. б. Ересектердің жаттығу әсерінен геометриялық фигураларды қабылдау біртіндеп қайта құрылады. Үлкен мектеп жасына дейінгі балалар енді оларды объектілермен анықтамайды, тек салыстырады: цилиндр – әйнек сияқты, Үшбұрыш – Шатыр сияқты және т.б. сонымен, геометриялық фигураларды балалар стандарт ретінде қабылдай бастайды, оның көмегімен объектінің құрылымын, оның пішіні мен мөлшерін білу Белгілі бір форманы көру арқылы қабылдау процесінде ғана емес, сонымен қатар белсенді жанасу, оны көру және сөзбен белгілеу арқылы сезіну арқылы жүзеге асырылады. 47. Денсаулықт ы сақтау технологиясы Білім берудегі денсаулық сақтау технологиялары. - Дене шынықтырудың психикалық денсаулыққа әсері Қазіргі уақытта қоғамның негізгі өзекті мәселесі болып, адамның салауатты өмір салтын қалыптастыру, өз кезегінде, адамның өзін жақсы сезінуін ғана емес, сонымен қатар ұлттың да сауығуына септігін тигізуі жатады. Қазақстан Республикасында Салауатты өмір салтын құру саясаты Қазақстан 2030 концептуалды дамуының басым бағыты болып табылады. Жастар арасында салауатты өмір салтын алдын алу, нашақорлықтың, шылым шегу, олармен күресті белсенді жүргізу, жастар арасында насихаттауды ұйымдастыру, спорт түрлерінің дамуына көңіл бөлу. Кең көлемді реформаның жүзеге асуы прцесінде негізгі ролді мемлекеттік пен үкіметтік емес мекемелердің біріккен әлеуметтік жобалар шеңберінде дені сау ұрпақты тәрбиелеу мақсатында жүргізіліп жатқан жұмыстарын атауға болады және оны қоғамның өзекті мәселерін шешудің бір механизімі ретінде болашақ ұрпақтың денсаулығын сақтау мәселелері тұр. Қазіргі таңда жасөспірімдер арасында денсаулығынан ақауы бар балалар саны күндеп қатары өсуде. Бұған болар себептер заман ағымынадағы әлеуметтік, макроәлеуметтік, экологиялық, техногендік, ақпараттық факторларды атауға болады. Сонымен қатар білім жүйесінде оқытудың мазмұны бойынша оқу бағдарламаларының жоғары деңгейлі болуы және жүктеме сабақтардың көбейуі немесе оқушылардың санитарлық нормасының сақталмауы денсаулыққа кері әсерін тигізді. Мектептегі шамадан тыс оқытудың нәтижесі ретінде түлектердің 2/3-сі мектеп қабырғасынан созылмалы аурумен және физикалық дамуындағы ақауы мен шығатынын атауға болады. Аталған мақсатқа жету бүгінгі таңдағы мектептерде денсаулық сақтау педагогикасы арқылы мүмкін болып отыр. Өз кезегінде денсаулық сақтау педагогикасы оқу-тәрбие үдерісін мектеп оқушылары мен педагогтардың денсаулығына нұқсан келтірмейтін әдістер мен тәсілдердің жиынтығы ретінде қарастырады. Заманауи педагогикалық білімді игерген педагог оқушылармен, олардың ата-аналарымен, медицина қызметкерлерімен және өз әріптестерімен тығыз қарым-қатынаста педагогикалық үдеріске оқушылардың денсаулықтарын сақтау мен нығайтудың артықшылықтарын ескере отырып, өз жұмысын жоспарлайды. Соңғы жылдары оқу үдерісін ұйымдастырудың сынып-сабақтық дәстүрлі жүйесіндегі кейбір шектеулердің мәні ашылып келеді, бұл заманауи білім беру технологияларын анағұрлым тиімді қолданудың өзекті міндеттерімен байланысты. Технология – бұл, ең алдымен, бүкіл оқыту мен білімді игерту үдерісін құрудың, қолдану мен анықтаудың жүйелі әдісі, бұл ретте білім беру формаларын оңтайландыру міндеті жүктелген техникалық және адами ресурстар мен олардың өзара байланысы ескеріледі (ЮНЕСКО). Әдетте «педагогикалық технологияға» мәндес «әдістеме» термині жиі қолданылады, себебі бұл ұғым педагогтың нақты әрекеттерінің жиынтығы ретінде түсініледі, сондай-ақ мағынасы жағынан «білім беру технологиясы» ұғымына жақын. Алайда әдістеме мұғалім жұмысының ұйымдастырылуы мен жүйелілігін сипаттайды, ал технология оқушының жұмыс жүйесін алға қойылған білім беру мақсатына жету әрекеті ретінде сипаттай отырып, педагогтың жұмыс жүйесін оқушы жұмысын жағдаймен қамтамасыз етуші әрекет ретінде қарастырады. Денсаулықтың қандай да бір әмбебап технологиясы жоқ. Денсаулық сақтау білім беру үдерісіндегі бір міндет ретінде көрінеді. Бұл медико-гигиеналық бағыттағы (педагог-медицина қызметкері-оқушы үштігінің тығыз байланысы кезінде жүзеге асады); денешынықтыру-сауықтыру (денешынықтыру бағытындағы білімге артықшылықтар беріледі); экологиялық (табиғатпен өзара үндестікте болу) және т.б. бағыттағы білім беру үдерісі болуы мүмкін. Оқушылардың денсаулықтарын қалыптастыру мен нығайту міндеттері мектеп оқушыларын кешенді түрде оқытудың арқасында ғана шешілуі мүмкін. Білім берудің денсаулық сақтау технологиялары – бұл көпшілік педагогтерге етене таныс жұмыстың психо-педагогикалық әдістері мен тәсілдері, технологиялары мен мүмкін болатын мәселелерді шешудің жолдары, сондай-ақ педагогтың үнемі өзін-өзі жетілдіруге ұмтылысы. Біз қолданылып отырған педагогикалық жүйе қатысушы педагогтердің денсаулықтарын сақтау міндетін шешуді жүзеге асырған жағдайда ғана оқыту мен білім беру үдерісі денсаулық сақтау технологиясы бойынша жүргізіліп отыр деп айта аламыз. Сауықтыру педагогикасы үшін негізге алынатын артықшылар төмендегідей: 1. Дені сау бала – бала дамуындағы іс жүзінде қол жетімді норма. 2. Сауықтыру – емдеу-профилактикалық өлшемдердің жиынтығы емес, керісінде балалардың психофизиологиялық мүмкіндіктерінің даму формасы. 3. Индивидуалды-дифферциациялаушы ыңғай – оқушылармен сауықтыру-дамыту жұмыстарының негізгі құралы. Оқытудағы білім беру денсаулық сақтау технологиясының жүктеу/скачать 104,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2