Ашекеева Ќ
жүктеу/скачать 0,83 Mb.
|
Саясаттану пәнінен дәріс жинағы 2023
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріс 4. тақырып Саяси билік: мәні мен жүзеге асыру механизімдері Лекцияның мақсаты
- Негізгі ұғымдар
- Лекцияның қысқаша мазмұны: Кіріспе.
- Шексіз билік-бостандыққа шексіз қысым орнатады.
| Ұсынылатын әдебиеттер:
Назарбаев Н.А. Қазақстан Республикасы Президентінің Жолдауы «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсім, реформалар, даму». 30 қараша 2015 ж. Назарбаев Н.А. Қазақстан Республикасы Президентінің Жолдауы «Нұрлы жол – болашаққа бастар жол». 11 қараша 2014 ж. Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан - 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ». Қазақстан халқына Жолдауы. 2014 жыл. www.akorda.kz Қазақстан Республикасының Президенті-Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту –Қазақстан дамуының басты бағыты. Астана, 2012ж. Назарбаев Н. Ә. Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Қазақстан халқына Жолдауы «Қазақстан – 2050 Стратегиясы, қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» 14.12.2012 Р. Әбсаттаров. Саясаттану. А., 2012 ж. Нысанбаев А.Н. Политология.А., 2012 ж. Политология: конспект лекций Мухаев Р.Т. – Изд.: «Проспект», 2011. Сәрсенбаев Т.С. Ұлтаралық қарым-қатынастар саясаты мен мәдениеті. А.,2000ж. Сәрсенбаев Т.С. Ұлттық сана-сезім мен ұлттық қадір-қасиет. А.,1990ж. Дәріс 4. тақырып Саяси билік: мәні мен жүзеге асыру механизімдері Лекцияның мақсаты: Билік ұғымы. Билік тұжырымдамалары. Саяси билік ұғымы және оның ерекшеліктері. Негізгі ұғымдар: Атқарушы билік, билік, биліктің тармақталуы, брифинг, вето, вотум, демогогия, заң шығарушы билік, интерпеляция, конституциялық сот, конфликтология, қысымшы топтар, легитимділік, лобби, лояльдық, нигилизм, обструкция, оппазиция, парламент, парламенттік республика, санкция, саяси бостандықтар, сенат, сот билігі, толеранттық, узурпация, ультиматум. Лекцияның қысқаша мазмұны: Кіріспе. Билік теориясына байланысты туындайтын тағы бір мәселе – билік пен жеке адамдар еркіндігінің ара қатынасы. Әрине, билік қоғамды басқару үшін, тәртіп орнату үшін қажет. Бірақ тәртіпті нығайту үшін билік өте қатал болып мейірімсіздікке барса, онда азаматтардың еркіндігіне зиян келтіруі де мүмкін. Бұл қайшылықты қалай үйлестіру керек? Осы сұраққа саясаттану ғылымының беретін жауабы: саяси биліктің өзінен, не болмаса билік пен адамның қарым-қатынасынан әрбір жеке адамға тікелей қиянат келмеуі мүмкін. Бірақ адам құқығына, еркіндігіне зиян келтіретін –саяси биліктің бір қолға шоғырлануы, топталуы. Яғни, билік пен жеке адамның арасындағы өзара қарым-қатынас тәртібінің бұзылуы. Саяси билік неғұрлым бір орталыққа шоғырланған, топтастырылған болса, бостандыққа соғұрлым шек қойылады, қысым жасалады. Шексіз билік-бостандыққа шексіз қысым орнатады. Империя, монархия кезеңдерінде, фашистік режимдерде мемлекеттік билік дара бір адамның қолына шоғырланды. Кеңес өкіметі кезінде де билік түгелдей бір орталыққа шоғырланған болатын. Әлеуметтік бастамалар көтеру, бірігіп шешімдер қабылдау, әртүрлі пікір, көзқарас білдіру – бәрі де қатал бақылауға алынды. Бұл билік түрі қоғамның прогресті дамуына жол бермеді. Ал кейбіреулер керісінше биліктің қай түріне болмасын қарсы шығып, анархизмді уағыздайды. Бұл жолдың да болашағы жоқ. Сондықтан алдыңғы қатарлы дамыған елдерде биліктің орталықтануы мен шоғырлануынан саналы түрде бас тартып, барлық азаматтардың өкімет шешімдерін қабылдауға араласуын, билікке қатысуын қалайды. Бұл легитимді (заңды) билік, яғни демократиялық билік қалыптастыру жолы. жүктеу/скачать 0,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|