Қасымхан бегманов күРЕҢбел өлеңдер • Дастан •

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
225
Егiлiп үнсiз тыңдаған халық шыдады.
Iлияс сонда шаңырақ Әселмен құрған,
Бар ма екен сол бiр автоваз Балықшыдағы?
Ей, ғұмыр, 
               баста тағы бiр жол қырларыңа,
Бақытсыздардың 
                              жанары жарқылдамайды.
Көз жасы тамған 
                      Iлиястың толқындарына,
Ыстықкөл, суың ешқашан салқындамайды.
Оралды көктем! 
                      Жүгiрдi жылғалар
                                                     жылға,
Оранса гүлге бар қызық
                               майда екен дедiм.
Тыраулап өткен төбемнен
                                  тырналар – тырна,
Көрмедiңдер ме Әселiм қайда екен менiң?
Жасырын ғана жүректе 
                              сақталғаныңды,
Кiм керек қылсын қасiрет,
                                  қайғың барында.
Сүймеймiн сенiң, 
                        ей, таулар шатқалдарыңды,
Көрiксiз екен аққусыз айдындарың да.
Келдiм мен жалғыз,
                          тағы да жағаға сол түн,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
226
Қызыл орамал елестеп кел, кел деп тұрған.
Сен айтшы маған 
                       қайғысыз көк ала толқын,
Шынарым менiң 
                    қайда екен жер тербеп тұрған?
Бәйтемiр, 
            Әсел,
                  Iлияс, 
                           ол Самат бәлкiм,
Суретiн салған сағыныш сарала күздiң.
Шыңғыс пен Iлия
                      құстағы қос қанат халқым,
Ән болып жеткен аспаннан далаға бiздiң,
Елестеп сол бiр 
                    бұтағы сынбаған қайың,
Бастайды қайсы қиырға қасқа жол әлi.
Iлияның әнiн
                     кездесiп тыңдаған сайын,
Шыңғыстың мұңлы жанары жасқа толады.
Ұмыта алмаған
                     бақытты шақта да мүлде,
Махаббатым-ай бозбала,
                              бала кездегi.
Әлi оятады
                ұйқымнан қап-қара түнде,
Жас төгiп тұрған Әселдiң қара көздерi...

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
227
* * *
Жауғанда жаңбыр
                            бетіне жердің бір күні,
Қыратқа, қалқам, құлпырып шығар қыр гүлі.
Отыз бес жылдық 
                             сағынышымды арқалап,
Жетермін саған Бабайқорған мен Үлгілі.
Жауады жаңбыр, 
                          өтеді шөпке себелеп,
Қонады гүлге қанаты сулы көбелек.
Бабайқорған мен Үлгілі жақта той өтер,
Ол тойда бірақ, болмаспыз біздер не керек.
Ыстық қой маған  
                              жусанды анау қыратың,
Барсам да қайда көңілден шықпай тұратын.
Бабайқорған мен Үлгілі жақтан басталған,
Сан ғасырларға созылар асыл мұратым.
Жауады жаңбыр
                            бетіне жердің бір күні,
Баяғы қыздай құлпырар сонда қыр гүлі.
Отыз бес жылдық 
                          сағынышымды арқалап,
Оралам саған Бабайқорған мен Үлгілі.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
228
ТҰЛПАР  
   
I   
Жер тарпып тұрды түсiмде тектi жануар,
Туған топырақ көрпемiз түбi жамылар.
Келiнтөбе мен Қарашық жақта кешкi үйде,
Екi қыз, бәлкiм,  
                          есiне ап бiздi сағынар.
Құлын ек шапқан аңғал да саңғал қорадан,
Сағынышымыз сол қырат сағым ораған.
Шулы қаланы шиырлағанда шайырлар,
Ұлылықты бiз iздедiк ескi моладан.
Жотасын жонның
                         шаң қылдық 
                                           сұрап шалдарды,
Толғай жырладық 
                      толқын да толқын жылдарды.
Кешегi Тоқаш, 
                   Жұматайлармен бiрге iштiк,
Кiнәмшiл бұл жұрт, бұл жайдан ненi аңғарды.
Айтып та жүрмiз, 
                        жазып та жүрмiз астарлай,
Менде ес,
              сенiң басыңда бiр тал шаш қалмай.
«Тас маңдай» қазақ жылы сөзiн де қимайды,
Сағым кiлкiген туған топырақты жастанбай.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
229
II
Сырласы болған жұлдызды аспан, бұла түн,
Қараштан шығып, 
                        Алаштан асқан ұлы ақын.
Жаңақорғаннан жаңбырда iздеп келгенсiң,
Бала Қасымды Бабайқорғанда тұратын.
Ескi дос,
             ескi жылдарды сүймей бола ма,
Өкiнiштердiң орны ертең тола ма.
Екеумiз бiрге екi атпен талай барып ек,
Келiнтөбенiң етегiндегi молаға.
Сен ойнап өскен ескi жал анау алда тұр,
Жасырып сырды жатады-ау шiркiн сан ғасыр.
Келiнтөбенiң етегiндегi бейiтте,
Екеумiзге ортақ ардақты сары шал жатыр.
Сары шал сонда, 
                     кемпiрi Самның құмында,
Ғарышта олар, сонан соң сенiң жырыңда.
Есенғали-ау, 
                 Қарашықтағы қасқа жол,
Ескi бейiтке бастайды екен шынында.
Сырласы болған жұлдызды аспан,
                                           бұла түн,
Қараштан шығып Алаштан асқан ұлы ақын.
Жаңақорғаннан жаңбырда iздеп келгенсiң,
Бала Қасымды Бабайқорғанда тұратын.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
230
ЕСКI СУРЕТТЕР 
Суреттер қайран сарғайған,
Көңiлдi мынау жаңбырлы кешкi арбайды ән.
Қол бұлғап тұрған жағалау-жастық шалғайдан,
Ескi суреттен тесiлген қыршын бозбала,
Қабаққа жауған қар қайдан?
Суреттер қалған ескiрiп, 
Алыс жылдардың тұрғандай даусы естiлiп.
Әкемнiң досы егiлген сәтте бiр тойда,
«Мас болып қалды», – дестi жұрт.
Сан сауалдарға жауап таба алмай тұрамыз,
Тарихын оның қарттардан ғана сұраңыз.
Ескi суреттер, 
                     сендердi бiрақ не қылсын,
Иiн ағашпенен су алып қайтқан мына қыз.
Тыңдадым ғажап тарихтарыңды тамсана,
Сарғайды бүгiн сан алуан сурет қаншама.
Тағдыр қаталдау болса да жаным шаршама,
Iзгiлiк тiлеп жер басып жүршi баршаға.
Жаралы менiң жүрегiм,
                              бүгiн жаралы,
Айта алмай жасты,
                  тұрғандай мұңлы жанары.
Суреттен маған қаншама жандар қарады...
  ...Қараймын көкке,
                            тiзiле әне тыраулап,
Көктемге қарай тырналар ұшып барады.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
231
  * * *
Балалықты ендi тастайық,
Естiсiн сүйдiм жардың мен.
Қара жолдарда қасқайып,
Қайғыммен жалғыз қалдым мен.
Көңiлге қамзау болмады,
Сағыныш хаты жеткенмен.
Тiрлiкке көңiл толмады,
Сендерден ұзап кеткенмен.
Жолдарға жолдар жалғасты,
Кездестi жандар достасқан.
Ал мынау қыр ғой алғашқы,
Махаббатыммен қоштасқан.
Ыза жер баспас жасқанған,
Килiкпес жерге килiктiм.
Топастар елдi басқарған,
Жек көрiп кеттiм билiктi.
Ауырлау дертiн сол күздiң,
Көрерсiң өзiң саралап.
Көз жасы, ұяң сол қыздың,
Жанымды кеткен жаралап.
Көнбедi көңiл қақпайға,
Қаншама мұңға килiктiм.
Ақындар бақыт таппай ма,
Сойылын соқпай билiктiң.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
232
Жырларымды оқып белеңге,
Қайғыммен өтiп барамын.
Елеусiз келiп өлеңге,
Елеусiз кетiп қаламын.
АРУ ҚАЛАМ АСТАНАМ
Күндiк жерден көрiнген,
Айналайын елiмнен,
Ата-баба кезеңдерi-ай.
Алқасындай Арқаның,
Бұрымындай қалқаның
Толқып аққан өзендерi-ай.
Махаббаттың өлшемi,
Бәйтерегiм еңселi.
Жүрегiңде жатады екен.
Ақ балығы жүзген көл,
Ақ сағымы жүзген бел,
Жер жаннаты атамекен.
Ару қалам Астанам,
Жанды тербер асқақ ән.
Арман үмiт тiлегiмде, 
Елiмдi алға бастаған.
Ару қалам, жас қалам,
Менiң мәңгi жүрегiмде.
Хан Кененiң тiлегi,
Алашорда жүрегi.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
233
Ерке Есiл әлi есiмде,
Қарашығы қазақтың.
Бақытты күн, ғажап күн,
Сарыарқаның белесiнде.
Тағдырымыз шешiлген,
Мерейiмдi өсiрген.
Әлем бiлген бас қаламсың,
Жеткен көне ғасырдан.
Айбынымды асырған,
Менiң жаңа Астанамсың.
ҮЛГЕРМЕДІМ
Айналғанмен жырыма гүлдер менің,
Мінезімді өзгертті-ау күндер менің.
Тау қопарам деп едім жас кезімде,
Жылдар өтті, мен бірақ үлгермедім.
Еркіндікті қимады жалған маған,
Үлгермедім көп іске армандаған.
Ұлт тағдырын ойлаудың сан үлгісі,
Кешегі өткен шалдардан қалған, балам.
Өр кеудемді намысым бастырмады,
Шуағымды жан-жаққа шаштырмады.
Өтті, кетті барлығы көрген түстей,
Адымымды уақыт аштырмады.
Мінезімді өзгертті күндер менің,
Ыңғайыңа жығылсам жүндер ме едім?

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
234
Ұлы ақын болам деп сөз беріп ем,
Ұлы өлең жазуға үлгермедім.
* * *
Көп болды құстай қанат қағысқалы,
Армысың, 
              бауырларым алыстағы.
Арада қилы-қилы жылдар өтiп,
Арамыз бiрте-бiрте алыстады.
Түбiне тұңғиықтың батсын қайғы,
Қимасын жатқа қазақ тапсырмайды.
Туғандар, көңiл шiркiн суыған жоқ,
Туған жер оралсаңдар жатсынбайды.
Қазағым ұмытпағын өз елiңдi,
Шалқар көл, сайын дала,  
                                          өзенiңдi.
Жетедi алты қазбен сағынышым,
Өртеген күндiз-түнi өзегiмдi.
Сағынды өздерiңдi-ай сырнай далам,
Төстерiн сан тарау жол шимайлаған.
Алыста жүрген менiң, 
                              бауырларым,
Қайтейiн қимай барам, қимай барам.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
235
* * *
Қараша үйден 
                       күй аңдып, 
Отырған қалды-ау мезгiл де. 
Биледi бойды ұяңдық, 
Кездескен сәттен сен бiзге.
Қараушы ең маған
                           елжiреп, 
Күнес жақ бiзге мекен-дi.
Алушы ең еске сен жүдеп,
Соғысқа кеткен көкеңдi.
Жаратты тағдыр 
                          серi ғып, 
Өкситiн қолда домбыра. 
Жататын сонда керiлiп,
Сағымға сiңген жол мына.
Зауалда ұзап ауылдан, 
Гүл тердiк бiрде қыраттан. 
Тұрғанда қорғап дауылдан, 
Ернiңнен сүйiп жылатқам.
Куә боп әлi тұр дала,
Кеудеме талай толды өлең. 
Ұзадым жалғыз бiржола, 
Сағымға сiңген жолменен.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
236
ЗАМАНДАСЫМ, СЫРЛАСЫМ 
                         
Замандасым, 
               сырласым,  
                          мектептесiм,
Әрбiр сағат,  
             әр күнiң тек кетпесiн.
Қабылдаған 
                   Қасымын Қазақстан,
Қасымханын бiлемiн шеттетпесiн.
Бiлемiн мен барлығын сезем бәрiн,
Көздеп жүрген бiл сен де межем барын.
Өзен барын
                   бiлем мен құмға сiңген,
Ертең үшiн,  бәрiне төзем, жаным!
Тереземнiң ар жағы қысқы дала,
Асыр салған алаңсыз, тұсты қара.
Бiлте шамның 
                     түбiнде көршi қызға,
Хат жазатын есiме түстi бала.
Алда деумен жүрiппiз көктемдерiм,
Әдемi бiр әуендей өткендерiм.
Өмiр деген 
                  соқпақты жол бойында,
Қағысқандар, сендерге кектенбедiм.
Жүректердi тұрса да қыйнай күдiк,
Бақыт таптық үлкендi сыйлай бiлiп.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
237
Көз алдымда
                  порттарда, перрондарда,
Қоштасқандар менiмен қимай тұрып.
Жаңа жауған жұп-жұмсақ ақ қардайын,
Менiң жолым жарқырап жатты әрдайым.
Ұлылықтан дәметтiм, 
                                 содан ба екен,
Жамбасыма төсегiм батты әрдайым.
Қарапайым күн кештiм өзгелердей,
Сұрағанын сыйладым, сөзге келмей.
Баспалардың есiгiн сирек қақтым,
Өсек айтып көргем жоқ езбелердей.
Өткен аман уақыттың елегiнен,
Пенделiктi жан едiм жеңе бiлген.
Жинағымды апарып жайсаңдарға,
Мен туралы жазыңыз демедiм мен.
Кiнәм болса өзiмдi ақтамадым,
Дәптердегi жыр болды сақтағаным.
Жазғыштарды журналда даттағам жоқ,
Дарындарды газетте мақтамадым.
Замандасым,
               сырласым,  
                           мектептесiм,
Әрбiр сағат, әрбiр күн, тек кетпесiн.
Қабылдаған Қасымын Қазақстан,
Қасымханын сеземiн шеттетпесiн.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
238
* * *
Көк туы көк аспанда желбіреген,
Аруы айдын көлдей мөлдіреген.
Мадақтап ұрпақтарын Ер түріктің,
Жаза алмай жүрмін әлі мен бір өлең.
Хан Кене, ер Махамбет қырандарым,
Кешегі Алашорда ұрандарын.
Ағайын, Астананың ар жағында,
Ұмытпа Түркістан мен Тұран барын.
Бабалар армандаған заман болсын,
Әр күнің болашаққа қадам болсын.
Ер қазақ, еркін қазақ, ерке қазақ,
Тәуелсіз елің, жерің аман болсын.
Бөрімен емшектес боп ер жеткенің,
Тастарда қалған ою-өрнектерің.
Санама сыр боп сіңген,
                          қайран дала,
Бесік боп бабаларды тербеткенің.
Жаныммен сүйем сені, ұлы далам,
Жүрегім сенсіз менің жылымаған.
Жыр болып қара түнде оралады,
Тереңге кеткен мұңлы сыры маған.
Ғұмырын қиған қанша ерлерім-ай,
Сол ерлер ұйықтап кеткен белдерім-ай.
Жанымды ауыртады,
                                 даламыздан,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
239
Бөлініп қалған қайран жерлерім-ай.
Басынан өткен небір заманалар,
Қанымен жазып кеткен маған олар.
Мұра ғып сол даланы, 
                                      білесің бе,
Аманаттап кеткенін саған олар.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
240
ХАН КЕНЕ ЖАЙЛЫ ЖЫР     
                        
Құйынға айналып жарысқан ұшқан құспенен,
Апталап,
             айлап, бел шешiп ыстық iшпеген.
Баз кешiп барлық жер бетiндегi бақыттан,
Қарындас үшiн жиырма жыл аттан түспеген.
Далаң ғой мынау сағымы қырда ойнаған,
Жылына қанша батырдың тойын тойлаған.
Сен кеткен жаққа тiзiлiп ұшса тырналар,
Қазақтың соңғы ханы едi ғой деп ойланам.
Басқыншы ма едi ол,  жұмсаған жатқа әскердi,
Намыстан мәңгi мекен ғып қалды-ау басқа елдi.
Ыстықкөл жаққа жол түскен кейбiр шақтарда,
Хан Кененi ойлап көзiме ыстық жас келдi.
Түсiмде кейде...
                     сарбаз боп ерiп кеткiм кеп,
Көзiмнiң жасын көл қылып үнсiз төктiм көп.
Ағыл да-тегiл жастығым су боп ояндым,
Жаныңа сенiң Наурызбай болып жеткiм кеп.
Ақ киiздегi  ақ парыз қанмен өтелген...
Бүгiнде мiне... 
                   құлдыққа елдiң етi өлген.
Қырық ғасырда қайта тумайтын Хан Кене ол,
Алашы үшiн  жауына қылыш көтерген.
Басын кестi ол, бауырдың жауға бас ұрған,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
241
Жай бiреу түгiл жақыннан сырын жасырған.
Аруағын сүйiп Абылайдайын  атаның,
Ұлты үшiн мәңгi жалғыз қап қару асынған.
Әңгiме едi бұл дүрлiгiп халық,
                                        бақ тыңдар,
Сан ғасырларға аңыз боп қанат қақтыңдар.
Ұлы ұлысқа қасiрет келген сол түнi,
Хан Кененi  емес, Түрiктi сатты сатқындар.    
Артында кектi, 
                   жолбарыс тектi ұл қалып,
Шағылдар басқан бұйра да бұйра құм налып.
Шерлi жел желпiп қобыздың әнiн сыңсыған,
Дүние жалған қабағыменен тұр бағып.
Сыбырлап шалдар шертетiн бiр сыр балаға,
Айналды дала қаңғыбасы көп қалаға.
Парлатып жасты күңiрентiп құран оқыдық,
Белгiсiз мұңлық томпайған неше молаға.
Айтпайды әлi, әйтпесе, бұл ел бiледi,
Құптаса бiрi, 
                парықсыздауы күледi.
Әуезов сынды алыптар шектi азапты,
Кенесарыны сүйгенi үшiн жүрегi.
Айналып көктi жүргендей әлi жебе бiр,
Тербейдi менi көне бiр тарих, көне жыр.
Нысанбай жырау жырлаған осы жорыққа,
Ағажан сен де көңiлiңдi ептеп бөле жүр,
Айналып көктi жүргендей кектi жебе бiр!..

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
242
                           ТӘУЕЛСIЗДIК
 немесе Нәзiр Төреқұлов жайлы жыр
Ар жағында анау мұңлы адырдың,
Қатар жатыр бабалары Нәзiрдiң.
Он үшiнде топты жарып сөз сөйлеп,
Он бесiнде атқа мiнген қадiрлiм.
Санаменен салар болсақ сарапқа,
Талай иттiң тiсi қалған балақта.
Сүйген оны Мекке, 
                          Мәдинамыз да,
Сегiз жылдай Елшi болған Арабта.
 
Толқыдым мен жанарыма жас келiп, 
              
Ендi мiне,
                   жатыр жұртың ас берiп.
Төреқұлов деген атқа әлi күн,
Елеңдейдi Орынбор мен Ташкент.
Түсiне енiп сан оятқан кең дала,
Тәуелсiздiк алды халқың, 
                                 жеңдi аға.
Қызылорда ұмытпайды ешқашан,
Ұмытпайды ешқашан да Ферғана.
Қаншама әлi арналады жыр-дастан,
Куә болар жұлдызды аспан,  түнгi аспан.
Корольдармен карта ойнап жат жерде,
Шахтарменен шай үстiнде сырласқан.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
243
Жыласа егер Тұраным деп жылаған,
Құларында құраным деп құлаған.
Мәскеуiңде Мағжандарға пана боп,
Тоғыз тiлдi терең бiлген ғұламам.
Би секiлдi сөйлегенде шешiле,
Өмiр жолы ұрпақтарға несiбе.
Бас қойғанда қасиеттi қағбаға,
Түркiстаны түстi ме екен есiне.
Адал еңбек етiп кеткен Отанға,
Парасаты келедi оның Шоқанға.
Оқу iсi жайлы қанша толғанды,
Комиссар боп жүрген кезде Қоқанда.
Жан-жағынан екi-үш мықты топ қысқан,
Тiсiн қайрап жүрген олар көп дұшпан.
Шiлде айының он бесiнде қамалып,
Қарашада Алаш үшiн оққа ұшқан.
Ар жағында анау мұңлы адырдың, 
Қатар жатыр бабалары Нәзiрдiң.   
Он үшiнде топты жарып сөз сөйлеп,
Он бесiнде атқа мiнген қадiрлiм.
Шет-шегi жоқ мұра еткен iсiнiң,
Үлгiсi ол елiм деген кiсiнiң.
Ортамызға қайта оралған жайсаңым,
Туған жерге жарасып тұр мүсiнiң.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
244
АКАДЕМИК ҚАНЫШ 
СӘТБАЕВ ЖАЙЛЫ ЖЫР
                
I
Алатаудың ақ талдары,
Қаратаудың қапталдары,
Өр Алтайдың шатқалдары,
Ұлытаудың көп белдерi,
Көкшетаудың көк көлдерi.
Сосын бiздiң шалдар жатқан, 
Сағымды қыр сағынар.
Ендiгi ұрпақ аруағыңа табынар,
Сендей ұлды тудыра алған
                            халықтың да бағы бар.
Сары белден асып кеп,
Абылай аспас сонау жатқан
Сар далаға тасқын судай тасып кеп.
Ортамызға оралғандай
Иманжүсіп байтақ ән,
Тартқан күйiң  
Маңғыстау мен Атырауды шайқаған.
Бiздiң мынау халқымыздың бағына,
Сендей бiр ұл туар ма екен қайтадан.
А, ана бұлдыраған, 
Сарыарқаның құба жонында,
Қарсақбай мен Қоңыраттың жолында.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
245
Қайран ағам қаншама рет сабылған,
Сосын саған ауыл итi жабылған...
Алашына құдайдан ол  мәңгi бақыт сұраған,
Сен кеткенде 
                 Жезқазғанның жезкиiгi жылаған.
Елiн сүйген, көлiн сүйген ұлан-ғайыр ғұламам.
Күндiз-түнi арыла алмай
                                ауыр-ауыр ойлардан,
Аулақ ұстап ғазиз басын 
                               у-шу еткен тойлардан.
Байлық тауып құстар ұшқан, 
                                бөкен желген сайлардан,
Қонған қыры  жарқыраған қалаларға айналған!
Қарағанды – Ертiсiм деп 
                             көз iлместен шарқ ұрған,
Көз алдымда қара нар боп 
                                  елестейдi нар тұлғаң.
Тұңғыш рет карта болып 
                                 сызылдың да қағазға,
Сахараға темiр жол боп қан тамырдай тартылған.
Алмас қылыш тот баспайды,
                                    топырақтан көтерiл,
Соқпағыңмен жол бастайды,мұратына жетер ұл.
Шыдай-шыдай шемен болған
                                      үмiтi елдiң үзiлдi,
Көздiң жасы моншақ болып ақ қағазға тiзiлдi.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
246
Айхай заман, 
                қай заман бұл, заман дейдi өтпелi,
Өтпей қойған өтпелiге қазақ бүгiн өкпелi.
Ит жоқшылдық ит боп үрiп, басымыздан кетпедi.
Өзiң салған өндiрiстер аңғал-саңғал тоқтаған,
Астанада сары  маса, ақ боран.
Бұл кезеңде Қан-ағамды 
                                халқы мынау жоқтаған,
Ақ сағымға сiңiп кеткен 
                             тұлпар едi ол ақ табан,
Сондықтан да бар әлемнiң жайсаңдары мақтаған.
Аруақты ел ұлы iстерсiз 
                             күнiн қалай батырсын,
Мынау ұлы даламызға 
                              жырдан шашу шашылсын.
Құлақ түрiп дүбiрлеген
                                дүниеге үн-түнсiз,
Қалай ғана топырақты оранып ап жатырсың?
II
Жер дегенде жанарларын жас кернеп, 
Ел дегенде көкiрегi күйетiн. 
 
Кеннiң тiлiн өз тiлiндей қастерлеп,
Судың тiлiн Сүлеймендей бiлетiн.
Семей жұртын кетерiнде қимаған,
Сахараның әндерiне табынған.
Жаяу Мұса қыран құсын сыйлаған,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
247
Торайғыров мұңын айтып шағынған.
Көктем келiп дүние көкке боянып,
Кеткен сәтте асқан асқақ сезiммен.
Сарыарқаның әндерiмен оянып,
Сардаланың күйлерiмен көз iлген.
Кiрлетпеген пәк сезiмiн жарға аппақ,
Естi сөзге ескi адамдай тоқтаған.
Әуезов пен Марғұланды ардақтап,
Едiге мен хан Кененi жоқтаған.
Ғаламат бiр жұмбақ сырлар бар мұнда,
Орындадың сәби кезгi сертiңдi.
Формулалар билеп сенiң алдыңда,
Сапырылысып жатты сұйық ерiтiндi.
Қуғын көрiп әз басынан бағы ұшқан,
Кезеңдерде медеу болған мұңлы аспан.
Англияда Черчильменен қағысқан,
Кремльде Косыгинмен сырласқан.
Малшы қазақ тосты ақырын ойланып,
Айдалада лаулап жатты жаңа оттар.
Жазған хаты  ақ кiрпiшке айналып,
Көтерiлдi комбинаттар, заводтар.
Ғасыр сайын тұрар iсiң жаңғырып,
Жазылады сырлы ғазал, дастанда.
Планета есiмiңдi ап мәңгiлiк,
Айналып жүр аспанда.
1998 жыл

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
248

жүктеу/скачать 4,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: