Ассамблея бүкіл азаматтардың

құрылымын  үйрету,  оларды  жанама  жазықтық 

ауданының  формуласын  есептеу  жолдарымен 

таныстыру, қималарын қарастыру)

бұрын  оқылған  материалды  салыстырмалы  талдау 

жасау, логикалық ойлау қабілетін дамыту)

тәрбиелік:  (оқушыларды  ұйымшылдыққа, 

жауапкершілікке,  өзін-өзі  тәрбиелеуге  баулу, 

ақпараттық  технологияларды  қолдану  арқылы 

математика  пәніне  тұрақты  қызығушылықты 

арттыру). Міндеттері:

•  Математика  және  информатика  пәндері 

бойынша оқушылардың дайындық деңгейін анықтау; 

алынған білімді жүйелендіру.

• Тұлғаның шығармашылық қабілеттерін дамыту, 

жеке еңбектенуді үйымдастыру дағдыларын үйрету;

•  Оқушыларды  бір-бірін  сыйлауға,  қарым-

қатынас  мәдениетіне,  жауапкершілікке  тәрбиелеуді 

жалғастыру.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап, есептер шығару.

Сабақтың  көрнекілігі:  Дербес  компьютер, 

мультимедиялық проектор, презентация.

1. Оқушылармен сәлемдесу, сабаққа дайындығын 

тексеру, оқушыларды түгелдеу.

2. Үй тапсырмасын тексеру.

Сұрақтар:  Қандай  көпжақ  «дұрыс  көпжақ»  деп 

аталады? Дұрыс көпжақтардың бес түрін атап, оларға 

сипаттама беріңдер.

Әр оқушыға үй тапсырмасы ретінде дұрыс көпжақ 

фигурасын жасап келу берілді. Жасаған фигурасына 

қысқаша сипаттама беру керек.

3.  Сабақ  барысы.  Сабақ  барысында  мынадай 

жұмыстар  атқаратын  боламыз:  алдымен  экранға 

назар  аударамыз,  бұдан  қажеттісін  дәптерімізге 

жазып аламыз. Бұл сабақта сізге сызғыш, қарындаш, 

циркуль,  кетіргіш  сияқты  сызу  құралдары  керек 

болады. (Презентация)

Тақырып мынадай бөлімдерді қамтиды: цилиндр, 

конус,  қиық  конус,  шар,  сфера.  Геометриялық 

дене  ретінде  цилиндр  анықтамасы.  Цилиндр  деп 

тіктөртбұрышты  оның  қабырғаларының  бірінен 

айналдырғанда шығатын фигураны атайды.

Қараңыздар, қай дене цилиндрді есіңізге түсіреді? 

(Призма)

Цилиндрдің  әр  түрлі  жазықтықтармен  қимасын 

қарастырайық.  Цилиндрдің  жазықтықпен  қимасы 

деп  жалғыз  нүктеден,  цилиндрдің  жасаушысынан 

немесе  табанынан  өзгеше  фигураны,  яғни  цилиндр 

мен  жазықтықтың  ортақ  бөлігін  атайды.  Қиманы 

цилиндрдің  өсі  арқылы  жүргізуге  болады.  Мұндай 

қималар өстік қималар деп аталады. 

Егер  жасаушылары  цилиндрдің  табандарына 

перпендикуляр, яғни цилиндрдің биіктігіне тең болса, 

онда цилиндр тік дөңгелек цилиндр деп аталады. 

Цилиндр  элементтері:  Цилиндр  табандары  – 

дөңгелек;  табанындағы  дөңгелектердің  центрлерін 

қосатын перпендикуляр – биіктігі.

Цилиндр беті негізден және жанама жазықтықтан 

тұрады.  Жанама  жазықтықтар  жасаушылардан 

құралады. 

Цилиндрдің 

өсіне 

параллель 

атайды.  Жасаушыларына  параллель  болатын  және 

табандарының  центрінен  өтетін  түзуді  цилиндр  өсі 

деп атаймыз.

Sц.б.б. =2πRh,  Sтаб =2πR2,  Sц.тол.беті =2πRh + 

2πR2 = 2πR(h + R)

h – цилиндр биіктігі, R – табанының радиусы

Конус қандай фигураға ұқсас келеді? (Пирамида)

Тікбұрышты 

үшбұрышты 

катетінен 

айналдырғанда шығатын фигура конус деп аталады. 

Конус  элементтері:  Конустың  төбесінен  оның 

табан  жазықтығына  жүргізілген  перпендикуляр 

конустың  биіктігі  болады.  Төбесін  табанының 

шеңберінің  кез – келген нүктесімен қосатын кесінді 

–  жасаушысы.    Төбесінен  табан  жазықтығына 

түсірілген перпендикуляр – биіктігі. 

Конустың  табаны  мен  табанына  параллель 

қиманың арасындағы бөлігі қиық конус деп аталады.

Конустың  қималары:  тең  бүйірлі  үшбұрыш, 

үшбұрыш,  дөңгелек.  Конустың  жасаушысы  арқылы 

өтетін,  конуспен  ортақ  нүктелері  жоқ  жазықтық 

конусқа жанама жазықтық деп аталады.

Sк.б.б. =πRL,  Sтаб =πR2, Sк.тол.беті =πRL + πR2 

= πR(L + R)

L-  конустың  жасаушысы,  R  –  табанының 

радиусы

дөңгелекті 

оның 

диаметрінен 

аталады. Шарды шектеп тұрған бет – сфера. Шардың 

центрі  арқылы  өтетін  және  кез  келген  екі  нүктесін 

қосатын кесінді – диаметр деп аталады.

Сфераның  центрі  арқылы  өтетін  хорда  шардың 

диаметрі деп аталады.

Sсфера =4πR3 , Vшар = πR3,  R – радиус

4. Бекіту 

№1 есеп. Конустың жасаушысы 5 см, табанының 

радиусы 4 см. Толық бетінің ауданын табыңыз.

Sк.тол.беті =πRL + πR2, Sк.б.б. =π * 4 *5 = 20 π,  

Sтаб =π * 42= 16π, 

Sк.тол.беті = 20π + 16π = 36π.

Жауабы: 36π (см2)

№2 есеп. D=12 см. H= 3,5 см. т/к: Sт.б=?

Шешуі: Sт.б= 2πRH + 2π R2, R = D/2 = 12/2 = 6см, 

Sц.бб= 2πRH=2π*6*3,5=42π (см2)

Sт=2πR2= 2π*62= 72π (см2), Sт.б= 2πRH + 2π R2= 

42π + 72π = 114π см2

Жауабы: 114π см2

Сөзжұмбақ.  Сөзжұмбақты  шешу  үшін  топ  екі 

командаға  бөлініп,  бірінші  команда  «Цилиндр» 

сөзжұмбағын,  ал  екінші  команда    «Конус» 

сөзжұмбағын шешеді. 

Сөзжұмбақ.  «Цилиндр

1. Шеңбер сызатын құрал. (циркуль)

2. Тікбұрышты  үшбұрыштың  сүйір бұрышына 

қарсы  жатқан  катеттің  гипотенузаға  қатынасы  сол 

бұрыштың___ деп аталады. (синус)

3. Бір  жазықтықта жатқан қиылыспайтын түзулер 

қандай  түзулер деп аталады. (параллель)

4.  Тікбұрышты  үшбұрыштың    тік  бұрышына 

қарсы жатқан қабырғасы. (гипотенуза) 

5. Тікбұрышты  үшбұрыштың  сүйір бұрышына 

қарсы  жатқан  катеттің  іргелес  жатқан  катетке 

қатынасы сол бұрыштың___ деп аталады. (тангенс) 

6. Шеңбердің центрін шеңбер нүктесімен қосатын  

кесінді. (радиус)

7.  Параллель    жазықтықтарда    жатқан  тең 

екі  көпбұрыштан  және  сол  көпбұрыштың  сәйкес 

нүктелерін қосатын параллель кесінділерден тұратын 

көпжақ. (призма)

Сөзжұмбақ.  «Конус»

1.  Тікбұрышты  үшбұрыштың  тік  бұрышын 

жасайтын қабырғалары. (катет)

2.  Тікбұрышты  үшбұрыштың  сүйір  бұрышына 

іргелес  жатқан катеттің гипотенузаға қатынасы сол 

бұрыштың___ деп аталады (косинус)

3.  Косинустың  биіктігі  табанына  қалай 

орналасады? (перпендикуляр)

4.  Косинустың  төбесін  табанындағы  шеңбер 

нүктесімен қосатын кесінді. (жасаушы)

5.  Конустың  бүйір  бетінің  жазбасы  қандай 

фигураны береді. (сектор)

Сабаққа  қатысуына  байланысты  оқушылар 

бағаланады.

5. Үй тапсырмасы. Айналу денелері: конус, шар, 

цилиндр.

көпжақтар»

Зал 

қойылатын негізгі талаптарды түсіндіру.

жиһаздарының  орналастыру  тәртібі  мен 

талаптарының ережесін есте сақтауы.

тәрбиелік:  Оқушылардың  таңдаған 

мамандығын құрметтеп, мақтан ету.

Материалдық-техникалық жабдық: 

компьютор, ИКТ, презентация.

Сабақ 

барысы: 

Ұйымдастыру 

бөлімі:

Үй  тапсырмасын  қайталау:  (слайдтан 

орындайды)

1.  Тамақтану  мекемелерінде  қандай 

технологиялық жабдықтар қолданылады?

2.  Өндірістік  жабдықтарды  бір-бірінен 

орналастыру арақашықтығы қандай?

3. Жылу жабдықтарына қандай жабдықтар 

жатады?

тарға қандай жабдықтар жатады?

5. Бөлу үстелдерінің биіктігі мен, диаметрі 

қандай болады?

6.  Өндірістік  жұмыс  аяқталғаннан  кейін 

металл үстелдерді қандай сумен шаямыз?

7.  Өндірісте  бөлу  үстелін  қалай  жуып 

тазалайды?

мекемелері мынадай бөлімдерге бөлінеді:

І. Асхана залына тоқталамыз.        

Асхана  залындағы  балаларды  тамақ-

тандыру залы; Балаларды тамақтандыруға 

арналған  үстел  гигиеналық  пластикпен 

қапталған  және  ағаш  отырғышымен 

бір  жинақта  болады;  Асхана  залының 

жиһаздарын 

орналастыру 

тәртібі:  

Бір  бағанға  орналастыру,  екі  бағанға 

орналастыру,  үш  бағанға  орналастыру 

немесе 

бағанға 

қолданылады

Балаларға 

тамақтандыру 

залы 

жиһазының суреттері слайдтан көрсетіледі.

Күнделікті  тамақтануға  арналған 

зал 

жиһаздары; 

пластмасс 

және  металдан  жасалған  үстел  мен 

отырғыштар.

Күнделікті  тамақтануға  арналған  зал 

жиһазының  орналастырылуы  слайдтан 

көрсетіледі.

Асхана  жиһазына  қойылатын  негізгі 

талаптар: (слайд арқылы көрсетіледі)

• Келушілерге ыңғайлы етіп жасау

• Гигиеналық талапқа сай жасалуы

• Жасалынатын материалдың адам 

денсаулығына қауіпсіздігі

•  Оқушыларға  арналған  асхана 

отырғыштары  мен  үстелдері  талапқа  сай 

жасалуы

1.  Кафе  залындағы  банкет  залының 

жиһаз тізімі

Лакпен  сырланған  үстелдер,  әр  түрлі 

қаптамамен 

қапталған 

отырғыштар, 

теріге  ұқсас  материалдан  жасалған 

дивандар. Лакпен сыланған және пластик 

қаптамамен қапталған бар үстелдері.

Банкет 

залының 

орналасуы: Үстелдерді қиғаш, трапециялы, 

үшбұрыш жасай орналастырады.

2. Кафе залындағы бар залының жиһаз 

тізімі.

Лакпен  сырланған  үстелдер,  әр  түрлі 

қапталған 

отырғыштар, 

теріге  ұқсас  материалдан  жасалған 

дивандар. Лакпен сыланған және пластик 

қаптамамен қапталған биік бар үстелдері, 

арқасы бар және арқасы жоқ қозғалмалы 

биік отырғыштар.

Кафе залдарының жиһаз орналастыру 

суреттері слайдтан  көрсетіледі.

3. Кафе жиһазына қойылатын талап

• 

Жиһаздардың 

өміріне 

• Гигиеналық талаптардың сақталуы

• Үстелдермен отырғыштар арақашық-

тығының сақталуы

•  Жиһаздардың  орналасу  тәртібі  сай 

жабдықталуы

ІІІ. Мейрамхана залдары:

1. Мейрамхана залындағы банкет залы 

жиһазының тізімі

Өте  жақсы  үлгідегі  отырғыштар, 

үстелдер.  Әдемі  жабындармен  безен-

дірілген

Г-тәріздес, Т- тәріздес, ортаға үстелдерді 

ұзына бойымен қоюымен ерекшеленеді

Банкет 

үстелдерді 

орналастыру 

сұлбасы 

(слайдтан)

2. Мейрамханадағы вип залы 

Аласа, ыңғайлы кішкене үстелдер мен, 

жұмсақ дивандар орналастырылады.

3.  Мейрамханадағы  караоке  залының 

жиһазы

Ыңғайлы орналастырылған дивандар, 

айтуға арналған теледидарлар.

Әрбір  залдардың  суреттері  слайдтан 

көрсетіледі 

және 

мейрамханадағы 

жиһазды 

тәртібінің сызбасы көрсетіледі.

4. Мейрамхана залдарының жиһазына 

қойылатын талап

•  Жиһаздары  соңғы  үлгілерге  сай 

жабдықталуы

• Гигиеналық талаптарға сай болуы

•  Жасалынатын  материалдың  адам 

өміріне қауіпсіздігі

•  Орналастыру  барысында  жиһаз-

дардың арақашықтықтарының сақталуы

Сабақты бекіту тапсырмалары:

1. Тапсырма: Асханада қандай қызмет 

көрсету  залдары  болады?  (слайдтан 

көрсетіледі)

2.  Тапсырма:  Берілген  суреттерге 

қарап,  қай  залдардағы  қай  жиһаз 

орналастыру түрі екенін ата. (залдар суреті 

слайдтан көрсетіледі)

3.  Тапсырма:  Мейрамхана  залдарын 

ата? (слайдтан көрсетіледі)

4.  Тапсырма:  Тест  тапсырмасын 

орындау.

Үйге тапсырма: Үш топқа бөлініп, әр 

топ залдардың жобасын құрастырып келу.

жиһаздарының  орналастыру  тәртібімен, 

зал  жиһаздарына  қойылатын  негізгі 

талаптармен таныстық.

7

Жайық ұстазы

26 ақпан, 2015 ж.

Урок русского языка. 6 класс.

м е т О д и К А   и   О п Ы т

Цель урока:  формирование патриотических 

чувств.  Углубить  знания  о  самостоятельных 

частях речи.

Задачи  урока:  Повторить  изученный 

материал,  развивать  практические  умения 

и  навыки  разбора  предложения.  Развивать 

творческие 

способности, 

интеллект. 

Воспитывать  интерес  к  русскому  языку  и 

литературе.  Воспитывать  чувство  гордости  за 

свою страну, свой народ.

Оборудование:  учебники,  презентация, 

интерактивная  доска,  иллюстрация,  карточки, 

тесты. 

вид урока: Урок - закрепления.

тип урока: интегрированный 

урок  /русский  язык, 

л и т е р а т у р н о е 

чтение,  география, 

рисование/.

Ход  урока.  Орг.

момент.

Ответьте  на  такие  вопросы:  Какое  сейчас 

время  года?  Назовите  зимние  месяцы?  Что 

происходит  зимой  с  природой?  Почему  зимой 

детям  так  весело?  А  какие  праздники  мы 

отмечаем зимой? /ответы учеников/

Мотивация.  Ребята,  что  такое  слово?               

/Слово - строительный материал языка/. Мы с 

вами постоянно употребляем и знаем значение 

многих слов. Есть слова вежливые. Вспомните 

их.  Какие  это  слова?  Назовите  их...  /спасибо, 

здравствуйте, пожалуйста, добрый день/.

- И еще есть родные и близкие слова /мама, 

папа, семья, друг, школа/

- Есть слова важные /мир, труд, Родина/.

-  Но  есть  среди  всех  слов  одно,  самое 

дорогое, самое важное для всех людей.

Вспомните,  какое  это  слово,  я  предлагаю 

вам отгадать ребус:

P I a (родина)

-  Каким  другим  словом  можно  заменить 

слово  родина?  /Отечество,  Отчизна,  родной 

край/

Опрос домашнего задания.

- Что такое родина? /Родина 

-  место,  где  человек 

родился 

и 

живет/

-  Ребята,  вам 

задано  на  дом,  написать 

мини – сочинение на тему: «Моя 

Родина», а также приготовить презентацию. 

/чтение сочинения и защита презентаций/

- А вы знаете, ребята! Родина бывает малая и 

большая /великая/?

Составим Венн диаграмму в тетрадях.

-  Запишите  что  общего  между  ними,  чем 

они отличаются друг от друга.

- В Казахстане есть город,  каждый человек 

может  назвать  его  своим  городом.  Люди 

стремятся  в  этот  город,  чтобы  побывать  в  его 

музеях, театрах, а также посетить Байтерек. Это 

самое главный город Казахстана, его столица.

Это... Астана.

- В Казахстане мы живем в мире и согласие. 

Каждый  человек  счастлив.  Именно  этот 

человек правит Казахстаном. Его мы называем 

Президентом  Республики  Казахстан.  Кто 

является Президентом РК? /Н.А.Назарбаев/

Актуализация 

знаний. 

Игра 

«Снежки»               /снежный 

ком/

-  Ребята, 

к а к и е 

вы 

части 

речи  употребляли  при 

выполнении  домашнего  задания?                              

/существительное,  прилагательное,  глагол, 

числительное/

-  Как  называются  эти  части  речи?                                  

/самостоятельными/

- что такое морфология?

- в русском языке сколько частей речи?

- что такое имя существительное?

- что такое имя прилагательное?

- что такое глагол?

Закрепление  темы.  Чтобы  закрепить  тему, 

я  дам  вам  карточки  с  заданиями.  Выполните 

задания в тетрадях.

1  группа:  Сказка.  Снегурочка.  Жили-были 

старик со старухой. У них не было ни детей, ни 

внучат.  Вот  вышли  они  за  ворота  в  праздник, 

посмотреть  на  чужих  ребят,  как  они  из  снега 

комочки  катают,  в  снежки  играют.  Старик  со 

старухой стали комочек катать, и получилась у 

них  дочка,  да  такая  беленькая,  кругленькая.  А 

сама красавица, глазками моргает и говорит им:

- Я девочка Снегурочка...     В. Даль.

Задание: Что такое сказка? Виды сказок?

В  этой  сказке  нужно  найти  имена 

существительные 

/одушевленные 

и 

неодушевленные/

2 группа: Задание. Что такое басня?

Прочитать 

выразительно 

басню 

И.А.Крылова «Стрекоза и Муравей». Опишите 

героев  басни  и  скажите  в  чем  мораль  басни? 

Найдите и выпишите из басни глаголы?

3  группа:  Задание:  Что  такое  устное 

народное творчество?

Отгадайте 

загадку, 

запишите 

существительное  отгадку  и  определите  род  и 

его склонение:

Загадки.

• Кто прыгает и скачет с елки на елку?

• Кто спит в берлоге под сосной?

• Кто бродит по лесу злой и голодный?

• Кто боится кошки?

Что  склонение?  4  группа:  Задание:  Что 

такое  миф?  Кто  такой  Геракл?  В  тексте 

найдите  имена  собственные  и  нарицательные 

существительные.

У  Коли  была  собака  Шарик.  Однажды 

Шарик  заболел.  Коля  ухаживал  за  ним,  поил 

молоком.  Скоро  Шарик  поправился.  Раз  Коля 

удил рыбу и упал в речку. Он стал тонуть, Шарик 

бросился в воду и спас Колю.

Рефлексия.    Вам  понравился  урок, 

поднимите    левую  руку,  вы  все  дружно 

выполняли  задания,  поднимите  правую  руку, 

похлопаем и скажем все вместе «Да».

Домашнее задание. Написать эссе на тему: 

«Мой любимый праздник».

Арайлым Исмагулова,

учитель Булдуртинской СОШ,

Сырымский район

самост

ояте

льные части ре

чи

Цель урока: формирование знаний о сложном 

бессоюзном 

предложении, 

формирование 

умения определять вид БСП и расставлять знаки 

препинания.

Образовательные:  Познакомить  учащихся 

со  сложными  предложениями  с  бессоюзной 

связью; показать различие между предложениями 

союзными и бессоюзными; определять смысловые 

отношения между частями бессоюзного сложного 

предложения в зависимости от интонации в устной 

речи.

воспитательные:  Привить  любовь    к 

творчеству    Акуштап      Бахтыгереевой,  к  её 

произведениям;  воспитать    чувства  уважения  и 

добра к окружающей среде.

Развивающие:  развитие  умения  логически 

излагать  свои  мысли;  развитие  умения 

аргументировать,  доказывать;  развитие  умения 

выделять главное, сравнивать, обобщать.

Оборудование  урока:  мультимедийный 

проектор, презентация к уроку, стикеры.

Лексическая  тема:   Акуштап   Бахтыгереева 

- дочь казахского  народа.

Методы: интерактивный, коммуникативный.

тип  урок: интегрированный. 

Форма  работы:  индивидуальная,  групповая.

Межпредметные  связи:      Русский    язык    и  

литература. 

Оборудование:  Слайды.

Ход  урока: Орг. момент.

Объяснение  темы и  целей  урока. Урок  будет  

проходить в  форме групповой и  индивидуальной  

работы.

Лингвистическая    разминка.  Одна    группа  

задает  другой  группе  вопросы:

1. Что  такое  предложение?   Предложение  - 

синтаксическая  единица,  состоящая  из    одного 

или    нескольких  слов    и    характеризующая   

интонационной и  смысловой законченностью.

2. По своей структуре предложения  делятся на 

….простые  и  сложные.

3.  По    цели    высказывания  делятся 

на…повествовательные, 

вопросительные, 

побудительные.

4. По  интонации  предложения  делятся на  

восклицательные и  невосклицательные.

5.  По    наличию  главных    членов 

простые    члены  делятся    на    односоставные  и  

Двусоставные.

6.  По    наличию    второстепенных    членов  

предложения  делятся    на  распространенные    и 

Нераспространенные.

7. Что  такое сложное  предложение?

8. Как  разделяются на  письме части  сложного  

предложения?

9.  На    какие      виды    делятся  сложные  

предложения?

Вступительное  слово: 27 августа  2014 года   

исполнилось    70  лет,  Председателю  Западно-

Казахстанского  отделения  союза    писателей 

Казахстана,    Лауреату    международной    премии 

«Алаш»  А.Бахтыгереевой.  Достижение    такого  

солидного возраста – это  повод сказать  спасибо  

своей  судьбе,  за    возможность  жить,    творить,  

радоваться  судьбе и  детям и любоваться  внуками. 

Ей  удалось  совместить  две  роли  - женскую  и 

поэтическую. Это  нелегко. Это  трудно. Поэзия  - 

Божий дар. И надо сохранить  его. Поэзия помогает  

жить, даёт  силы. Рядом  понимающий  человек.  

Всё это - счастье.  Но многое  зависит  от самой  

женщины.

Сообщение  первого    ученика:  Родилась  в 

1944  году  в  селе  Енбек  Акжаикского  района 

Западно-Казахстанской  области.  Поэтическое 

дарование  у  Акуштап  появилось  в  юные  годы. 

Она  рано  стала  публиковать  свои  стихи  в 

периодической  печати.  После  окончания  школы 

А.Бахтыгереева  поступила  в  Алматинский  

Женский Педагогический   институт. В это время 

в  каждом  вузе  работали  сильные  литературные 

объединения.  Их  возглавляли  видные  прозаики 

и  поэты  Казахстана.  В  студенческие  годы  стихи 

Акуштап Бахтыгереевой стали часто появляться на 

страницах литературных изданий.

жүктеу/скачать 2,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: