Жағыпарова Майра Өткен шақ. (Прошедшее время). Өткен шақ – қимылдың, іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәттен
бұрын болып, істеліп кеткенін білдіреді.
Мысалы:
Кеше мақаланы бітірдім. Мен бұл кітапты оқыдым. Ол кезде сен оннан асқансың. Шалдың бір баласы болыпты. Демалыста оқушылар қалаға баратын. Берілген мысалдағы бітірді, оқыдым, асқансың, болыпты, ба- ратын деген етістіктер бітіру, оқу, асу, болу, бару қимылдарының
(іс-әрекеттерінің) болып кеткенін білдіріп, өткен шақ мағынасын
беріп тұр.
Өткен шақтың түрлері (формы прошедшего времени).
Өткен шақ мағынасы мен жасалуына қарай: жедел өткен шақ, бұрынғы өткен шақ және ауыспалы өткен шақ болып үшке бөлі-
неді.
1. Жедел өткен шақ (недавно прошедшее время) – іс-қимылдың
жуық арада болғанын білдіреді.
Жедел өткен шақ етістіктің түбіріне -ды, -ді, -ты, -ті жұрнағы
жалғану арқылы жасалып, жіктеліп қолданылады.
Мысалы: Асан домбыра тарт-ты, мен өлең айт-ты-м. Сен үйге келме-ді-ң. Жақ
Жекеше
Көпше
І
Мен мақтады+м (я хвалил)
Біз мақтады+қ (мы хвалили)
ІІ
Сен мақтады+ң (ты хвалил)
Сіз мақтады+ңыз (Вы хвалили)
Сендер мақтады+ң+дар (вы хвалили)
Сіздер мақтады+ңыз+дар (Вы хвалили)
ІІІ
Ол мақтады (он хвалил)
Олар мақтады (они хвалили)
Болымсыздық формасы: Мен мақта+ма+ды+м (я не хвалил).
