186
Жағыпарова Майра
24-сабақ
ТЕЛЕВИЗИЯДАҒЫ
БЕЙНЕБАЯН ТҮСІРУ ТӘСІЛДЕРІ
Телевизия – журналистика, көркем әдебиет, бейнелеу, музы-
ка, ақпарат, театр т.б. салалардың синтездік өнімі. Белгілі бір
көрініс жасау үшін оның жанрына қарай жоғарыда аталған са-
лалардың мүмкіндіктері түгел қолданылады. Алайда олардың
әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері сақталады. Сондай-ақ
олардың қолданылу заңдылықтары бар.
Телевизияда бейнелік көрініссіз сөзбен жеткізетін ең негізгі
жағдайлар мыналар:
– бейнебаян арқылы көрсетуге мүмкіндік болмаған жағдайда;
– оқиғаны сол адамның өзінің сөзі арқылы бергенде ғана
сенім
тудырарлықтай болса;
– даулы мәселеге жеке адамның көзқарасы міндетті түрде қа-
жет етілсе.
Телевизия туындыларының көркемдік сапасын арттыруда те-
леоператорлық, телережиссуралық және монтаждау өнерлерінің
де алар орны айырықша. Жекелеген бейнелерді лайықты әрі кәсі-
би жоғары деңгейде түсірудің өзі камераны дұрыс орналастыру-
дан, сурет нысаны мен камера екеуінің арасындағы қашықтықты
дәл сәйкестіруден, түсіру нүктені нақты белгілеуден басталатын
күрделі өнер. Көрермен назарын эфирге аудару үшін бейнебаян-
ды жандандырып, мазмұнын тереңдету үшін жекелеген бейнеден
басқа панорамалық, ракурстық, «наезд», «отьезд» тәсілдері пай-
даланылады.
Панорамалық бейне дегеніміз бір нүктеден немесе белгілі
бір нысаннан келесі жағына барып бітетін үзіліссіз қозғалысқа
негізделген бейне көріністің түрі. Панораманы ішінара жоға-
ры-төмен, көлбеу және айналма деп бөледі. Ал, «наезд» дегенге
келсек, ол – түсірілетін нысанға жақындап баратын қозғалысқа
негізделген бейне. Олай болса, «отьезд» нүктеден немесе нысан-
нан шегінуді білдіретін қозғалыс.