Атты Халықаралық ғылыми-əдістемелік конференция материалдары
жүктеу/скачать 2,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Н.Оралбай-конф.материалдары
| Сипаттау– қоршаған ортадағы белгілі бір құбылысқа тəн белгілерді санамалай отырып,
сөзбен бейнелеп көрсетудің тілдік тəсіл. Монологтік сөздің бұл түрінде сол құбылыстың, заттың түрлі қасиеттерін бөлектеп сипаттау көзделетіндіктен, Баяншы өзінің əр сөзіне жете мəн береді. Сипаттаудың мақсаты – оқырманның я тыңдарманның көз алдына бір нəрсені тұтас қал- пында елестету үшін сол нəрсеге қатысты белгілерді жан-жақты ашып беру. Сипаттау сөздің формуласы: Сипаттау = белгі + белгі + белгі. Сипаттама сөзде көзделген нəрсенің нақты белгілерін дəл беретін сөздер мен сөз тіркестері таңдалады. Сипаттама сөз нысанаға алынған нəрсенің ерекшелігіне қарай: тұрмыстық, портреттік, интерьерлік, пейзаждық, ғылыми-техникалық жəне істің жайына қатысты сипаттау болып іштей бөлінеді.
272 Сипаттау мəтінінің баяндауыштары не есім сөзден жасалады немесе өткен жəне ауыспа- лы осы шақ формаларындағы етістіктер қолданылады. Оның өзіне тəн ерекшелігі сол, онда сипатталып отырған нəрсенің барлық белгілері сол сəттегі қалпында бір-біріне байланыс- сыз бөлек күйінде көрсетіледі. Мысалы: «Бөлменің іші терезеден түскен күн сəулесінің жа-
мысалда бір бөлменің ішіндегі заттар (шам, кілем, перде, журнал үстелі) жеке-жеке қалыпта сипатталған.
жүктеу/скачать 2,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|