Атты халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары 26 қазан 2019 ж

Жаңгодай (掌柜的) ‐ қожайын қазір негізінен қолданылудан қалып қойды. Жамбыл

жүктеу/скачать 1,94 Mb.

Pdf көрінісі

бет	68/92
Дата	22.05.2023
өлшемі	1,94 Mb.
	#96037

1 ... 64 65 66 67 68 69 70 71 ... 92

Байланысты:
A Кекилбаев (1)

3. Қытай тілінен тілімізге енген жер аттары мен мəнсəп атаулары мен басқада атаулар

Жаңгодай (掌柜的) ‐ қожайын қазір негізінен қолданылудан қалып қойды.
Жамбыл (衙门) ‐ 衙门 қытайша衙 жəне 门 деген екі сөздерн құралған,
衙-кеңсе, бұйрық; 门 ұй. Яғыни «Бұйрық беретін үй» деген мағынаны
білдіреді. Қытайдың осы күнгі сөздік қорының құрамынан шығыңқырап
қалған 衙门 атауы ұйғұр тілінде Яму/имұл, Қазақ тілінде жамбұл/жамбыл
болып қалыптасқан. Қазақ тіліндегі жамбыл сөзі О баста «Топырақ қорған,
Бекініс» немесе «Қорғаны, Бекініс бар жер аты» болып қолданыла келіп кісі
атына да асықан болуы керек.
Шифың (食品公司) ‐ азық-түлік серіктестігі, қазіргі кезде негізінен
қолданылудан қалып қойды, Іле өңіріндегі кейбір елді мекендерде жерлік
ерекшелік болып азын-аулақ ауыз екі сөзде қолданылады. Мəселен: шифың
кездеме, шифыңға бару.
Шібəнше (社办企业) ‐түбірі “Шыбан” сөзінің соңына көсемшенің “Ше”
жұрнағы жалғанып тілдік өзгеріске ұшыраған, мағынасы коператив Кəрханасы,
қазір негізінен қолданылмайды.
Чедау (切刀) ‐ дыбыстық аталуы бойынша тілімізге енген сөз, керткі
пышақ, қазір ауыз екі тілмен жазба тілде де қолданылуда.
3. Қытай тілінен тілімізге енген жер аттары мен мəнсəп атаулары мен
басқада атаулар
Жиналды елдің түгел кəрі-жасы,
Би, болыс, мампаң, зəңгі, елу басы,
Тоқтатты қалыстар кеп қаман жақты,
Жаман болып кетер деп ел арасы [7].
Мампаң (帮个忙) ‐ шен атауы, Ежен ханның тұсында кірген сөз, біртіндеп
дыбыстық үндестік бойынша ауыз екі тіл барысында мампаң болып тілдік
қорымызға енген сөз, ақалақшының көмекшісі, хатшы мағынасында----.
Гүңше (公社) ‐ түбірі “Гүң” сөзінің соңына туынды үстеу жасайтын “Ше”
жұрнағы жалғанып тілдік өзгеріске ұшырған, кейбір өңірлерде əлі де 5-гүңше,

242
4-гүңше деп қолданылып келеді, қазір ауыл (乡) делініп, немесе сол ауылдың
өз атымен аталады. Мəселен: 4-гүңше − қазір 4-ауыл (乡4) немесе Шөлақтерек
ауылы (乔拉克铁热克乡) болып жүр.

жүктеу/скачать 1,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 64 65 66 67 68 69 70 71 ... 92