Атты III халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағЫ
"SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD
жүктеу/скачать 8,11 Mb. Pdf көрінісі
|
III TOM
- Бұл бет үшін навигация:
- 3/8, 5/8, 6/8
- ІІ-октаваның соль
| "SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD:
CHALLENGES OF THE XXI CENTURY" NUR-SULTAN, KAZAKHSTAN, JULY 2019 210 Бҧл кҥй кҥйшінің орындауындағы басқа кҥйлерден әлдеқайда ерекше тҧрады, және әр бӛлімі жоғарыда баяндалған аңыздағы әр оқиғаны жеткізіп тҧрғандай. Кҥйдің байсалды мінезде басталған лирикалық мінезден пунктирлі ырғақпен берілген аттың жорғалауын, соль-реладтық тірегін ҥдете, жеделдете, тӛмен қағыстармен кҥрей қағып орындау кӛз алдымызға орындаушы баяндаған бейнелерді анық кӛрсетіп тҧрғандай. Тіпті кҥйдің соңында бӛлім араларын байланыстырып тҧрған қорытынды әуен кенет ҥзіліп, соль- реладтық тірегіне ауысып, арасында бастапқы тақырып элементтерін қайталай отырып аяқталуы жігіттің ойламаған жерден ғашығынан айырылған зарын жеткізгендей. Бҧл кҥйдің де формасы – шумақты-нұсқалы. Кҥй формасын А, В, А 1 , В 1 бӛлімдеріне бӛліп қарастырамыз. Кҥйің ырғақтық жҥйесі әртҥрлі, мҧнда: бірыңғай, қосынды және пунктирлі ырғақтар кездеседі. Метроритмдік жҥйесіне келер болсақ, онда 2/4, 3/4 сияқты қарапайым ӛлшемдер және 3/8, 5/8, 6/8 сияқты кҥрделі ӛлшемдер кездеседі. Кҥй ӛте байсалды екпінде сольішегінде жекелеген кіші мотивтермен басталады, ашық ренотасы осы мотивтер соңында теріп орындалады. Бҧл ҥрдіс Шайқы Қҧсайынов репертуарындағы кҥйлерде ӛте жиі кездеседі: Осылай байсалды дамып келе жатқан кҥй кенеттен соль-реладтық тірегіне ауысып, ырғақты, екпінді ҥдетеді. Бҧл ладтық тірек мелодиялық емес, кӛбінде тек ырғақты байыту қызметін атқарады. Яғни, кҥйде бірде мелодияның, бірде ырғақтың қызметі басым болады. Бҧл бӛлімнен соң реішегінде кішігірім қорытынды мелодия жҥреді, ол да осы соль-реладтық тірегімен аяқталады: Кҥйдің В бӛлімі шарықтау шыңы болып табылады, ол ІІ-октаваның соль нотасына дейін ғана барады да одан кішігірім секвенция элементтері арқылы тҥсіп, пунктирлі ырғақтағы мотивтерді бірнеше рет қайталайды. Бҧл жерде пунктирлі ырғақ мотивтері аттың жҥрісіне еліктеу дыбыс болып табылады және мҧндай ҥрдіс кҥй жанрында жан- жануарлар тақырыбында жиі кездеседі: |