Аудандық «Сырым елі» газетіне 2016 жылдың бірінші жартыжылдығына жазылу жүргізілуде. Газетке жазылу бағасы
жүктеу/скачать 1,1 Mb. Pdf көрінісі
|
есенжол қыСтАУБАев, «Орал өңірі» (“Орал өңірі” газеті, №137, 29 қазан) «Әкемді білетіндер бар ма екен?..»
4 5 қараша 2015 жыл Ауыл-АймАҚ ресми статистика барлық елдердің қоғам және үкіметі үшін шешуші рөл атқарады. қазіргі кезде жоғары сапалы статистикалық деректер ұлттық, өңірлік және әлемдік деңгейде қолжетімді. Олар ашық пікір-сайыстарда, саяси шешімдерді және бизнес- шешімдерді қабылдағанда қолданылады. ресми статистиканы жинау және таратумен айналысатын ұлттық статистикалық қызметтер аса маңызды ұлттық институттарға айналды. Жыл сайын 80-ге жуық мемлекет өз елдерінде статистика күнін мерекелейді. Қазақстанның орталықтанды- рылған
бірыңғай статистика органының құрылған күні 1920 жылдың
8-қарашасы болып
қабылданған екен. Міне, биыл 95 жыл тарихы бар орган болып табылады. Сырым ауданында алғашқы статистика бөлімі 1921 жылы құрылған. Жыл бойына мемлекеттік статистикалық есептеме жинаумен, бір мезгілдік жұмыс зерттеу жүргізумен, сондай-ақ ауданның әлеуметтік жағдайы туралы баян- дама, шұғыл ақпарат баяндамалар, статистикалық бюллетеньдер және басқа да статистикалық ақпараттар шығарумен шұғылданады. Тұрғындар шаруашылығы және шаруа
қожалығына арналған шаруашылық есеп
кітабының негізін салу мақсатында кең көлемді жұмыстар, өсімдік және мал шаруашылығында өнім өндіру көлемін есептеу, сондай-ақ ауылды дамыту ісінде тиімді әлеуметтік және экономикалық саясатты жүргізу және талдау барысы туралы мәліметтер дайындау, ауыл
округтерінің мамандары мен шаруашылық кітабын жүргізу туралы семинарлар өткізу, т.б. мәліметтер жинаумен айналысады. Аудандық статистика бөліміне 1921-1928 жылдары М.Медетов басшы болып тағайындалды. 1928-1937 жылдары А.Нысанбаев, 1937-1942 жылдары Қ.Бүркіталиев, соғыс жылдары және одан кейінгі онжылдықта аудандық статистика бөліміне Б.Қыдыралиева жетекшілік етті.
1956-1959 жылдары Ш.Қаржауов, 1959-1961 жылдары Уәлихан
Қасмұханов, 1961-1980 жылдары Рамазан Ахметжанов басқарса, 1980- 1992 жылдары Сағын Жұбанышев, 1992-2003 жылдың ақпан айына дейін Қонысбай Молдағалиев, 2003- 2005 жылдары Кашок Хамидуллин, 2005-2008 жылдары
Гүлнар Нысангалиева, 2008-2012 жылдары Роман Баделов басшылық етті. 2014 жылдан бастап мекеме Сырым ауданының статистика басқармасы болып аталады. Қазіргі таңда
ауданымыздың статистика басқармасында өз ісіне жауапкершілікпен қарап қызмет етіп жүрген жетекші маман Т.Ерғалиев еңбегін атауға болады. Болашақта да еліміздің статистика саласында еңбек етіп өз үлестерімізді қосатын боламыз.
Г.БеккУЖинА Сырым ауданының статистика басқармасының басшысы Күн
тәртібіне байланысты «Қайсар» спорт
клубының директоры Бауыржан Ихсанов, балалар мен жасөспірімдер спорт мектебінің директоры Ерболат Мұқанов, аудандық білім беру бөлімінің әдіскері Қуаныш Райымов баяндама жасады. Баяндамалардың бәрінде дерлік жұмыстардың жақсы жағы ғана қамтылды. Тек бірде-екілі ұсыныс кездесті демесеңіз, нысандардың жұмысы, спортшылардың жетістігі сияқты ақпараттар қайта-қайта айтыла берді. Кенжелеп қалған спорт түрлері, үйірмелердегі оқушы санының азаюы, сарыны бірдей шаралардың көбеюі секілді мәселелердің себебі тарқатылмады. Ал, бұл жиынның басты мақсаты сол еді.
Жарыссөзге жазылғандар арасынан Сырым ауданы қазақ күресі федерациясының Президенті Санат Берсебаев аудандағы спорттың базалық мүмкіншілігін ескеріп, ірі деңгейдегі жарыстарды ұйымдастыруды ұсынды. Санат Дәленұлы бұл жерде жергілікті спортшылардың тәжірибесін бәсекелестігі қызу ортада шыңдауды қалап тұр. Спортшыларды шыңдау үшін оқу-жаттығу жиындарын тұрақты ұйымдастыру керектігін педагог Бақытжан Қайыров айтты. Жиында білім беру мекемелеріндегі дене шынықтыру пәнінің өту мазмұнына қатысты да сын айтылды. Аудан әкімі Абат Шыныбеков аудан орталығындағы балалар мен жасөспірімдер спорт мектебінің жұмысына да көңілі толмады. Себебі, облыс орталығындағы спортқа дарынды балаларға арналған мектеп- интернатқа оқушы бару жөнінен біздің ауданның үлес салмағы төмендеуде. Айта кететін тағы бір мәселе – аудандағы жас спортшылар спорттың күрес түріне ғана бейімделуде. Командалық ойындарда аудан құрамасына әйел спортшылар жетіспейді. Мектептердегі спорт жабдықтарының сапасы төмен сыңайлы. Спортты
дамытуда ауданға жаңа серпілістер қажет. Спорт ардагері Ғилаж Қаналиев бұл үшін ауданда спорттық ойындарды жаппай меңгеруді жолға қою керек дейді.
Айтылған мәселелерді сарап- тай келе аудан басшысы Абат Шыныбеков ауданда
спорт саласына қатысты кеңес жұмысын ұйымдастыруды ұсынды. Кеңестің жұмыс механизмдерін жасақтау аудан әкімінің орынбасары Асланбек Сарқұловқа тапсырылды. Жиын барысында белгілі болғандай, ауданымыз даңқты палуандарымыз Оралбек
Қожагелдин, Асхар Шайхиев және Азат Қасымовтың есімдеріне арнап республикалық күрес додасын ұйымдастыруды жоспарлауда. Аудан басшысының айтуы бойынша, шара дәстүрлі түрде жылдан-жылға жалғасады.
Ауруды ерте кезіңде анықтап, оның алдын алуда жылжымалы медициналық кешеннің айтарлықтай үлесі зор екендігін айтып өткен жөн. 2015 жылы Сырым аудандық орталық ауруханасындағы жылжымалы медициналық кешен 5780 адамды медициналық тексеруден жоспарға алып, 9 айдың ішінде Қаратөбе, Шыңғырлау, Сырым аудандарындағы елді мекендерді аралап, 10839 адамды медициналық тексерістен өткізіп, емдерін жүргізіп келеді. Жуырда аудан орталығындағы “Саламатты Қазақстан” атты мемлекеттік бағдарламасы бойынша жылжымалы кешен Аралтөбе ауылының тұрғындарына медициналық көмек көрсету тұрғыда қызмет көрсетті. Ауылдық амбулатория фельдшерінің айтуынша, 1119 тұрғыны бар ауылдағы ағайынның басым көпшілігі жүрек-қантамыр жүйесінің ауруымен есепте тұр. Халыққа бір күн бойы қызмет көрсеткен аталмыш
кешенде хирургия, көз, терапия, гинекология, стоматология, УДЗ, рентген, зертхана кабинеттері жұмыс жасады. Бұл да үкіметіміздің халық денсаулығын сақтауға деген үлкен қамқорлығының бір көрінісі болатын. Аудандық орталық
аурухана дәрігерлері заманауи медициналық құрылғылар арқылы ауыл тұрғындары арасында жиі кездесетін жүрек, бүйрек, бауыр аурулары мен қант диабеті жедел түрде анықталды. Халық шынайы көмекті сезінгендей. Қауіпті деген факторларды тауып, соларға зерттеу өткізіп, әрмен қарай тіркеуге алынды. Осынау қолайлы кезді пайдаланып, медициналық тексерістен өту мүмкіндігін халық қалт жібермеді. Дәрігерлік қабылдаудан өткен ауыл тұрғындарына қазіргі заманауи ЭКГ (электрокардиограмма) аппараты арқылы жүрек жағдайы, ультра дыбыстық зерттеу аппараты арқылы адамның ішкі ағзасындағы оттегі тастар, бауыр, бүйректегі ет өсу анықталып, аурудың алдын алуда ем-шара қабылдауға кеңес берілді. Бұл күні жылжымалы медициналық кешеннің қызметкерлеріне сүйеніп, дәрігерлік қабылдаудан өткен, ден- саулықтарын толықтай тексертуге мүмкіндік алған ауыл тұрғындары ақ халатты жандардың көмектерін жылы сезінгендей күйде болды.
көмегі мол Мен Аралтөбе ауылының тұрғынымын. Жасым 65-ке таяды. Көзім сырқаттанып жүргесін көз дәрігеріне қаралуға осында арнайы келдім. Бүгін міне, ыңғайлы сәт туып, дәрігердің нұсқауымен +2,5 көз әйнегін алуға кеңес алдым. Заманауи байланыс құралдарымен жабдықталған жылжымалы медициналық кешеннің көмегімен халық денсаулығы тексерістен өткізіліп, аурудың ерте сатысын анықтауда көп көмегін тигізері сөзсіз. Игі дәстүр жалғаса берсін.
5 5 қараша 2015 жыл АрдАГер Бәрі көз алдында сайрап тұр. Бұлдыртының көгөрісінде, шаруа отбасында дүниеге келген жап-жас қыз небәрі алты жасында сұм ажалдың зардабынан әке-шешеден айырылып, жалғыз қалды. әйтеуір, жаратқан иенің шарапаты тиіп, жалғыз өзі қала барған Мәруаны (отбасында басқа ұрпақ болмаған) марқұм анасының сіңлісі қамқорлығына алып тәрбиеледі, мектептен білім алуға жағдайын жасады. Мектептен нанын тауып жерліктей әріп танитын дәрежеге жеткен Мәруа Қарағойшиева ауылдағы атқарылар науқанды жұмыстардың бел ортасынан табылды. Таңды атырып, күнді батыратын қызу тірліктің қарбалас шағында жүрген бойжеткен Мәруа
тағдырдың жазмышымен жосалылық жас жігіт Жұмагелді Айдархановпен танысып, көп ұзамай екеуара шаңырақ құруға уәделерін байласты. Бұл кезде негізгі әңгімеміздің басты кейіпкері болып отырған бойжеткен Мәруамыз бар болғаны он жеті жаста болатын. Бағына орай сөз байласқан азаматы Жұмагелді ұстамды, еңбекқор жан болды. Үлкен өмірге бірге жұптаса қадам басқан Жұмагелді мен Мәруаның шаңырағында тағдырдың сыйы ретіндей бірінен соң бірі шүпірлеп, іңгалаған сәбилер өмірге келіп жатты. 1968 жылы
ерлі-зайыпты Жұмагелді мен Мәруа Жымпиты ауылы орталығына көшіп келді. Әуелден қолы епті отағасы Жұмагелді жұмыстың сан алуан түрін шемешкідей шағып атқарып отырса, қолы босаған сәттері қолдан етік тігетін өнерін де қадеге асырып, тұрғындардың ыстық ықыластарына бөленуші еді. Ал,
отағасы Жұмагелдінің зайыбы Мәруа болса, аудан орталығында шаштаразшы болып халық талғамына сәйкес қызмет атқарса, сауда орталығында, аудандық газеттің редакциясында, аудандық поштада еңбек атқарған жылдары да бір дәурен екен ғой, шіркін. Өмір – өзен деген осы. Күні кеше ғана тұлымшағы желбіреген жап-жас қыздың небір қиын күндерді бастан өткерген шақтары да көмескеленіп, ұмытыла бастағандай. Шүкіршілік, сонау 1940 жылғы алты жастағы, ата-анадан айырылып жалғыз қалған қыз болса, бүгінде 80 жасқа, мерейлі жасқа толып отырған асыл да ардақты әже. Бүгінде шаңырақтың ұйытқысы саналып отырған Мәруа Қарағойшиева әжеміз он сәбиді өмірге әкелген алтын құрсақты ана ретінде еліне танымал, сыйлы жан. Мәруа әжеміздің мақтан етерлік жақсы қасиеттерінің бірі – қара өлеңді майын тамыза шебер орындай білетіндігі десек, тоқымашылдығы, басылым
түрлерін жібермей күнделікті оқитындығы тағы бар. Мәруа әжей үшін отбасылық бақыт ең басты құндылық ретінде саналады. Ол бүгінде марқұм, жан жары Жұмагелді қариямен көңіл
жарастырып, тату-тәтті өмір кешкендерін, бала тәрбиелеп өсіргендерін бақытты жылдары ретінде әңгімелейді. Тіпті, сонау жылдары отағасы төсек тартып жатып қалғанда аудандық ауруханада медбикелік қызметтегі қызы
Гүлзираның қасында болып, балаша мәпелеп баққандығына әкесінің риза көңілде ақ батасын бергендігін де Мәруа әжейдің айтқандығы бар. Жасы ұлғайған адамдардың арманы әдемі қартаю болу шығар. Ал, қашанда жан-жақты ойлап, қамқорлық танытып, өзінен тараған, көз алдында жүрген бес ұл, екі қызының амандығын тілеп, оларды түгендеп отыратын Мәруа әжеміз бүгінде әдемі әжелікке жетіп, жаулығы желбіреп, сексеннің қырқасына да шығып отыр. Мәруа әжей бүгінде аудан орталығында кенже ұлы Тимур мен келіні Айшаның шаңырағында, шаңырақтағы немерелері Азамат пен Айнұрдың бал қылықтарына бөленіп отырса,
Алматыдағы ҚҰУ-дың доктарантурасының ІІ курсындағы жиені Эльвираның да амандығын жаратқан иеден сұрап отыратындығы және бар. Ұрпақтарынан 14 немере, 4 жиен, 15 шөбере қызығына кенеліп отырған еңбек, тыл ардагері Мәруа әжеміздің марқұм отағасы Жұмагелді қарияның шаңырағының түтінін өшірмей отыруының өзі нағыз қайраттылық десек, асыра айтқандық болмас еді. М.БекұЛы – Саламат Хамидоллаұлы! Сөзіңізді округіңіздегі ауыл шаруашылығы саласының жұмысы жөнінде бастасаңыз. Шаруашылық құрылымдары қысқы дайындықты тиянақтады ма? Мал дәрігерлік шаралар уақытында жүргізілді ме? – Біздің округімізде 26 қожалық, 1 ЖШС жұмыс жасауда. Жеке тұрғындар мен шаруашылық құрылымдарының қолында 4265 бас ірі қара, оның ішінде 1604 аналық сиыр, 13467 бас қой мен ешкі, 1449 бас жылқы, 4 бас түйе 4 бар. Қысқы мал азығын дайындауға әзірлік жұмыстарының қарасы көрінді. Округімізге 12440 тонна шөп дайындау жоспарланса, бүгінгі күні 15000 тонна шөп дайындалып, тасылып жатыр. Мал дәрігерлік шаралар жоспарлы түрде, ветеринарлық алдын алу, диагностикалық іс-шаралар толық көлемде жүргізіліп отыр. Жыл басынан малдарды сібір жарасына, құтыру мен туберкулезге қарсы егу-емдеу жұмыстары жүргізілді. Бұл жұмыстардың сапалы болғаны – халыққа жақсы. Сондықтан, ветеринар мамандардың қолайлы жайы үшін, округ орталығында ветеринариялық блокқа арналған ғимарат сатып алынып, жөндеуден өткізілді. Қазір ветеринарлық пункт сол ғимаратқа орналасты. Ғимарат интернет жүйесіне қосылған. – Мемлекет тарапынан жүзеге асырылатын ауыл шаруашылығын қолдау бағдарламаларының қолданысы жөнінде округіңізден нақты мысал келтіре аласыз ба? – Нақты мысалдар бар. Ағымдағы жылы «Сыбаға» бағдарламасы арқылы «Тұрар» шаруа қожалығының басшысы М.Құрматов 8,5 млн. теңге несиеге 35 бас ірі қара, 3 бас асыл тұқымды бұқа сатып алса, «Құлан» бағдарламасы бойынша «Аграрлық несие корпорациясы» арқылы 10 жылға «Бектер» шаруа қожалығының жетекшісі Б.Мұхамбетжан 9,9 млн. теңге несие алып, 30 бас бие мен 2 бас айғыр сатып алды. Биыл осы сияқты «Азат», «Жарас», «Ащықұдық» шаруа қожалықтарын атап өтуге болады. Тағы бір жаңалық, Т.Рысовтың басшылығымен «Суат» селолық тұтынушылар кооперативі құрылды. Кооператив барлығы 120 бас аналық ірі қара мал үшін 4 бас асыл тұқымды бұқа сатып алды. – Шаруашылық құрылым- дарының техникалық әлеуеті қалай? – Жергілікті шаруалар жұмыстарының өнімді болуы
үшін техникалық мүмкіндіктеріне көңіл бөлуде. Жыл басынан бері «Ащықұдық», «Айкөркем», «Байқадам», «Қарақұдық» шаруа қожалықтары әрқайсысы өз
қаражаттарына МТЗ-82
тракторын сатып алса, «Тұрар» шаруа қожалығы пресс-рулон, «Айкөркем», «Байқадам» шаруа қожалығы КОН-10 агрегатымен, ал «Қарақұдық» шаруа қожалығы орақпен жарақтанып отыр. – Сіздің округ бойынша білім беру саласында мәселе бар ма? – Округ көлемінде 1992 жылы салынған ЖББ Сырым орта мектебі мен 1 бастауыш мектеп және орта мектеп жанынан балабақша жұмыс істеуде. Мектеп 2015-2016 оқу жылын 174 оқушымен бастап жатыр.
Мәселе деп сұрасаңыз, айтайын, мектептегі компьютерлер ескірген, қолдануға жарамсыз және интернетке кіру мүмкіндігі өте төмен. Бұл мәселе – жаһандану қоғамының талаптарына сай білім берудің қолын байлап отыр.
“Сыбағадан” «Сырым елі» қоғамдық-саяси газетінің баспасөз мәжілісінің осы жолғы қонағы – Жетікөл ауылдық округінің әкімі Саламат иманғалиев. әкіммен өрбіген әңгіменің ауаны төмендегідей. Шаңырақтың ұйытқысы
Кездесу барысында жерлестеріміз үшін елдің дәмінен арнайы дастархан жайылып, сыйлықтар үлестірілді. Төлеген Есмұханов, Мұқамбет Мамықов, Көпбол Мұхамедов, Армат Алдамжаров, Бекей Қанатов сияқты аудан көркемөнерпаздары концерттік бағдарлама ұсынды. Қамқорланушы жерлестеріміз атынан Аманжол Іздіханов пен Мұрат Бақтыбаев ақсақалдар аудан басшылығына алғыс білдірді. Қарттар мен мүгедектерге арналған жалпы үлгідегі Орал медициналық әлеуметтік мекемесіне биыл 70 жыл толып отыр. Осы күні Сырым ауданының өкілдері психоневрологиялық сырқаты бар балаларға арналған «Көшім» балалар
үйінінің тәрбиеленушілерімен жүздесті. Бауыржан ШирМеДинұЛы Жерлестерімізбен жүздесті 6 5 қараша 2015 жыл ҚАулы-ҚАрАр (Жалғасы бар). (Жалғасы. Басы №41, 42, 43 сандарда).
007
Қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулауды және жоюды ұйымдастыру 1373
008
Алып қойылатын және жойылатын ауру жануарлардың, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізаттың құнын иелеріне өтеу 8323 477
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) ауыл шаруашылығы мен жер қатынастары бөлімі 8992 001
Жергілікті деңгейде ауыл шаруашылығы және жер қатынастары саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 7292 005
Мал көмінділерінің (биотермиялық шұңқырлардың) жұмыс істеуін қамтамасыз ету 1700
Жер қатынастары 2119
463
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жер қатынастары бөлімі 2119
001 Аудан (облыстық маңызы бар қала) аумағында жер қатынастарын реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 2119
9
Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, қоршаған ортаны қорғау және жер қатынастары саласындағы басқа да қызметтер 55534
473 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) ветеринария бөлімі 16642 011
Эпизоотияға қарсы іс-шаралар жүргізу 16642
474 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі 38892
013 Эпизоотияға қарсы іс-шаралар жүргізу 38892 11
Өнеркәсіп, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 9908
2
Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 9908
466
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) сәулет, қала құрылысы және құрылыс бөлімі 9908
001 Құрылыс, облыс қалаларының, аудандарының және елді мекендерінің сәулеттік бейнесін жақсарту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру және ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) аумағын оңтайла және тиімді қала құрылыстық игеруді қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер 9908 12
Көлiк және коммуникация 139718
1
Автомобиль көлiгi 139718
458
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі 139718
022 Көлік инфрақұрылымын дамыту 1841 023
Автомобиль жолдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету 35000
045 Аудандық маңызы бар автомобиль жолдарын және елді-мекендердің көшелерін күрделі және орташа жөндеу 102877
13
Басқалар
32626
3
Кәсiпкерлiк қызметтi қолдау және бәсекелестікті қорғау 8151
469
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) кәсіпкерлік бөлімі 8151
001
Жергілікті деңгейде кәсіпкерлікті дамыту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 8001 004
Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 150
9
Басқалар
24475
457
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімі 11534
040 «Өңірлерді дамыту» Бағдарламасы шеңберінде өңірлерді экономикалық дамытуға жәрдемдесу бойынша шараларды іске асыру
11534
458
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі 7284
040 «Өңірлерді дамыту» Бағдарламасы шеңберінде өңірлерді экономикалық дамытуға жәрдемдесу бойынша шараларды іске асыру
7284
459
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) экономика және қаржы бөлімі 5657
012 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының резерві 5657
14
Борышқа қызмет көрсету 16
Борышқа қызмет көрсету 16
459
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) экономика және қаржы бөлімі 16
021 Жергілікті атқарушы органдардың облыстық бюджеттен қарыздар бойынша сыйақылар мен өзге де төлемдерді төлеу бойынша борышына қызмет көрсету 16 15
Трансферттер 492
1
Трансферттер 492
459
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) экономика және қаржы бөлімі 492
006 Нысаналы пайдаланылмаған (толық
пайдаланылмаған) трансферттерді қайтару 492
3) Таза бюджеттік кредиттеу 34343
Бюджеттік кредиттер 44595 10
Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны және жануарлар дүниесін қорғау, жер қатынастары 44595
Ауыл шаруашылығы 44595
459 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) экономика және қаржы бөлімі 44595
018 Мамандарды әлеуметтік қолдау шараларын іске асыруға берілетін бюджеттік кредиттер 44595
жүктеу/скачать 1,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|