Ауыл шаруашылық малын өсіру және селекция емтихан сұрақтары
Малды өнімділік белгілерін бірінен соң бipiн селекциялык маңыздылығы бойынша сұрыптау
жүктеу/скачать 252,79 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Малдың тұқымдық құндылығы деген не
| 90. Малды өнімділік белгілерін бірінен соң бipiн селекциялык маңыздылығы бойынша сұрыптау:
Ауылшаруашылық өндірісінің тиімділігін арттыруда селекция және тұқым шаруашылығының маңызы өте зор. Жергілікті жағдайда бейімделген жоғары өнімді сорттар мен будандарды өсірудің нәтижесінде өндіретін дақылдардың өнімділігі 40.50 және одан да жоғары пайызға көтеруге болады. Селекция(латын тілінен аударғанда selection. сұрыптау немесе іріктеу) . жаңа сорттар мен будандарды шығарумен айналысатын ғылым. Алғашқы кезде жаңа сорттар шығаруда тек сұрыптау әдісі қолданылған. Қазіргі кезде селекцияда сұрыптаумен қатар, будандастыру, полиплодия, мутагенез, биотехнология сияқты басқада әдістер кеңінен қолданылуда. Селекционерлердің жоғары мамандануын қажет ететін генді инженерия, гаплоидты селекция сияқты әдістерді пайдалану қазіргі күні басты бағытқа айналуда. Сондықтан селекционерлер жасушаның ішкі құрлысын, тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті, өсімдікте болатын ішкі құбылыстарды, аурулар мен зиянкестерді, өнімді сақта, өңдеу технологиясын жақсы білумен қатар, математиканы, химияны, өндіріс экономикасы мен ұйымдастыру негіздерін білулері қажет. Селекция жұмысының ғылыми.теориялық негізгі тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін ғылым генетика болғанымен, селекция өз алдына дербес ғылым. Ол жаңа ағзалар шығаруға негіз болатын ерекше әдістерге сүйенеді. Сұрыптау, таңдау – жалпы тұрғыдан алғанда адамға ежелден түсінікті ұғым. Тіпті сонау басында аңшылықпен айналысқан кездің өзінде тағы хайуандарды адам өзінің бір талғамы бойынша атқан. Сол сияқты хайуанаттарды қолға үйреткен кезеңде де адам белгілі бір талғамды басшылыққа алғаны сөзсіз. Сұрыптаудың ғылыми теориясының негізін қалаушы Ч. Дарвин (1809–1882 ж.ж.) болды. Ол органикалық дүниенің эволюциялық дамуына, тірі ағзаның жаңа түрлерінің, жаңа тұқымдық топтардың пайда болуында сұрыптаудың шешуші рөлі барын анықтады. Ч.Дарвин сұрыптау, тұқым қуалаушылық және өзгергіштік біріге отырып, эволюцияның негізгі қорғаушы күшін құрайтындығын дәлелдеді. Сұрыптау түрлері: Табиғи сұрыптау; Қолдан сұрыптау; Қозғаушы сұрыптау; Дизруптивті (жіктеуші) сұрыптау; Тұрақтандырушы сұрыптау; Жаппай сұрыптау; Жеке сұрыптау; Жанама сұрыптау; Технологиялық сұрыптау. Токкожинова Мадина 91-95 91. Малдың тұқымдық құндылығы деген не? жүктеу/скачать 252,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|