«автокөлік қҰралдары» ПӘні бойынша 2-тапсырма 6В07105«Көлік, көлік техникасы және технологиялар»
жүктеу/скачать 26,76 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «АВТОКӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫ» ПӘНІ БОЙЫНША 2-ТАПСЫРМА
- 2-тапсырма Салқындату жүйесі
|
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті Физика-техникалық факультеті Көлік және логистикалық жүйелер кафедрасы «АВТОКӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫ» ПӘНІ БОЙЫНША 2-ТАПСЫРМА 6В07105«Көлік, көлік техникасы және технологиялар» мамандығы үшін Құрастырған: п.ғ.к,профессор Шарзадин Ә.М Орындаған:ОПД 11,Сақанов Жеңіс Қарағанды 2021 2-тапсырма Салқындату жүйесі 1. Салқындату жүйесінің қызметі мен түрлерін атаңыздар. 2. Сұйықпен және ауамен салқындату жүйелерінің артықшылықтары мен кемшіліктері қандай? 3. Салқындату жүйесі қандай бөліктерден тұратынын және олардың конструктивтік ерекшеліктерін анықтаңыздар. 4. Термостат дегеніміз не және оның жұмыс істеу принципі қандай? 5. Сұйық және қатты толықтырғышты термостаттардың қандай айырмашылықтары бар? 6. Насостың жетек ременінің керілуін қалай тексеруге болады? 1. Қозғалтқыш жұмыс істеген кезде цилиндр ішінде жанған отын және осыдан 1800-3000 градусқа дейін қызған газ цилиндрлер кенересінен, поршень мен блок қалпақшасын қыздырады. Салқындату жүйесі қызған бөлшектерді салқындату үшін қажет. Іштен жанатын қозғалтқыштарды артық жылуын шығаруды сұйықпен немесе сыртқы ауаның көмегімен жасанды түрде салқындату арқылы жүзеге асырады Қазіргі заманғы автомобильдерде сумен салқындатылатын қозғалтқыш қолданылады, бірақ кейде ауа жүйесі бар модельдер бар. Автокөліктегі салқындату жүйесінің мақсаты - жұмыс істеп тұрған қозғалтқыштан артық жылуды кетіру. Ішкі жану қозғалтқышының түріне (дизель немесе бензин) қарамастан, ол міндетті түрде осы жүйеге ие болады. Бұл қуат блогының жұмыс температурасын ұстап тұруға мүмкіндік бер 2. Сұйық түрін қолданудың себебі - салқындатқыш салқындатуды қажет ететін бөліктерден артық жылуды тезірек және тиімдірек алып тастайды. Сәл жоғарыда мұндай жүйенің құрылғысы және оның жұмыс істеу принципі сипатталған.Салқындатқыш сұйықтық қозғалтқыш жұмыс істеп тұрғанша айналады. Ең маңызды жылу алмастырғыш - негізгі радиатор. Бөліктің ортаңғы түтігіне ілінген әр пластина салқындату аймағын арттырады.Автокөлік ішкі жану қозғалтқышы тұрған кезде, радиатор қанаттары ауа ағынымен нашар үрленеді. Бұл бүкіл жүйенің жылдам қызуына әкеледі. Егер бұл жағдайда ештеңе жасалмаса, желідегі салқындатқыш қайнайды. Бұл мәселені шешу үшін инженерлер жүйені мәжбүрлі ауа үрлегішімен жабдықтады. Олардың бірнеше модификациясы бар. Ауаны салқындату қарапайым құрылымға ие. Сонымен, мұндай жүйемен қозғалтқыштың сыртқы қабырғалары болады. Қыздырылатын бөліктің жылу беруін жақсарту үшін олар жоғарғы жағына қарай үлкейтілген.Мұндай CO модификациясының құрылғысы келесі элементтерден тұрады: - Басындағы және цилиндрлер блогындағы қабырға; - Ауа беру құбырлары; -Салқындатқыш желдеткіш (бұл жағдайда ол мотормен тұрақты жұмыс істейді); -Құрылғының майлау жүйесіне қосылған радиатор. Бұл модификация келесі принцип бойынша жұмыс істейді. Желдеткіш ауа өткізгіштер арқылы цилиндр басының қанаттарына ауаны жібереді. Ішкі жану қозғалтқышы салқындатпауы үшін және ауа-отын қоспасын тұтатуда қиындықтар туғызбауы үшін ауа өткізгіштерге қондырғыға таза ауаның кіруін тоқтататын клапандар орнатуға болады. Бұл жұмыс температурасын азды-көпті тұрақты ұстап тұру үшін қажет.Мұндай CO қозғалтқыштан артық жылуды кетіруге қабілетті болса да, оның сұйықтық аналогымен салыстырғанда бірнеше маңызды кемшіліктері бар: -Желдеткіштің жұмыс істеуі үшін қозғалтқыш қуатының бір бөлігі қолданылады; -Кейбір бөліктерде бөліктер тым ыстық; =Желдеткіштің тұрақты жұмысы мен максималды ашық қозғалтқыштың арқасында мұндай көліктер көп шу шығарады; =Бір уақытта салонның сапалы жылуын және қондырғының салқындауын қамтамасыз ету қиын; =Мұндай конструкцияларда цилиндрлер жақсы салқындату үшін бөлек болуы керек, бұл қозғалтқыштың дизайнын қиындатады (сіз цилиндрлер блогын қолдана алмайсыз). Осы себептерге байланысты автомобиль өндірушілер өз өнімдерінде мұндай жүйені сирек қолданады. 3. 1. Су сорғысы . 2. Радиатор. 3. Радиатор қақпағы 4.Желдеткіш 5.Кеңейту ыдысы 6.Термостат - Су сорғысы Су сорғысы сының қалақшасы айналғанда сырттан тебу күшінің әсерінен сұйықты блок корпусынан термостатқа қарай айналдырады. Су сорғысы блокқа бекітіледі. - Радиатор Қозғалтқыштың салқындату жүйесіндегі радиатор жоғарғы және төменгі бактардан, өзектен және бекіткіш бөлшектерден тұрады.Өзектер жылуды жақсы өткізуі және суды тез салқындату үшін жезден жасалған. Жоғарғы және төменгі бактар келте түтік арқылы қозғалтқыштың салқындату қымтымасымен жалғасады. Төменгі бакта радиатордағы немесе қозғалтқыш блогында суды ағызатын шүмектер болады. Суды жоғарғы бактың аузы арқылы құяды, ол қақпақпен жабылған.Сұйықпен салқындатылатын жүйеде қозғалтқыштың жылу режимі екі жақты ретке келтіреді: перделі (немесе желбезекті) және термостатты. Перде кәдімгі полотно (жұқа лента), оның бір жақ шеті барабанға қондырылған орауыш механизмге бекітілген. Пердені көтеріп түсіруді кабинадан жүзеге асырады. Кейбір қозғалтқыштарды салқындату жүйесінде перде орнына қайырмалы тік неме көлденең желбезек болады. Желбезек бірнеше қақпақтардан (пластинадан) тұрады. Олардың орналасуын реттейді. - Радиатор қақпағы Бу-ауа клапаны суыту жүйесінде жоғары температурада(105 °С-қа дейін) қозғалтқыштың жұмыс істеуне мүмкідік болады. Клапан су құятын қақпаққа орналасқан. 105 °С. температурадан асқанда клапан ашылып, артық бу сыртқа шығады. Температура төмендегенде қысым азаяды, клапан ашылып, радиаторға атмосфера ауасы кіреді. А – Қысым көтеріледі (жоғары температура) В – Қысым төмендейді (салқындау)
- Желдеткіш радиатор арқылы өтетін ауа ағымын арттыру үшін қажет. Егер сұйық айдайтын сорғыны іске қосу қозғалтқыштың 0,5-1% қуаты жұмсалатын болса, желдеткішті іске қосу үшін 3,5% қуат қажет болады. Сондықтан желдеткіш қалақшаларын тек қажетті жағдайды ғана іске қосу керектігі туындайды. Желдеткіш қалақшаларын синтетикалық материалдардан құйып жасайды.Желдеткіш айналғанда пайда болатын шуыл деңгейін төмендету үшін желдеткіш қалақшалары арасындағы арақашықтық hello_html_m25df7fac.jpgәркелкі етіп жасалады. - Кеңейту ыдысы Кеңейту ыдысы радиатордан шығатын салқындатқыш сұйықтықтан асып кету қабылдау үшін радиаторға қосылған. Температура көтерілген сайын, радиатордағы салқындатқыш кеңеюде және оның бір бөлігі кеңейту ыдысына ағып кетеді. Радиаторды салқындату кезінде, салқындату сұйықтығы кеңейту ыдысынан шығарылады.Салқындату жүйесі әдетте жабық күйде мәжбүрлі айналыммен жүреді. Толық жабық типті салқындату жүйесінде радиатор толтырғыш қақпағы радиаторда емес, кеңейтуге арналған резервуарда орналасқан, сондықтан бүкіл салқындату жүйесі қатты қысым астында орналасқан. Шығару клапаны салқындату жүйесін жабылып, буланудан болатын сұйықтықты жоғалтуға жол бермейді және ауамен байланыста болған сұйықтықтың жұмыс сапасын төмендетеді. 4. Термостат.Термостат су температурасын автоматты түрде реттеп, қозғалтқыш іске қосылғаннан кейін оның тез қызуын қамтамасыз етеді. Сұйықпен салқындатушы жүйелерде термостат, желдеткіш және радиатор болады. Желдеткіш иінді біліктен тұрақты беріліс алады немесе жеке электрқозғалтқышқа жалғанады.Желдеткіш тұрақты айналып тұратын суыту жүйесі кіші және үлкен айналымда жұмыс істейді.Сұйықтың температурасына байланысты термостат, кіші немесе үлкен айналыммен қозғалтқышты суытады. Үлкен айналымда сұйық радиатор арқылы өтіп суыйды. Желдеткіші электрқозғалтқыш арқылы немесе муфта (ажыратқыш) арқылы айналатын қозғалтқыштарда үш түрлі әдіспен суытылады. 1.Кіші айналым – сұйық суық кезінде (87 °С-қа дейін) термостат сұйықты радиаторға жіберетін түтікті жауып қалады. 2.Екіншісі үлкен айналым – термостат сұйықты (87-102 °С) радиатор арқылы өткізеді, желдеткіш айналмайды 3.Үшінші жағдайда (102 °С-тан жоғары) сұйық үлкен айналым арқылы суиды, термостат желдеткішті қосады. 5.Қатты олтырғышты термостат. Механикалық клапан-антифриз ағындарын таратуды жүзеге асыратын негізгі құрылымдық түйін. Ол жылу сезгіш элементпен басқарылады, ол ауа өткізбейтін камерада орналасқан жасанды балауызды жиі қолданады. Оның еруі алынған көлемнің ұлғаюына әкеледі. Балауыз резеңке камераны қысады. Бұл өз кезегінде металл хром бағанына әсер етеді. Тартылған клапан сұйықтықтың қозғалысын ашады немесе жабады, бұл термостаттың қалай жұмыс істейтіндігінің негізгі қағидасы.Ыстыққа сезімтал элементтің тұрақтылығы үшін түйіршіктелген мұнай Балауызынан басқа, оның графит, мыс немесе алюминий ұсақ бөлшектері бар қоспасын қолдануға болады. Негізгі талап-қатты күйден сұйық күйге және керісінше ауысу кезінде тұрақты кеңейту. Бұл температураны дәл реттеуге мүмкіндік береді. Сұйық толтырғышты термостат. Термостаттың сұйық толтырғышпен жұмыс істеу принципі Термостаттың сильфонмен жұмыс істеу принципі қатты толтырғышы бар құрылғыларға ұқсас. Негізгі айырмашылығы-жылу сезгіш элемент-тазартылған су мен этил спиртінің қоспасы. Қозғалтқыш суық болған кезде герметикалық цилиндр ішіндегі булану болмайды және артық қысым болмайды. Термостат клапаны салқындатқыштың радиатор арқылы айналуына жол бермейді.Қозғалтқыш қызған кезде этил спирті қарқынды булана бастайды. Цилиндрдегі қысым өсуде. Ұзындықты кеңейту шыбыққа әсер етеді және клапан ашылады. Осыдан кейін антифриз кіші айналымның орнына үлкен айналымға түседі. 6.Насостың жетек ременінің керілуі 3 кернеу ролигінің қозғалысы арқылы белдіктің кернеуін реттеп, 5 кернеу болтын 8 кернеу кронштейнінің 4 бекіткішіне бос жаңғақтармен бұраңыз. Реттелгеннен кейін қозғалтқыштың иінді білігін екі рет бұраңыз және белдіктің кернеуін қайта тексеріңіз. Генератордың, су сорғысының және рульдік басқару сорғысының мойынтіректеріне жүктемелердің жоғарылауына жол бермеу үшін белдікті тым қатты тартпаңыз жүктеу/скачать 26,76 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|