Қазақ хандығының құрылуы Тексерген: Қ.Қ.Байсарина Орындаған: Мист 121 Б.М.Серикбаева Қазақ хандығының
құрылуы
Ұрыс хан Жәнібек Керей Қазақ хандығы қалыптасуының алғышарттары
Әбілқайыр хандығында тоқтаусыз өршір отырған ішкі феодалдық қырқысулар Әбілқайыр ханның 1457 жылы Сығанақ түбінде ойраттардан жеңілуі ел ішінде беделін түсірді. Осы жеңілістен кейін Әбілқайыр хан өзін қолдамаған сұлтандарды қуғын-сүргінге ұшырата бастады. Бұл жағдай Керей мен Жәнібек сұлтандарға да әсерін тигізді.
Керей мен Жәнібек қолдайтын ру-тайпаларымен Жетісуға ойысуды көздейді. Ондағы мақсат Жетісу жеріндегі тайпалармен бірігу.
Керей мен Жәнібек сұлтандардың келуіне Моғолстан ханы Есен-бұға қарсы болмаған. Өз бауыры Жүністен қауіптенген Моғол ханы Есен-бұға қазақ сұлтандары Керей мен Жәнібек Батыс Жетісуға қоныстанса қауіпсіз болар деп ойлады.
Керей мен Жәнібектің Батыс Жетісуға көшіп келуін халқымыздың тұңғыш көрнекті тарихшысы, ғұлама Мұхаммед Хайдар Дулати 1465-1466 жылдар деп жазды.
Сұлтандар Батыс Жетісуды құтты мекен ете отырып, 1465-1466 жылдары Қозыбасыда Қазақ хандығын құрды.Бірақ та ол мерзімді бір Алла ғана біледі деп нақты айтпаған. Өйткені, М.Х.Дулатидің өзі ол кезде қазақ жерінде болмаған еді және оқиғаны 100 жылдан кейін жазған.
ҚОБЫЛАНДЫ ДАЙЫРҚОЖА БИ АҢЫЗ Керей мен Жәнібек сұлтандардың Әбілқайыр ханнан бөліне көшуінің тағы бір себебі болған. Дайырқожа би 1456 жылы Әбілқайыр ханның қолбасшысы Қобыланды батырдың қолынан қаза табады. Керей мен Жәнібек сұлтандар Әбілқайыр ханның дауды шешу мәселесімен келіспей, 1457 жылы Жетісуға қарай ойысады.
Сонымен, соңғы ғылыми зерттеулер бойынша Керей мен Жәнібек сұлтандар 1457 жылы Қозыбасы мен Шуға келіп қоныстанып, Батыс Жетісуды құтты мекен еткен. Шу Керей мен Жәнібек сұлтандардың Жетісуға қоныс аударуы Қазан хандығы Сібір хандығы Жоңғар хандығы Моғолстан Темуриддер мемлекеті 1458 жылы көктемде Керей сұлтан хан сайланып, Қазақ хандығын құрды.
Қазақ хандығының жер аумағы Хандықтың алғашқы алып жатқан жері М.Х. Дулатидің хабары бойынша Қозыбасы мен Шу аумағы болған. Бұл аумақ Жетісудың батысы Қозыбасы тауы еді, атақты Үшқоңыр жайлауы қырғыз жерімен шектесетін. Мұнда, аңызға қарағанда Керей хан тұрған.
Ал Жәнібек хан қазіргі Шу стансасының солтүстік-шығыс жағында ғы Хантауды жайлаған. Хантаудың солтүстік-шығыс жағында Жәнібектің қыстауы деген қыстау бар 8-карта ҮЙСІН ҚАҢЛЫ_КЕРЕЙ_ҚОҢЫРАТ_МАҢҒЫТ_НАЙМАН_ҚЫПШАҚ_ХАЛҚЫНЫҢ_ЭТНИКАЛЫҚ_ҚҰРАМЫ_Көрші_елдермен_қарым-қатынасы'>ҚАҢЛЫ КЕРЕЙ ҚОҢЫРАТ МАҢҒЫТ НАЙМАН ҚЫПШАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ЭТНИКАЛЫҚ ҚҰРАМЫ Көрші елдермен қарым-қатынасы Қазақ хандығының алғашқы қарым-қатынас жасаған елі Моғол хандығы болды. Қазақ хандығы қырғыздармен қарым-қатынас орнатты. Қырғыздар Жәнібек сұлтанның бір ұлын хан етіп қоюға шақырған. ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ТУЫ
ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ТУЫ КЕРЕЙ МЕН ЖӘНІБЕК Естеріңде болсын!!! Қазақ хандығы Орта Азияда пайда болған ең алғашқы ұлттық мемлекет! АТА-БАБАСЫ ЖАУЛАРЫ ҚОЛДАУШЫСЫ ҰРПАҚТАРЫ КЕРЕЙ ХАН
ЖӘНІБЕК ХАН
ҚАСЫМ ХАН
БҰРЫНДЫҚ ХАН
ҰРЫС ХАН
ЕСЕН БҰҒА
ХАН
ӘБІЛҚАЙЫР ХАН
Жылдар мен оқиғалар (Даталармен жұмыс) 1428 1431 1446 1456-1457 1468 ҚЫРҒЫЗ НАЙМАН Қазақ халқының этникалық құрамы (Артығын алып таста) КЕРЕЙ ҮЙСІН ҚОҢЫРАТ МАҢҒЫТ МОҒОЛ ҚЫПШАҚ ҚАҢЛЫ ҚАРАҚАЛПАҚ Қобыланды батырдың Дайырқожа биді өлтіргеннен кейін, Әбілқайыр ханның Қобыланды батырға лайықты жазасын бермеуі Керей мен Жәнібек сұлтандарды ызаландырып, сұлтандар бөлек көшіп кетеді. М.Х. Дулати өзі ол кезде қазақ жерінде болмаған еді және ол оқиғаны 100 жылдан кейін жазған. Ақ Орданың билеушісі Ұрыс (Орыс хан)ханның ұрпақтары Өзінің бауыры Жүністен қауіпсіз болу үшін. Қазақ хандығының алғашқы құрылған жері: Қозыбасы мен Шу аумағы болған.
