Еркiн күрес ережелерi мен жаттығулары

Хронометраж көрсеткiші барлық жарыстарда тақтада 0 мен 2 минут аралығындағы өседі. Күрескердiң түсiнiң шырағы әрбiр мерзiмнiң жеңiмпазын көрсетуi керек. Айқастардың ұзақтығы төмендегiше бекiтедi:

- 1–30сек байында 3 мерзiмде мектеп оқушылары және кадеттерi

- 2 минут бойында 3 мерзiмде сеньорлар және юниорлары.

Соңында әрбiр айқастан кейін жеңiмпаз мiндеттi түрде жарияланады. 2 мерзiм ұтқан күрескер айқастың жеңiмпазы деп жариялаланады. Егер екi мерзiмдерінде қатысушы жеңіске жетсе үшінші мерзім алынып тасталады. ТУШЕ ойын автоматты тоқтататылады. Мерзiм 0:0-шi есебiмен бiткенде соңында регламент белгiленген крестi белгiленедi. Крест 30 секундке созылады.

Қатысушылардың шақырылуы

Күрескерлер қатты және анық дауыспен кiлемдерге шақырылады. Күрескер қалпына келгеннен кейін 15мин өткесін жаңа айқастарға шыға алады:

- бақталастарды 3 рет 30 секундтерден кейiн шақыра алады. Егер кiлемге күрескерлер үшiншi шақырудан кейiн шықпаса, ол жеңілді деп есептейді;

- оның бақталасына жеңiстi бередi.

- қатысушыларды шақыруы француз және ағылшын тiлдерiнде жүреді. Ресейлiк чемпионаттарғда - орысша.

Қатысушылардың ұсынысы

Барлық күрескерлер әрбiр салмақ дөрежесіндегі халыққа төмендегідей көрiнедi:

- 1 және 2 орынның финалисттары өз бапкерлерiмен шақырылады. Төреші-хабаршы ол барлық регалийларын жариялайды. Кiлемнiң жетекшiсi, төреші және судья финалисттармен бiрге шығады.

Айқастың алдында әрбiр бақталасушылар шақырылған кезде өзінің трикосының түсіне қарай кілемде орналасады. Төреші орталық шеңберде тұрып екі күрескерді шақырады,қол берісумен қарсы алып олардың киімдерін тексереді. Күрескерлер қол алысып ойынды төрешінің ысқырығынан кейін бастайды.

Айқастың тоқтауы:

а) Төреші айқасты жарақатқа байланысты үзуi керек, регламенттiң 11-шi бабының ережелерiне сәйкес күрестi үзе алады. Күрескерлер айқастың тоқтаған кезінде әрбiр өз бұрышында тұруы керек. Олар куртка немесе кеудешенi үсіне жауып бапкерімен сөйлесе алады;

б) Күрес егер дәрiгерлiк себептерше байланысты жалғаса алмаса, шешiм дәрiгер, жауапты жарыста қабылдайды. Ол осы жағдайды баяндап ойын тоқтатылады. (егер төреші өрескел қате жаcаса) кiлемнiң жетекшiсi айқасты үзе алады. Күрескен кезде палуандар көбінесе тіреу алаңын көзбен бақылайды. Мұндай жағдайда тіреу алаңы екі табаны мен табандарының арасындағы кеңістік болып табылады. Палуанныц жағдайына қарай оның аяқтарын тірейтін алаңы да өзгеріп отырады. Әрине тіреу алаңы неғұрлым үлкен болса, палуанның берік туратыи дығы да табиғи нәрсе. Жалпы ауырлы центріне түсетін тузу сызық тіреу алаңының шетіне келсе немесе одан шығып кетсе, тепе-теңдік бұзылады. Сондықтан палуан қимылдаған кезде ауырлық центрінің түзу сызығы тіреу алаңының ортасына жақын болуының маңызы зор.

Сонымен бiрге ол төрешінің немесе судьяның бағасында өрескел қатенi байқаса айқасты үзе алады. Осы жағдайда ол олардың консультациясына шақырады. Егер кiлемнiң жетекшiсi консультацияның жанында көпшiлiк дауысын ала алмаса, ол 18-шi бап ескерiлген процедураны қолдануы керек;

в) бақталас еш уақытта айқасты өзі үзу алмайды, ал қарсыласты стойкада немесе партермен шабуылдау керек екенін өзі біледі;

г) күрескер егер қарсыласы қасақана жарақат жасаса айқасты тоқтата алады.жарақат алған жақ жеңімпаз деп есептелінеді.

Айқастың аяқтауы

Айқастың аяқталуы бақталастардың бiрлерiнің дисквалификация немесе жарақат алса болады.

Тыйымдар тыйым салынған тәсiл

Негiзгi тыйымдар

Күрескерлерге тыйым салынған:

- шаштарын, құлақтарын, гениталияны, жұлуға,тағы басқаларға, кез келген әдістер, қатты сөздер немесе тiстеп ауыртуға;

- бақталасты аяғымен тебуге, баспен ұруға, тұншықтыруға, өмiріне қатер төндiретiн немесе қарсылас жаралана алатын әдістер жасауға тыйым салынған;

- бақталастың iш немесе асқазанын шынтақпен немесе тiземен ұруға,қарсыласының трикосына жармасуына тыйым салынған;

- кiлемге жармасуға;

- айқас уақытында сөйлесу;

- аяқтың табанына бақталастың жармасуы;

- айқас нәтижелерi туралы өзара алдын ала уәделесу.

Кiлемнен кету

Партердегi кiлемнен кетіа қалса бұл турасында ескерту жасалырп дереу жазаланады. Шабуылшы күрескерге келесi баллдарды берiледi:

Кiлемнен кету: – (0 ) бақталасқа ескерту + 1 балл.

Кiлемнен кету қауiптi жағдайда: – (0 ) бақталасқа ескертудi + 2 баллы. Күрес табандыда созылады. Барлық баллдар техникалық баллдар болып есептеледi.

Тыйым салынған тәсiлдер

Келесi әдістер тыйым салынған болып есептеледi:

- тамаққа тұншықтыру;

- қолын айналдыруы 90 градустан көп;

- бiлек өткiзiлетiн кiлтке қолдың басып алуы;

- екi қолдардың бас немесе мойынының басып алуы, сонымен бiрге тұншықтырумен барлық жағдай;

- екi есе Нельсон басыр алу бiр бүйiрден орындалмаса;

- бiлек сүйiр бұрышты құрастырғанда жағдайда онда бiр уақыттағы қысымы бар арқасына жаудың қолының басып алуы;

- бақталастың омыртқасының керiлiсiмен басып алу;

- кез келген бағыттағы бiр немесе екi қолдардың (галстук) басының басып алуы;

- бiр қолмен басты басып алуына рұқсат етiледi;

- құлағанда бақталас арқасымен жоғары қопарылғанда арқалар артынан табандыдағы басып алуларында бас (дененiң сырт басып алуымен ырғу) төмен тек қана бүйiрiне және ешқашан (пике) жоғарыдан төменге орындалуы керек;

- басып алу кезінде екi қолдардымен істеу керек;

- бас түрткiмен көпiр бағытында басу;

2. 
   ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСТЕРІ МЕН ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ
   

Бұл сынақтама дені сау жас адамдардың төзімділікке жұмысын бағалау үшін кеңінен қолданылады. ЖСЖ-і бойынша ауыр дене жұмысынан кейінгі қалпына келу үдерісінің барысын сандық жағынан бағалау арқылы спортпен шыныққандық деңгейін және оның спортпен шұғылдану барысында өсуінің көрсеткіші бола алады.

Гарвардтық степ-сынаманың (step-баспалдақ, test-сынама) мәні ерлер үшін биіктігі – 50см, әйелдер үшін – 41см баспалдаққа 5мин бойы 1мин ішінде 30 көтерілім (120қадам) жасай отырып көтерілуде.

Зерттелуші баспалдаққа екі есепте көтеріледі және екі есепте арқасымен төмен түседі. Көтерілімнің толық циклі төрт қадамнан тұрады. Екі сатылы баспалдаққа көтерілу кезіндегі толық цикл 6 қадамнан тұрады. Көтерілу ырғағы метрономмен немесе басқа хабар беріледі. Егер зерттелуші берілген ырғақтан кешіксе немесе шаршағандықтан сүрінсе ескерту берілгеннен кейін 15-20с өте сынама тоқталады және жұмыс орындалған нақты уақыт секундпен белгіленеді. Жұмыс аяқталған соң зерттелуші орындыққа отырады да оның қалпына келуінің бастапқы 30с, 2-ші,3-ші және 4-ші минуттардың ЖСЖ-і есептелінеді.

Гарвард степ-сынамасының индексі (ГССИ) төмендегідей формуламен есептелінеді:

t · 100

(f₂ + f₃ + f₄) · 2

Мұндағы t- секундпен берілген (5 мин-та – 300с) : көтерілу уақыты; f_2, f_3, f₄ – қалпына келудің екінші, үшінші және төртінші секундтарындағы бастапқы 30с ішіндегі ЖСЖ-і.

Сынаманы қысқартылған түрдегі жүргізу кезінде қалпына келудің екінші минуттың бастапқы 30с ішіндегі ЖСЖ-і есепке алынады. Бұл жағдайда ГССИ төмендегідей формуламен есептелінеді.

ГССИ = ———

f₂ · 5,5

мұндағы t- көтерілу уақыты (с), f₂ – екінші минуттың бастапқы 30с ЖСЖ.

Дене дайындығы алынған индексінің мәні бойынша бағаланады, ГССИ 55 төмен болғандығы дене дайындығы – нашар, 55-64 кезінде-орташадан төмен, 65-79 кезінде орташа, 80-89 кезінде жақсы, 90-нан жоғары-өте жақсы.

Сынама өткізілуінің 5-ші минутында ЖСЖ-і – 175 соғу/мин болатындығын ескеру керек.