ҚАЗАҚ СПОРТ ЖӘНЕ ТУРИЗМ АКАДЕМИЯСЫ
ЭССЕ
Тақырыбы:
Спортшыны дайындау жүйесі.
Бапкердің шеберлік қасиеттері.
ОСФ 20-5
Ахметхан Али Думанұлы
Алматы, 2023 жыл
ЭССЕ-1
Спортшыларды даярлау жүйесі спорттық жетістіктердің табыстылығын анықтайтын негізгі факторлардың бірі болып табылады. Ол дене қасиеттерін дамытуға, технология мен тактиканы жетілдіруге, сондай-ақ спортшылардың моральдық-еріктік қасиеттерін дамытуға бағытталған әдістердің, құралдардың және ұйымдастыру формаларының жиынтығын қамтиды. Бұл эсседе біз спортшыларды дайындау жүйесінің негізгі принциптері мен әдістерін, сонымен қатар оның даму тенденциялары мен перспективаларын қарастырамыз.
Спортшыларды даярлау жүйесінің негізгі принциптеріне сабақтастық, жүйелілік, жүйелілік және вариативтілік жатады. Үздіксіздік спортшының физикалық, техникалық және тактикалық дағдыларын үнемі жетілдіруді және дамытуды қамтиды. Жүйелілік бастапқыдан кәсіптік деңгейге дейінгі оқыту кезеңдерінің реттілігін қатаң сақтауды болжайды. Тізбектілік тапсырмалардың күрделілігін біртіндеп арттырудан және қарапайым жаттығулардан күрделі жаттығуларға көшуден тұрады. Вариативтілік оқыту процесін әртараптандыру және оның тиімділігін арттыру үшін әртүрлі әдістер мен құралдарды қолдануды білдіреді.
Спортшыларды дайындау әдістері
Спортшыларды дайындау әдістері жалпы физикалық, арнайы физикалық және техникалық болып бөлінеді. Жалпы физикалық әдістер жалпы физикалық қасиеттерді дамытуға бағытталған: күш, төзімділік, икемділік, жылдамдық және қозғалыстарды үйлестіру.
Арнайы физикалық әдістер белгілі бір спорт түріне қажетті нақты қасиеттерді дамытуды қамтиды. Техникалық әдістерге техникалық әдістерді үйрену және жетілдіру, сонымен қатар тактикалық ойлауды дамыту жатады.
Спортшыларды даярлау жүйесінің даму перспективалары
Соңғы жылдары Ресейде және әлемде спортшыларды дайындау жүйесінің белсенді дамуы байқалады. Жаңа технологиялар мен әдістемелердің пайда болуымен оқыту процесі тиімдірек және әртүрлі болады. Мысалы, заманауи тренажерлар мен құрал-жабдықтарды пайдалану оқу үдерісінің сапасын арттырып, жарақат алу қаупін азайтады. Сондай-ақ спортшыларды дайындауда психологиялық фактордың рөлінің артып келе жатқанын атап өткен жөн, бұл жаңа әдістер мен тәсілдерді әзірлеуді талап етеді.
Осылайша, спортшыларды дайындау жүйесі жаңа жағдайлар мен талаптарға бейімделе отырып, үнемі дамып, жетілдіріліп отырады. Жетістіктің маңызды құрамдас бөлігі - жаттықтырушыларды үздіксіз дайындау және өзін-өзі жетілдіру, сонымен қатар олардың әрбір спортшыға жеке көзқарас таба білуі. Жаттығу жүйесінің барлық принциптері мен әдістерін ұстанған жағдайда ғана спортта жоғары нәтижелерге қол жеткізуге және халықаралық жарыстарда табысты өнер көрсетуге болады.
ЭССЕ-2
Жаттықтырушы жай ғана спортшыларға техника мен тактиканы үйрететін адам емес. Сондай-ақ ол шәкірттерінің тек спорттық тұрғыдан ғана емес, жеке тұлға ретінде де дамуына көмектесетін тәлімгер. Сондықтан жаттықтырушыда спортшылармен сәтті жұмыс істеуге және жоғары нәтижелерге жетуге көмектесетін белгілі бір дағдылар болуы керек.
Қазіргі қоғамда коучинг ең танымал және маңызды қызмет түрлерінің бірі болып табылады. Жаттықтырушылар балалар мен жасөспірімдерден бастап кәсіпқойларға, тіпті ересектерге дейін әртүрлі санаттағы адамдарды дамыту мен оқытуда басты рөл атқарады. Олар оқушылардың физикалық ғана емес, сонымен қатар психикалық және эмоционалдық дағдыларын қалыптастыруға көмектеседі. Бұл эсседе біз білікті жаттықтырушы болуы керек негізгі дағдыларды қарастырамыз.
Қарым-қатынас дағдылары
Жаттықтырушының негізгі дағдыларының бірі - шәкірттерімен тиімді қарым-қатынас жасай білу. Бұл тыңдау, сұрақ қою, кері байланыс беру, өз ойлары мен идеяларын анық және түсінікті жеткізуді қамтиды. Жақсы жаттықтырушы әр оқушымен өз деңгейінде тіл табысып, оның қарым-қатынас стилін оқушының жасы мен қажеттіліктеріне сай бейімдей алуы керек.
Мотивациялық дағдылар
Жаттықтырушы өз оқушыларын оқуға қызығушылық танытып, процеске белсенді қатысуы үшін ынталандыра білуі керек. Ол үшін шабыт пен қолдау көрсете білу, сенім мен ынтымақтастық атмосферасын құру керек. Мотивацияға мақсат қою, жетістіктерді марапаттау және қиындықтарды жеңу, оқушылардың қызығушылықтары мен талғамдарына сәйкес оқытудың әртүрлі әдістерін қолдану арқылы қол жеткізуге болады.
Жоспарлау және ұйымдастыру дағдылары
Жақсы жаттықтырушы өзінің және шәкірттерінің уақытын тиімді жоспарлап, ұйымдастыра білуі керек. Бұған оқыту бағдарламаларын әзірлеу, оқу мақсаттары мен міндеттерін анықтау, сабақ кестесін құру кіреді. Сонымен қатар, жаттықтырушы артық жүктемені болдырмау және сабақта уақытты тиімді пайдалануды қамтамасыз ету үшін уақытты басқара білуі керек.
Бақылау және талдау дағдылары
Жаттықтырушы жақсы бақылаушы және талдаушы болуы керек. Бұл оқушылардың жетістіктері мен кемшіліктерін байқап, талдай білу, проблемалардың себептерін анықтап, оларды шешу жолдарын таба білу дегенді білдіреді. Бақылау және талдау жаттықтырушыға оқушылардың үлгерімін бағалауға және қажет болған жағдайда жақсы нәтижелерге жету үшін оқу бағдарламаларын түзетуге мүмкіндік береді.
Өзін-өзі дамыту және өзін-өзі тәрбиелеу дағдылары
Жаттықтырушы ретінде өзекті және тиімді болып қалу үшін үнемі даму және үйрену қажет. Бұған арнайы әдебиеттерді оқу, тренингтер мен семинарларға қатысу, жаңа технологиялар мен оқыту әдістерін үйрену кіреді. Жаттықтырушы шәкірттері үшін пайдалы және тиімді болу үшін үнемі өсу мен дамуға дайын болуы керек.
Жаттықтырушы дағдылары – бұл өз шәкірттерін табысты оқытуға және дамытуға мүмкіндік беретін қасиеттер мен қабілеттердің жиынтығы. Білікті жаттықтырушының коммуникативті дағдылары, ынталандыру, жоспарлау және бақылау қабілеті болуы керек, сонымен қатар үнемі өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі тәрбиелеуге дайын болуы керек.
Достарыңызбен бөлісу: |