277-тапсырма. Есімшелерді оңаша және ортақ түрде тәуелдеңіздер. Ү л г і : Оңаша, I жақ: Менің түсіндір+ер+ім. Ортақ, I жақ: Біздің түсіндір+ер+іміз.
Қолданатын, жобалар, ақылдаспақ, жеткен, тіркелер, енгізген, орналастырмақ, арнар.
279-тапсырма. Сөйлемдердегі есімшелердің сөйлемнің қай мүшесі болып тұрғанын анықтаңыздар. 1942 жылы Қ. Сәтбаев Жезқазғанға арналған ғылыми еңбегі үшін геология-минералогия ғылымының докторы атағына ие болған. Сол жылы «Жезқазған ауданының кен орындары» атты ғылыми еңбегі үшін мемлекеттік сыйлық берілген. Соғыс кезіндегі ауыр жылдарда ғалым өзінің бар күш-жігерін Отанды фашизмнен қорғау ісіне арнаған. Басқа да жұмыстарымен қатар, Жездідегі марганец қазба байлығын да ашқан.
280-тапсырма. Үлкен Жезқазғанның құрылысы жөнінен қысқаша мәлімет алып, мәтіндегі есімшелердің жасалу жолдарын түсіндіріңіздер. Үкен Жезқазған құрылысын бастауға, оны ұлғайтуға қарсы болған ұйымдардың бірі – түсті металдар Бас басқармасы (Главцветмет) болатын. Басты себеп ретінде Жезқазғанды Одақтың көлеміндегі магистральмен байланыстыратын темір жолдың жоқтығын алға тартқан. 1931 жылы бұл мәселе бойынша техникалық-экономикалық дайындық жұмыстарын жүргізіп, Үлкен Жезқазған құрылысы үшін ең тиімді жобаны салынып жатқан Қарағанды-Балқаш темір жолына қосу деп шешкен болатын. Темір жол құрылысы 1936 жылдан қалмай басталып, 1938 жылы алғашқы жұмыстары басталатын болған. Бұл жоспар Үлкен Жезқазған құрылысын кең көлемде жүргізуге толық мүмкіндік беретін еді. Үлкен Жезқазған 9 жыл бойы қалыптасқан, негізін жергілікті қазақтар құрайтын 3 мыңға жуық маман жұмысшы кадрлары бар Қарсақбай комбинатының базасында салынбақ еді.
281-тапсырма. Өлеңді оқып, есімшелерді тауып, олардың қай шақта тұрғанын айтып беріңіздер. Қарғадан қарға туар қарқылдаған,
Жақсыдан жақсы туар жарқылдаған.
Дегендер: «Мен жақсымын» толып жатыр,
Пайдасы өз басынан артылмаған...
Бәрінен тыныш ұйқтап жатқандар көп,
Ұмтылып, талап ойлап талпынбаған.
Бос босаң жасық туған боз бала көп,
Киіздей шала басып қарпылмаған...
(Базар жырау)
