Сабақтас құрмалас сөйлемдер
(Сложноподчиненные предложения)
Сложноподчиненными предложениями называются такие предложения, которые состоят из главного (басыңқы) и придаточного (бағыныңқы) предложений.
Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем
Бағыныңқысы басыңқыдағы істің мезгілін білдіретін сабақтастың түрін мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем деп атайды.
Придаточное времени указывают на время действия главного предложения, и отвечают на вопросы қашан? (когда?), қашаннан бері? (с каких пор?), қашанға шейін (до каких пор?).
Способ образования:
Путем прибавления к причастию суффиксов: -да, -де.
М.: Мен кел-ген-де, сен үйде жоқсың. (Когда я пришел, тебя не было дома).
Путем применения после причастия с окончаниями барыс септік частиц шейін, дейін. М.: Шешесі жұмыстан кел-ген-ге дейін, қызы тамақ пісіріп қойды. (Пока мама была на работе, дочь приготовила ужин).
Путем применения к причастию с окончаниями шығыс септік частиц кейін, соң, бері. М.: Емтихан тапсыр-ған-нан кейін, үйге барамыз. (После сдачи экзаменов, поедем домой).
Путем прибавления к корню глагола деепричастий -қалы, -келі, -ғалы, -гелі. М.: Мен кел-гелі көп болды. (Прошло много времени с тех пор, как я пришел.
Мақсат бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем
Бағыныңқысы басыңқыдағы істің мақсатын білдіретін сабақтастың түрін мақсат бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем деп атаймыз.
Придаточные цели указывают на цель действия главного предложения, и отвечают на вопросы не мақсатпен? (с какой целью?), не үшін? (для чего?), неге? (зачем?).
Достарыңызбен бөлісу: |