Қазақ тілінің сөзжасам жүйесі мен құрылымы


Туынды сөздің жасалуына байланысты пайда болған мағына сөзжасамдық мағына деп аталады



бет2/3
Дата14.09.2022
өлшемі13,77 Kb.
#39053
1   2   3

Туынды сөздің жасалуына байланысты пайда болған мағына сөзжасамдық мағына деп аталады.


  • Туынды сөздің жасалуына байланысты пайда болған мағына сөзжасамдық мағына деп аталады.

  • Сөзжасамдық мағына жасау үшін мына мәселелерге мән беру керек:

Сөзжасамдық мағына
Сөзжасамдық мағына
Өзгерген сөзжасамдық мағына
Түрленген сөзжсамдық мағына
Теңбе-тең сөзжасамдық маағына
Көшірілген сөзжасамдық мағына

1.Өгерген туынды мағына


  • 1.Өгерген туынды мағына

  • Уәждеме сөзжасамдық сөздің негізінде жасалған туынды сөздің лексикалық мағынасының өзгеріп,басқа лексикалық мағынаға көшуі өзгерген сөзжасамдық мағына деп аталады.Мысалы,жасар,көгер,бөлім,әсерлі т.б.

  • 2.Түрленген туынды мағына.Сөзжасамда туынды мағына уәждеме сөздің мағынасын өзгертпей,оның мағынасына үстеліп,қосылуы мағынаның түрленуіне жатады.Мысалы,дөнежін,балапан,көлшік,әкетай,белес,жетімек,белең,есікше,қырат,көрпеше,ойпаң,қырқа,шатқал,кітапша,құмдақ,ойпат,баурай,тобыр,шөлейт т.б

3.Көшірілген сөзжасамдық мағына.Уәждеме сөз бен туынды сөздің арасындағы қатыстың үшінші түріне туынды сөздің мағынасы уәждеме сөздің мағынасынан басқа мағынаға көшірілуі жатады.Ол көшірілген жаңа мағына уәждеме сөздің морфемдік құрамы өзгермей жасалады.Ғылымда ол нөлдік морфема арқылы жаңа мағынаның жасалуы деп аталады.Мәселен,қатырма(етістік)-қатырма(зат есім),айтыс(етістік)-айтыс(зат есім),тіл(етістік)-тіл(зат есім),жетісі(сан есім)-жетісі(зат есім).


  • 3.Көшірілген сөзжасамдық мағына.Уәждеме сөз бен туынды сөздің арасындағы қатыстың үшінші түріне туынды сөздің мағынасы уәждеме сөздің мағынасынан басқа мағынаға көшірілуі жатады.Ол көшірілген жаңа мағына уәждеме сөздің морфемдік құрамы өзгермей жасалады.Ғылымда ол нөлдік морфема арқылы жаңа мағынаның жасалуы деп аталады.Мәселен,қатырма(етістік)-қатырма(зат есім),айтыс(етістік)-айтыс(зат есім),тіл(етістік)-тіл(зат есім),жетісі(сан есім)-жетісі(зат есім).



  • Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет