Мәтінді және тарихи білімді пайдалана отырып, Түрік қағанатының құрылуына әкелген Еуразия кеңістігіндегі өзгерістерге талдау жасаңыз.
«Біздің 1 мыңжылдықта Еуразия даласында этникалық өзгерістер болды. Бұл аймақтағы үстемдік бірте-бірте түркі тілдес тайпалардың қолына көшті. Қоғамдық даму мен аймақтық саяси бірігу үрдісі күшейіп, 1 мыңжылдықтың екінші жартысында түркі тілдес тайпалар Оңтүстік Сібір, Орта Азия, Еділ бойы және өңірлерінде бірқатар ірі мемлекеттерді (қағанаттар) құрды. Солтүстік Кавказ ... Бұл кезең көне түркі деп аталады.
С.Кляшторный. «Еуразия даласының халықтары мен мемлекеттері» еңбегінен. 2009
Түрік қағанатының құрылуы Еуразия кеңістігінде елеулі өзгерістерге әкелді. Біріншіден, Еуразия далаларында түркі тілдес тайпалар үстемдікке ие болды, бұл аймақтың жаңа этникалық картасының қалыптасуына әкелді. Екіншіден, қоғамдық даму тенденциясы және аймақтық саяси бірігу тенденциясы қарқын ала бастады, бұл әртүрлі аймақтарда ірі мемлекеттердің құрылуына әкелді. Түрік қағанатының құрылуы бұл процестің бастауы болды және оның бағытын негізінен айқындады.
Жалпы, Түрік қағанатының құрылуы Еуразия құрлығының даму тарихындағы маңызды кезең болды. Ол аймақтың жаңа этникалық картасының қалыптасуына және қоғамдық даму мен аймақтық саяси бірігу үдерісінің басталуына әкелді. Сонымен қатар, Түрік қағанатының құрылуы басқа мемлекеттерді де байқап, саяси және әскери стратегияларын жасауға кірісуге мәжбүр етті. Нәтижесінде Түрік қағанатының құрылуы түркі тілдес халықтардың өздерінің ғана емес, тұтастай алғанда бүкіл Еуразия құрлығының даму тарихындағы маңызды кезең болды.
59 сұрақ
Ұлы даланың ерте көшпенділерінің мәдениеттерін атаңыз және олардың ерекшеліктерін сипаттаңыз.
Ұлы даланың ерте көшпелілері скиф, сармат, массагет және т.б бірнеше мәдениеттерді қамтыды. Бұл мәдениеттердің ерекшеліктеріне мыналар жатады: 1. Көшпелі өмір салты – адамдар шатырда тұрып, мал жайылымын іздеп, даланы кезген.2. Тұрақты экономикалық даму – көшпелілер мал шаруашылығымен, аңшылық және балық аулаумен, сонымен қатар тері бұйымдары мен маталар өндірумен айналысты.3. Қару-жарақ мәдениеті дамыған – көшпенділер жаудан қорғану үшін садақ, жебе, найза, қылыштарды пайдаланған.4. Діни нанымдар – көшпенділер көптеген құдайларға сеніп, табиғатқа, мал шаруашылығына байланысты рәсімдер мен ырым-жырымдарды жасаған5. Көркем мәдениет – көшпенділер алтын әшекейлер, изумруд моншақтар, тастан жасалған мүсіншелер сияқты ерекше зергерлік бұйымдарды жасаған.6. Әлеуметтік топтардың ұйымдасуы – тайпалар мен руларға біріккен көшпелілер, олардың өз көсемдері, мінез-құлық ережелері болды. Жалпы, Ұлы даланың ерте көшпенділерінің мәдениеттері ашық кеңістіктегі өмірмен байланысты болды және олардың қоғамы мен мәдениетінің дамуына әсер еткен өзіндік ерекше белгілері болды.
60 сұрақ
Орта Азия республикаларының ұлттық-территориялық межеленуі қазақ жерінің тұтастығын қалпына келтірді. Сіз бұл тұжырыммен қаншалықты келісесіз? Жауабыңызды қолдау үшін бірнеше дәлел келтіріңіз.
Иә, Орта Азия республикаларының ұлттық-территориялық межеленуі қазақ жерінің тұтастығын қалпына келтірді деген пікірмен келісемін. Міне, кейбір аргументтер:
Біріншіден, Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін жүргізілген ұлттық-территориялық межелеу Қазақстанға өз аумақтарын бақылауды қалпына келтіруге мүмкіндік берді. Осы межелеу кезінде белгіленген ішкі шекаралар қазақ жерін ыдыратпай, керісінше, біртұтас тұтастыққа біріктірді.
Екiншiден, қазақ жерiнiң бөлiнуiнен кейiн тұтастығын қалпына келтiру Қазақстанға елдiң жекелеген аймақтарының мәдени және этникалық ерекшелiктерiн құрметтеуге негiзделген неғұрлым тиiмдi ұлттық даму саясатын жүргiзуге мүмкiндiк туғызды.
Үшіншіден, шығарылғаннан кейін бекітілген жаңа шекаралар Қазақстанға аймақтарға шашыраңқы орналасқан ресурстарын тиімдірек басқаруға көмектесті. Қазақстан бүкіл аумағында өзінің байлығы мен шикізатына толық қол жеткізді.
Төртіншіден, ұлттық-аумақтық межелеу Қазақстанның әлемдік қауымдастыққа интеграциялануына ықпал етті. Жаңа шекаралар мен ел ішіндегі тұрақтылық шетел инвестициясын тартуға, аймақтағы басқа елдермен экономикалық және мәдени байланыстарды нығайтуға жағдай жасады.
Жалпы алғанда, Орталық Азия республикаларының ұлттық-территориялық межеленуі қазақ жерінің тұтастығын қалпына келтірді, бұл ел ішінде тиімдірек саясат жүргізуге және халықаралық аренада табысты дипломатиялық жұмыс жүргізуге мүмкіндік берді деп айтуға болады. .
61 сұрақ
Достарыңызбен бөлісу: |
