Қазақстан Респбликасы білім және ғылым министрлігі
ИНФЛЯЦИЯМЕН КҮРЕСУ ШАРАЛАРЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
жүктеу/скачать 80,53 Kb.
|
| 3. ИНФЛЯЦИЯМЕН КҮРЕСУ ШАРАЛАРЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
3.1 ҚР инфляцияға қарсы күресінің болашаққа арналған бағыттары Қазақстан экономикасындағы қолайлы жағдайға байланысты Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ақша-несие қатынастарының жаңа режиміне, яғни инфляциялық таргеттеуге көшті. Бұл бөлімді қарастырған кезде Ұлттық банк инфляциялық таргеттеудің негізгі бағытын неліктен ұстанды деген сұрақ туындайды. Елдегі макроэкономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу, қаржы секторының тиімді дамуы, қолайлы сыртқы экономикалық жағдайлар Ұлттық банк қызметінің сапалы әрі жаңа бағытына ықпал етті. Бұл өз кезегінде ақша-несие саясатының қалыптасуы мен дамуына ықпал етті, бизнес-ортаға әсер етті, коммерциялық емес банктердің қызметін бақылауға және ақша айналымын тұрақтандыруға көмектесті. Ұлттық банктің ақша-несие саясаты тек ақша агрегаттары мен теңгенің айырбас бағамы арқылы ғана емес, сонымен қатар басқа да монетарлық емес факторлардың: ауыл шаруашылығы өнімдерінің, жанар-жағар майдың және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтың бағасының әсерінен инфляцияны барынша азайтуға бағытталған. 2002 жылдан бастап Ұлттық Банк ақша-несие саясатын дамытуға және негізгі еуропалық стандарттарға жақындауға мүмкіндік беретін инфляциялық таргеттеудің негізгі принциптеріне көшуге баса назар аударды. Инфляциялық таргеттеу ақша базасынан инфляцияға біртіндеп көшуді көздейді. Бұл «ақшалай» инфляцияның төмендеуіне байланысты болды. Осыған байланысты Ұлттық банктің негізгі және соңғы бағыты елдегі баға тұрақтылығын сақтау болып табылады. Ақша-несие саясатындағы таргетинг орта мерзімді кезеңге арналған негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерді шоғырландыру процесі болып табылады. Дүниежүзілік тәжірибеде бірнеше таргеттеу стратегиялары бар: номиналды кірістің таргеттелуі, пайыздық мөлшерлеменің таргеттелуі, номиналды жалақының таргеттелуі, ақшаның таргеттелуі, валюта бағамының таргеттелуі (валюта бағамын таргеттеу), инфляциялық таргеттеу. Қазақстан соңғы жылдары бұрынғы Кеңес Одағы республикаларының арасында көшбасшыға айналды (экономикалық қарқынды даму, тұрақты инфляция, ұлттық валютаның тұрақтылығы, бюджет тапшылығының төмендігі, халықтың әл-ауқатының жақсаруы, Қазақстандағы инвестициялық шығындар). Жаңа ақша-несие саясатына көшуде қоғамдық тәртіптің тұрақтылығы да орталық рөл атқарады. / Қаржы нарығын қадағалау және тұрақтандыру функцияларын Қазақстан Республикасының қадағалау және тұрақтандыру органы 2004 жылдан бастап атқарып келеді. Ұлттық Банк қаржы нарығындағы қадағалау және реттеу функцияларын бөлуге ерекше көңіл бөлді. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі – орталық банкке қатысты функцияларды жүзеге асыратын ТМД-дағы жалғыз банк. Ұлттық банк елдегі инфляцияны төмендетуге бағытталған ақша-несие саясатының дербес қозғалтқышы болып табылады. Ұлттық банкте инфляциямен күресу үшін ақша-несие саясаты құралдарының жан-жақты арсеналы бар. Қазіргі уақытта ең маңызды және оңтайлы құралдардың бірі елдегі инфляция мен өтімділікті ақша нарығындағы айырбас бағамы арқылы реттеу болып табылады. Инфляцияны төмендету үшін Ұлттық банк ақша-несие саясатын қатайтып, қайта қаржыландыру мөлшерлемесін 8 пайызға дейін көтерді. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, қайта қаржыландыру мөлшерлемесі жылдық инфляция деңгейінен сәл жоғары болуы керек. Ұлттық банктің ақша-несие құралдарын пайдаланудағы тәуелсіздігі де инфляциялық таргеттеуді енгізудің алғы шарты болып табылады. Ұлттық банк тәуелсіз болғанымен, оның қаражаты фискалдық бағытта, яғни бюджет тапшылығын эмиссиялық қаржыландыру (сеньораж) арқылы қаржыландырылады. 2010 жылдан бастап Ұлттық Банктің бюджеттік қаржыландыруы тоқтатылды және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің заңымен бекітілді Соңғы жылдары ол АҚШ долларына қатысты ұлттық валюта – теңге енгізілгеннен бері алғаш рет тұрақтанды және Қазақстанның бүкіл қаржы секторында көрініс тапты. Ұлттық валютаның қымбаттауы коммерциялық банктердің депозиттік базасының өсуіне ықпал етті. Теңгенің тұрақтылығы болашақта Қазақстан экономикасын долларсыздандыруға әкелуі мүмкін. Қаржы сегментінде қолайлы жағдайды сақтау мөлшерлемелерді төмендету процесін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Әлсіз жақтары. Қазақстанның ресурсқа бағдарланған экономикасы, экспортқа тәуелділігі және әлемдік шикізат бағасы төлем балансы мен ұлттық валютаға әсер етеді. Қазақстанның қаржы секторы нақты секторға қарағанда жоғары деңгейде дамуда. Депозиттік база мен банк секторының кеңеюіне қарамастан, нақты секторды жабуға қаражаттың жетіспеушілігі экономиканың одан әрі дамуына әсер етуде. Сондықтан біз басқа да жаңа қаржыландыру көздерін іздеуіміз керек. жүктеу/скачать 80,53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|