5.SiO
2
+….. → Na
2
SiO
3
+H
2
O Е. CaCO
3
6. SiO
2
+…..→ CaSiO
3
+CO
2
↑ Ж. CaCI
2
7. Na
2
SiO
3
+…..→ Na
2
CO
3
+H
2
SiO
3
↓ З.2NaOH
8.Na
2
SiO
3
+ …..→CaSiO
3
+2NaCI И.H
2
CO
3
IV.Білімді тиянақтау
(Есептер шығару. Деңгейлік жаттығу орындату)
А- деңгей
1.Кремнийдің мына изотоптарындағы протондар мен нейтрондар сандарын анықтаңдар?
28
Si (14 р, 14n) 14е
-
14
29
Si (14 р, 15 n) 14е
-
14
30
Si (14 р, 16 n) 14е
-
14
В- деңгей
1)
Өзгерістерді жүзеге асыру үшін жүргізілетін реакция теңдеулерін жазыңдар?
+HCI
а) Mg
2
Si → SiH
4
→SiO
2
→Na
2
SiO
3
1) Mg
2
Si+4HCI→SiH
4
↑+2MgCI
2
2) SiH
4
+ 2O
2
→SiO
2
+2H
2
O
3) SiO
2
+2NaOH→Na
2
SiO
3
+H
2
O
1 2 3 4
ә) CaCO
3
→ CO
2
→ CO → C → SiC
1) CaCO
3
→CaO + CO
2
2) CO
2
+C = 2CO
3) CO+H
2
→ C+H
2
O
4) C+Si→SiC (карборунд)
С- деңгей (Есептер жинағынан)
1)
7-7. Массасы 36 г. Mg-ді кремний оксидіне қосып қыздырғанда қанша кремний түзілетінін есептеңдер?
36 г х г
Бер: m (Mg) =36 г
2 Mg + SiO
2
→ Si + 2MgO
48 г/моль 28 г/ моль
т/к: m(Si) - ?
36 г Mg х г Si
48 г /моль Mg 28 г/ моль
х = = 21 г
жауабы: m(Si) = 21 г
2)
7-20. Массасы 18,25 г. Тұз қышқылы мен натрий силикатының артық мөлшері
әрекеттескенде қанша грамм
кремний қышқылы тұнбаға түсетінін есептеңдер?
18,25 г х г
Бер: m (HCI) = 18,25 г
Na
2
SiO
3
+ 2 HCI→ H
2
SiO
3
↓ + 2 NaCI
73 г/моль 78 г/ моль
т/к: m(H
2
SiO
3
) - ?
M(2HCI) = 2· (1+35,5) = 73 г/моль
M(H
2
SiO
3
) = 1· 2 + 28 +16·3=78
18,25 г HCI х г H
2
SiO
3
73 г/моль HCI 78 г/моль H
2
SiO
3
х = = 19,5 г
жауабы: m(H
2
SiO
3
) = 19,5 г
V кезең. «Түйсіну» Химиялық диктант.
1.
Кремнийдің аллотропиялық түр өзгерісі___________, ___________
2.
Кремнийдің газ тәрізді сутекті қосылысы қалай аталады___________
3.
Құм,кварц, кремнеземнің формуласы______________
4.
Cиликат өнеркәсібінің салалары__________, __________, __________
5.
Силикат өнеркәсібінің негізгі шикізаты______, _________, ________,__________
6.
Силикат өнеркәсібінің өнімдері________,_________,__________,_____
7. Шыныны неден жасайды __________, ____________, __________.
8. Цементтің құрамы қандай ________ _________.
Үйге тапсырма беру
§25-§26 түсінік айтуға Силикат өндірісіне реферат дайындау.
Оқушыларды бағалау.
«5» - Au (алтын) «4»- Ag (күміс) «3» - Fe (темір)
* * * * *
47
САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: АБАЙ ҚҰНАНБАЕВ «СЕГІЗ АЯҚ»
Ақмола облысы Атбасар ауданы Мариновка қазақ орта мектебінің
Қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі Тонтакаева Қаламқас Қайыркенқызы
Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбаев «Сегіз аяқ»
Сабақтың мақсаты : 1.Оқушыларға Абай өлеңдерін терең меңгерту, мәнерлеп жатқа айту, өлеңдерінің идеялық мазмұнын м
Әр оқушының өзіндік ой-қиялына ерік бере, өзінше ой түюге аулу, шығармашылық
жұмыс жасауға жұмылдыру
арқылы таным –түсініктерін, сөйлеу мәдениетін дамыту мәнерлеп оқи отырып талдау ;
Ақын өлеңдерін оқи отырып, оқушы дүниетанымын қалыптастыру, адамгершілік қасиеттерді
бойға сіңіру
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі ІІ.
Білемін/
үй тапсырмасын тексеру/:
Үйге берілген тапсырма : Абайдың өмірі, шығармашылығы,қарасөздері ,тақырып бойынша шығармашылық жұмыстары :
«Мен таныған Абай» тақырыбында ойтолғау, өлең шығару,жұмыс дәптерінің толтырылуын тексеру.
ІІІ.
Білгім келеді. /жаңа сабақ/
Жүрегін шырақ етіп жандырған кім?
Жырымен жан сусының қандырған кім?
Өзіне-өзі орнатып ескерткішті
Мұра қып, кейінгіге қалдырған кім?
Абай қазақ халқының рухани көсемдерінің бірі емес, бірегейі. Баршаның мақтан
ететін ойшыл да сыршыл
данышпанымыз. Ұлы ақын өзі өмір сүрген қоғам келеңсіздіктерін көріп өскендіктен, солардың
бәріне де қарсы болып,
ел бірлігін аңсады, мәдениетті
елдердің қатарына жетуді, азат ел болуды арман етті.
Бүгінде ақын арманы орындалды. Еліміз тәуелсіздігімізді алды, биыл біз «Бейбітшілік пен жасампаздықтың
20 жылдығын » тойлап отырмыз, еліміз қабілетті 50 елдің қатарында. Абай әлемі терең мұхит,сол мұхитты жүзіп
өтіп, Абай әлемінен білім алайық.
Бүгін біз ұлы ақынның жазушылық еңбегінің орта тұсында туған үлкен әрі мол, әрі көркемдік жағынан
келісті, зор шығармаларының бірі- «Сегіз аяқ» өлеңімен танысамыз. «Сегіз аяқ» Абайдың 1889 жылы жазған
өлеңі.
1
.Абай оқуларының аудандық жүлдегері Айдана «Сегіз аяқ» өлеңінен үзінді оқып береді.
2.Өлеңді мәнерлеп оқу. /әр топтан 1 оқушыдан/.
3. Өлеңде не жайында айтылған? Не түсіндік?
а/Ақын бұл өлеңде әлеуметтік мәселелерді сөз қылады. Қазақ өмірімен байланысты мәселелердің әрқайсысына
ерекше
тоқтап,үлгілі сөздер айтады.
б/Ақын тек өмірдің шындығын ғана ашып қоймай, алға қойған мақсатты орындау үшін не керек екендігін де ашып
көрсетеді.
г/ Ұлы ақын жастардың адам болу үшін ең алдымен
еңбек ету керек,білімді болуы керек және халқына пайдалы еңбек ету
керек деп қорытынды шығарады.
Достарыңызбен бөлісу: 
