Қазақстан республикасы 45minut kz – 45minut org Ұстаздарға арналған басылым редакциясы

SMART – это аббревиатура, 5 признаков поставленной цели:

Specific — конкретная;

 Measurable — измеримая;

 Achievable — достижимая;

 Realistiс — реалистичная;

 Timed — определенная по времени.
Цели должны быть:

конкретными, специфичными, чтобы ясно представлять, чего следует 
добиться; 

измеряемыми, чтобы можно было точно сказать, что цели достигнуты, 
возможными для оценивания;

достижимыми, т.е. реалистичными, чтобы соответствовать условиям 
обучения и возможностям учащихся;

ориентированными на действие, чтобы понять, какое именно действие 
принесет желаемый результат;

иметь четкие сроки и разумные средства для выполнения
1
. 
Познавательные цели охватывают все, что связано с приобретением знаний и развитием 
умственных навыков. Таксономия Б. Блума представляет собой иерархию следующих 
мыслительных навыков: знание, понимание, применение, анализ, оценка, творчество.
·         Уровень знания - нижний, начальный уровень. Все цели, относящиеся к этому уровню, 
формируются в терминах механического воспроизведения изученного материала. 
·         Чтобы продемонстрировать уровень понимания, учащиеся должны изложить 
изучаемый материал своими словами. 
·         На уровне применения цели предполагают применение полученных знаний при 
выполнении стандартных и нестандартных заданий.      
 ·        На уровне анализа ученики в состоянии разделить изученный материал на отдельные 
составляющие, определить их взаимосвязь. 
·         На уровне синтеза ученики, используя свои творческие возможности, представляют 
изученный материал в новой форме. 
·         На уровне оценки ученики демонстрируют свое отношение к получаемой информации,
делают содержательные оценочные суждения об изучаемом материале, о новых данных, 
относящихся к предмету изучения.
1
91

Этапы занятия:   Психологический настрой и деление на группы.
 Побуждение.
Предложить учителям написать, какие цели они ставили перед собой посещая данное 
занятие. Зачитать вслух, сформулировать общую цель занятия и ожидаемые результаты 
обучения.
Осмысление.
1.
Стратегия Мозговой штурм.
Подумайте и ответьте на вопрос: Что такое цель урока и зачем она нужна?                
Оформление постера. (3 мин)
Выступление представителей от групп.
2.
Прочитайте предложенную информацию о способах постановки целей 
современного урока, обсудите в группах и отобразите её в виде предложенных стратегий:
-
Кластер
-
Постер
-
Идеал
-
Фишбоун
3.
Выступление спикеров групп. Взаимооценка по методу «Две звезды и 
пожелание».
4.
Практическое задание. В газете «Үстаз» выбрать разработку одного 
урока и оценить постановку цели урока, предложить свой вариант.
Рефлексия.
Возвращение к целям, поставленным учителями в начале занятия. Предложить учителям ещё
раз их прочитать, спросить не появилось ли у них желание изменить формулировку целей, 
если да, обоснуйте почему?
«Пять пальцев».
Обвести свою руку и на каждом пальце написать ответ на соответствующий вопрос.
Мизинец – Какие знания, опыт я сегодня получил?
Безымянный – Что я сегодня делал и чего достиг?                        
Средний - Каким было сегодня мое преобладающее настроение?
Указательный - Чем я помог, чем порадовал или чему поспособствовал?
Большой -  Каким было мое состояние сегодня?
ЕМБІ  ҚАЛАЛЫҚ № 1 ОРТА МЕКТЕБІ ҚОҒАМДЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ 
ПӘНДЕРІ МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ ӘДІСТЕМЕЛІК БІРЛЕСТІГІ
        Әдістеме бірлестіктің өзекті мәселесі: «Оқытудың жаңа әдіс тәсіліне сүйене отырып, оқушының 
ізденімпаздық, танымдық іс-әрекетін, өмірге көзқарасын қалыптастыру».
№
Мұғалімнің аты-
жөні
Бітірген оқу 
орны, 
бітірген 
жылы
Диплом 
бойынша 
мамандығы
Пед 
стаж
Санаты
Курстар 
1
Кожанова Гаухар 
Ибатовна
АГУ-2005 
жоғары
Тарих
14
ІІ-
10.04.2010 
№167
2009
№0129520
2
Игисенова Гаухар 
Жангирхановна
АПУ-1999 
жоғары
Тарих
14
І-31.05.2012
№185
2011 СТО
№0363012
2011-бірлестік жет. 
№0360410
Кембридж – 2014 І деңгей
3
Ажбагамбетова 
Жулдуз 
Бериковна 
АГПИ 
2011
жоғары
Тарих 
-
Санатсыз 
4
Мусина Гульмира 
Нысановна
АГПИ -2005
жоғары
Тарих және 
география
16
І-19.05.2010
№196
Кембридж 31.01.14
ІІ №0047746
5
Орынтаева Дарига
ЖенПИ-1979
жоғары
Психолог,
өзін – өзі 
тану
33
ІІ-
02.04.2012
№355
2011
№0262355
92

6
Аребаева Бибигул
Кайрановна
Ақтөбе 
педагогика 
учелище 
1996
Өзін-өзі тану
9 
жыл 
7 ай
санатсыз
2011
№0362783
2011
№0303401
7
Шайдуллина 
Гульмира 
Муратовна
АГУ-2008
жоғары
Психолог
Өзін-өзі тану
13
 ІІ-
02.04.2012 
№355
Мұғалімдердің өзекті мәселесі:
Кожанова Гаухар Ибатовна  - «Ақпаратты технологияны пайдалана отырып оқушылардың ізденімпаздық, 
танымдық іс-әрекетті қалыптастыру"
Игисенова Гаухар Жангирхановна – «Ақпаратты технологияны пайдалана отырып оқушының ізденімпаздық, 
танымдық іс – әрекетін, өмірге көзқарасын қалыптастыру»
Ажбагамбетова Жулдуз Бериковна – «Ақпаратты технологияларды пайдалана отырып, бәсекеге қабілетті 
дарынды шәкірт тәрбиелеу»
Мусина Гульмира Нысановна – «ХХІ ғасырдың жан – жақты зердел, дарынды адамды қалыптастыру 
бағытындағы білім беру.»
Орынтаева Дарига  - «Ақпаратты технологияны пайдалана отырып, бәсекеге қабілетті дарынды шәкірт 
тәрбиелеу»
Аребаева Бибигул Кайрановна - «Рухани – адамгершілік білім бере отырып, білікті ұрпақ тәрбиелеу»
Шайдуллина Гульмира Муратовна - «Ақпараттық технологияларды пайдалана отырып оқушылардың өзін-өзі 
тану мәселесіне қойып, оқуға потенциалын көтеру».
  Мектеп оқушылары интеллектуалды марафондар мен олимпиадаларға қатысты. Қазан айында 2014-2015 оқу 
жылындағы қашықтағы интернет олимпиадасына қатысқан: Дуканов Руслан,Бисенғали Мейрамбек,Исмагулова 
Шынар 10қазақ  класс және 9 орыс класындағы Мәдина Мақсат, Бирмагамбетова Сабина оқушылары 
сертификатқа ие болды (Қазақстан тарихы бойынша, жетекшілері  Кожанова Г.И. және орыс кластарындағы 
Г.Ж.Игисенова). 10 орыс класс оқушысы –Утесеитов Сабит интернет «инфо.урок» Халықаралық 
олимпиадасына қатысып -3орынға  ие  болды мұғалімі Г.Ж.Игисенова. Оқушылар тағыда басқа пәндік 
олимпиадаларға қатысуда. Нәтижелерін алдағы тоқсан барысында байқаймыз.
11 орыс класындағы және 11 қазақ класындағы тарих пән мұғалімдері Игисенова Г.Ж., Кожанова Г.И. сабақ 
береді. Сараптама жасалып бірінші тоқсанның қортындысы бойынша ҰБТ нәтижелері төмен, сондайақ сабақ 
беретін мұғалімдірге ауызша ескерту берілді. Жұмыс жоспарын талқылап, тиімді жолдарын анықтап, 
сабақтарын қызығушлығын оятып жүргізілсін.
Баспамен жұмыс жасау:
Г.Ж.Игисенова 2014-2015 оқу жылындағы жетістіктері – «45 минут Қазақстан» атты республикалык баспаға 
электрондық орта шығарды осыған орай «Интернет жүйесінде сабақтарын орналастыруда белсенділік танытып 
үшін» мадақтама алды, история Казахстана сборник (методическая помощь для учителей истории) әдістемелік 
құрал шығарды, тамыз конференциясына «Система подготовки учащихся ЕНТ по истории Казахстана» атты 
Г.М.Шайдуллина мектеп психологимен бірлесе отырып докладты электрондық жинаққа шығарды. Тарих пән 
мұғалімі Г.Н.Мусинамен бірлесе отырып әдістемелік құрал шығарды «Жастарды отаншылдыққа тәрбиелеу», 
сонымен қатар тарих пән мұғалімі Кожановамен Г.И  бірлесіп «Дінтану негіздірі орыс кластарына» –әдістемелік
құрал  шығарды.Білім берудің инновациялық стратегиясы – мемлекеттің, қоғамның және жеке тұлғаның 
тұрақты даму факторы атты семинардың тындаушы болып қатысты.  28.07.-30.10.2014ж. Бірінші (ілгері) деңгей 
бағдарламасы бойынша оқыту курсын аяқтады. Мұғалімдер күніне орай мектепшілік мадақтама алды. 
«Инфоурок», «копилка уроков», «так то ЕНТ» интернет жүйесінде сабақтарын таратып, сертификатқа ие боды.
Өзін-өзі тану пәнінің мұғалімі Шайдулина Г.М- «Өзін –өзі тану орыс кластарына» арнап әдістемелік құрал 
шығарды,сонымен қатар «Копилка уроков», «так то ЕНТ» сайттарында «Личностно-ориентированное  обучение
на  уроках самопознание» тақырыбында ашық  сабақ жарық  көрді. Тамыз  конференциясына «Система 
подготовки учащихся ЕНТ по истории Казахстана» атты Г.Ж.Игисенова тарих пән мұғалімімен бірлесе отырып 
докладты электрондық жинаққа шығарды. 
Кожанова Г.И. баспамен жұмыс жасауы - тарих пән мұғалімі Игисеновамен Г.Ж.  бірлесіп «Дінтану негіздірі 
орыс кластарына» –әдістемелік құрал  шығарды. «Инфоурок», «копилка уроков», «так то ЕНТ» интернет 
жүйесінде сабақтарын таратып, сертификатқа ие боды.
Мектепшілік пәндік олимпиадаға оқушыларды анықтап 8-10 класс аралығында,  дайындық сабақтарын 
жүргізілуде. Үлгерімі төмен оқушыларды анықтап, жұмыс жоспарын құрып бекітіп, қосымша  сабақ жүргізіліп 
жатыр.
2013-2014о.ж. 1-тоқсан мен 2014 - 2015 ж.ж. 1-тоқсанының салыстырмалы білім сапасының көрсеткіші 
төмендегідей:
Мектепшілік кітапханасына оқушылар жазылып, қосымша кітаппен жұмыс жасайды. Мұғалім өзіннің 
жетелдіру мақсатында көп деген баспаға жазылып жәнеде пән бойынша газет журналдарға жазылды. Сонымен 
93

қатар, тарих сабағын қалған тоқсандарда, нәтижесін көтеріп, алдағы қойылған мақсатымызға жетіп, әрі қарай 
оқушылардың қызығушылын оятып жұмыс жасаймыз деп келістік.
* * * * *
КРАТКОСРОЧНОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ УРОКОВ  
ПО  ПРЕДМЕТУ ИСТОРИЯ КАЗАХСТАНА
Игисенова Гаухар Жангирхановна. учитель истории
тема
«Малый Октябрь» в Казахстане
цель
Актуализировать знания по изучаемой теме. Представить свое понимание 
терминов. Самостоятельно осмыслить и освоить информацию.
Воспитыватьответственность,сплоченность,чувство коллективизма. 
Патриотическое чувство к своей Родине.
Задачи урока: 
-сделать общий обзор  в этот период. Найти ответы на проблемные вопросы.
- развивать критическое мышление, умение применять методы оценивания, 
использовать свою активность на пользу группы;
- воспитывать толерантное отношение к народам других стран, интерес к 
предмету.
Формы проведения урока
фронтальная, групповая, парная, индивидуальная, 
Применяемые методы
частично- поисковый, эвристический, словесный, практический, наглядный, 
творческой деятельности, организации и самоорганизации учебной 
деятельности,
Технология 
развития критического мышления
Применяемые стратегии
Разминка «Сигнал», «Мотор», Заморочки  из бочки, «Ассоциаграмма», 
тестирование, постер- проект, оценивание формативное и суммативное, 
проблемный вопрос, рефлексия
Ожидаемый результат
Должны уметь делать общий обзор в период. Работать  с картой, объяснять о 
причинах поражения и историческом значении войны.
-анализировать ее условия и ресурсы, внутренние различия; мыслить 
глобально,
- должны прийти к выводу по проблемным вопросам, говорить логически 
связно.
Оценивание 
Самооценка, взаимооценка в парах, группах, между группами, суммативная, 
стикерами, смайликами
Работа с одаренными и 
талантливыми
Разминку  проводит одаренный ребенок, обмен мнениями между группами 
(лидеры) по проблемным вопросам, более точные ответы на вопросы, 
помощь при выводах, подведении итогов урока.
Ожидаемый результат
Творческое задания

сравнивать ранее 
освоенные объекты 

рефлексировать о своих 
предположениях об изучаемом объекте, 
подтверждая или корректируя пометки в 
семантической карте;

развивать навыки 
самостоятельной работы с текстом;

Развитие память 

мышление, 

умение анализировать 
делать выводы по изученной теме;

интерес к предмету
Вызов
ГУЛАГ – главное управление 
лагерей.
Конфискация – изъятие чего-
нибудь безвозмездно в 
собственность государства.
Середняк – крестьянин,  
сельскохозяйственные 
производители, занимающиеся 
семейно-индивидуальным 
трудом.
94

Трагедия – большое несчастье,
тяжелое событие с гибельными
последствиями.
Коллективизация – политика, 
проводимая в СССР 1920-1940-
х гг., объединение отдельных 
крестьянских хозяйств в 
крупные коллективные 
социалистические хозяйства-
колхозы. В большинстве 
случаев проводилась насильно 
и сопровождалась массовыми 
репрессиями.

реализовывать в процессе 
познавательной деятельности 
коммуникативные умения;

анализировать свои мысли
по изученному материалу;

рефлексировать по поводу 
своего отношения к проблеме;

творчески выразить свое 
отношение к предлагаемой проблеме.
осмысление
В советском обществе конца 
20-начала 30хх годов 
складывается такой 
политический режим, при 
котором наблюдается 
абсолютная власть государства 
над человеком. В Казахстане 
как и во всей стране 
происходит совмещение партии
и высших органов 
государственной власти. 
Устанавливается тоталитарный 
режим. В годы первых 
пятилеток в Казахстане 
происходит унификация и 
стандартизация управления по 
нормам, составленным в 
Центре. Происходит 
трансформация сознания 
населения, тоталитарная 
система охватывает все сферы 
общественной жизни. По всей 
стране устанавливается 
политика репрессий против 
населения. Появляется система
лагерей. В 30х годах XX века 
возникает крупный лагерь 
Карлаг, в котором побывало 
более 1 млн. заключенных. 
Заключенные лагерей 
используются как дешевая 
рабочая сила, страна 
использовала их для поднятия 
экономики в стране. В лагерях 
действовал полный хозрасчет, 
содержание заключенных 
обеспечивалось за счет их 
собственного труда.
Новый материал
Коллективизация вошла в историю Казахстана под названием «геноцид Голощекина». Эта политика обрекла 
казахский народ на голод, сделала его беженцами из родной земли в мирное время, уничтожила треть 
народа… Сегодняшним уроком мне бы хотелось вызвать у вас заинтересованность к данной теме, чтобы 
такие исторические личности как Турар Рыскулов, Сакен Сейфулин, Магжан Жумабаев, люди которые 
пережили период проведения коллективизации стали для Вас настоящим примером патриотизма. Потому что 
именно в этот период шел рост самосознания казахской нации. Первая Мировая война, а затем 
революционные перемены и гражданская война, охватившие всю территорию страны Советов, принесли 
огромные трудности в казахскую степь. После Октябрской революции1917 года на всей территории бывшей 
95

Российской империи складывался такой политический режим, при котором наблюдалась абсолютная власть 
государства над человеком. В Казахстане, как и во всей стране, произошло совмещение высших органов 
партии и высших органов государственной власти. Характерной чертой тоталитарного режима является 
монополия государственно-партийной власти в экономике. Государственная форма собственности позволяла 
коммунистической партии определять экономическое развитие республики в интересах государства. Таким 
образом, у Казахстана отсутствовала свобода экономического выбора. Для формирования необходимой для 
тоталитарного государства системы ценностей духовной сферы с первых дней советской власти решаются 
задачи культурной революции. Происходит трансформация создания населения в соответствии с 
идеологическими установками Коммунистической партии. Тоталитарная система охватывала все сферы 
общественной, экономической и политической жизни населения. 
- Каковы были итоги Октябрьской революции для Казахстана?
Итоги Гражданская войны 1918-1920гг. закрепили советскую власть, которая оказалась более жестокой 
системой для казахского народа, чем предыдущая. Трудности (нищета, разорение и голод) , которые 
образовались в казахской степи после Гражданской войны ухудшили демографическую ситуацию. Кризис 
увеличил число безработных; число бедных жатаков неизмеримо росло. Казахская интеллигенция пыталась 
понять перемены, происходившие в обществе и по возможности выбрать направление которое будет 
выгодным для народа. 3-я партийная конференция Казахстана, проходившая 17-22 марта 1923 г. в Оренбурге, 
обсуждали вопросы о принципах и методах строительства нового общества. В своих докладах представители 
ЦК РКП(б) Е. Ярославский и член казахского бюро РКП(б) А. Вайнштейн сделали главный упор на отход от 
национальных интересов и повышение общественного сознания бедноты. Главным принципом был избран : 
«Разбудить еще спящий классовый инстинкт, растормошить и поднять его…». Говоря о теории марксизма-
ленинизма, о классовой борьбе, большевики противопоставляли казахов друг другу, сеяли вражду. Страну все
глубже охватывал экономический кризис. С. Садвокасов, Ы. Мустанбаев, Х. Нурмухамедов выступали против
разделения народа на баев и бедных, противопоставления их между собой и недопущения новых 
кровопролитий. Они предлагали улучшить положение в стране мирным путем.В этот период существовали 
все возможности бороться с баями мирным путем, с помощью переговоров. Но не понимая местных условий 
Ярославский и Вайнштейн давали оценку деятельности казахской интеллигенции как обвинение в 
«национал-уклонизме». Группа государственных и политических деятелей в лице Мендешева, Асылбекова, 
Сейфуллина и других – всего 14 человек – написали письмо, в котором выражали свое недовольство в адрес 
Ярославского. Однако эта борьба национальных деятелей против унижения казахов, деления их на классы и 
натравливания друг против друга не отвечала национальной политике большевиков. В сентябре 1927 г. XV 
съезд Коммунистической партии провозгласил курс на коллективизацию сельского хозяйства. В развитии 
кооперативного движения провозглашались принципы добровольности, самостоятельности, материальной 
заинтересованности, поэтапного перехода крестьян к высшим формам крестьянского кооперирования. ЦК 
партии намечал закончить коллективизацию в Казахстане к весне 1932 г. 
- Кто стал руководителем проведения коллективизации в Казахстане и как называлась его программа?
Понятие «Малый Октябрь» было придумано Ф.И.Голощекиным, который став главой краевой партийной 
организации, избрал курс на "советизацию аула". Он был человеком с неглубокими политико-теоретическими
знаниями, и самое главное – Голощекин незнал особенностей социально-экономического развития 
Казахстана. Он считал что Октябрская революция не дошла до Казахстана, поэтому сдесь необходимо 
осуществление такой программы как «Малый Октябрь». Еще более поляризовал обстановку в ауле передел 
сенокосных и пахотных угодий. По указанию И.Сталина было разрешено использовать чрезвычайные меры в 
ходе хлебо-заготовок. Ф.И.Голощекин направил в села 4800 уполномоченных, 31 тыс. крестьян были 
подвергнуты репрессиям, 277 крестьян были расстреляны. В 1928 г. эскалацию силового нажима определил 
декрет ЦИК и СНК Казахстана «О конфискации и выселении крупнейших байских хозяйств и 
полуфеодалов». Разрешалось проводить конфискацию, выселение из районов проживания, ибо они «своим 
имущественным и общественным влиянием препятствуют советизации аула». Были выселены 657 баев, было
изъято 145 тыс. голов скота, сельхозорудия переданы 877 колхозам. В зерновых районах Казахстана основной
формой колхозного строительства должна была стать сельхозартель, а в животноводческих - товарищество по
совместной обработке земли. Со второй половины 1929 г. в республике форсированными темпами стало 
развиваться колхозное движение. Создаются первые машинно-тракторные станции (МТС). Для проведения 
коллективизации и оседания Казкрайком партии привлек 8 тыс. рабочих. В республику были направлены 
1204 рабочих из Москвы, Иваново-Вознесенска, Харькова, Ленинграда Нарушение принципа добровольности
и законности с самого начала приняли повсеместный характер. Типичными являлись такие приемы 
принуждения, как лишение избирательных прав, угроза выселения за пределы района проживания или 
превентивный арест в «воспитательных целях». Излюбленным средством было зачисление колеблющихся в 
подкулачники. В 1929 г. в республике привлечено к ответственности 56 498 крестьян, из них более 34 тыс. 
были осуждены. В феврале 1932 г., в Чуйском районе в радиусе 150 км стягивались сотни хозяйств, 400 юрт 
выстроились в поселок «городского» типа. В Абралинском районе было сразу же коллективизировано 70% 
хозяйств, Жамбейтинском - 60%, а в Жаныбекском - 95%. В 1928 г. в Казахстане было коллективизировано 
2% всех хозяйств, в 1930 г. - 56,4%, а к октябрю 1931 г. - около 65 %. В связи с продоюльственньми 
96

трудностями 1929 г. заготовке сельскохозяйственной продукции был придан характер чрезвьиайной акции 
времен «военного коммунизма». В 1931-1932 гг. в Чубартауском районе сдали на мясо 80% всего скота 
«Перегибов не допускать - парнокопытных не оставлять!» - таков был девиз тургайских перегибщиков, где от
миллионного поголовья осталось всего 98 тыс. голов. Коллективизация и одновременное оседание разрушали
вековой уклад жизни аула С 1929 по 1933 г. тройкой Полномочного представителя Объединенного 
государственного политического управления по Казахстану рассмотрены 9805 дел и приняты решения в 
отношении 22 933 лиц, из них к расстрелу приговорены 3386 человек, заключению в концлагеря на срок от 3 
до 10 лет - 13 151 человек. За 1933 г. арестовано свыше 21 тыс. чел. Протоколы тройки рассматривались на 
закрытом заседании Казкрайкома партии и подписывались одним из секретарей: Ф.Голощекиным, 
И.Курамысовым, а с 9 марта 1930 г. — председателем Казкрайкома ВКП(б) Г.Рошалем.
- Какие последствия проведения коллективизации в Казахстане стали реально ощутимы в начале 30-х 
гг?
В 1930-1932 гг. разразился голод. Потери от голода эпидемий и других лишений составили 40% населения. В 
1930 г. от голода погибли 313 тыс. человек, в 1931 г. - 755тыс. В 1932 г. погибли или откочевали 769 тыс. 
человек. В 1931-1933 гг. из 6,2 млн. жителей республики погибли 2,1 млн.. в том числе некоренного 
населения - 0,4 млн. человек. Численность казахов была восстановлена спустя почти 40 лет, в 1969 г. 
Репрессии и голод вызвали массовый отток населения. За пределы республики мигрировали свыше одного 
миллиона казахов, из них 616 тыс. - безвозвратно и 414 тыс. впоследствии вернулись в Казахстан. На 1 
января 1933 г. в республике насчитывалось всего 4,5 млн. голов скота, тогда как накануне коллективизации 
было 40,5 млн. голов. О голоде, о причинах катастрофы в июле 1932 г. Ф.И.Голощекину писали Г.Мусрепов, 
М.Габдуллин, М.Давлетгалиев, Е.Алтынбеков, К.Куанышев. В истории этот смелый шаг остался под 
названием «письмо пятерых». Свидетельством того, что руководство страны знало обстановку, служит 
письмо Т.Рыскулова Сталину, Кагановичу, Молотову в марте 1933 г.
Закрепление 
1. Назовите наиболее ярких представителей  на 
политической арене Казахстана в 20-30гг. ХХ века? 
2. Назовите автора программы «Малый Октябрь».
3. К каким последствиям привела коллективизация, 
проводимая в Казахстане?
4. Чем были вызваны восстания начала 30-х гг. в 
Казахстане?
5. Назовите итоги коллективизации в Казахстане?
6. В каких годах в Казахстане разворачивается сеть лагерей?
7. Кем было написано «Письмо пяти»?
8. О чем писал Турар Рыскулов в своем письме Сталину?
Рефлексия 
оценивание  деятельности команд.
Сегодня на уроке:
Я научился …
Было интересно …
Было трудно …
Могу похвалить себя за то, что …
Больше всего мне понравилось …
Обратите внимание! От этого зависит ваша 
эрудиция! Работа со словарем
Геноцид – уничтожение отдельных групп населения по 
расовым, национальным и религиозным мотивам.
Репрессии - ( позднелат. repressio - подавление) - 
карательная мера, наказание, применяемые гос. органами.
Товарищество по совместной обработке земли (ТОЗ) – 
сельскохозяйственная кооперация в первые годы Советского
власти с объединением земельных участков (наделов) и 
совместным трудом.
Депортация - насильственное выселение их место 
постоянного проживания (patria - лат. отечество).
ссылки
уч.9 Шаймерденов, мои поурочные планы 
ТАҚЫРЫБЫ: «ДИАСПОРОЛОГИЯ » ЖӘНЕ «ДИАСПОРА» ҰҒЫМДАРЫ  
ҚАЗАҚТЫҢ ШЕТКЕ  АУА КӨШУ КЕЗЕҢДЕРІ
Кожанова Гаухар Ибатовна. Тарих пәні мұғалімі
Тақырыбы:   «Диаспорология » және «диаспора» ұғымдары  қазақтың шетке  ауа көшу кезеңдері
11-сынып
97

Өткізген: Тарих пәнінің мұғалімі  Қосжанов Сағидулла
№68 орта мектебі 
Сабақтың білімділік мақсаты:  Өтілген тақырыптар бойынша  оқушылардың  білімін қорытындылау, 
материалдарды  меңгеру дәрежесін көтеру, пәнге  қызығуын, ойлау, есте сақтау  қабілетін дамыту.
Сабақтың дамытушылығы: Оқушылардың  білімділігі мен  білік дағдыларын  қалыптастыру,  тарихи оқиғаға 
қатысты әңгімелей білуге, тарихи кезеңдерді салыстыруға, картамен  жұмыс жасауға  дағдыландыру.
Сабақтың  тәрбиелік мәні :  Отаншылдық, бауырмашылдық, демократизм  идеяларына  баулу;  Болашақ   
Қазақстанды   өркендететін  өздері екендігін сезіндіру.
Сабақ түрі :   жарыс сабақ 
Сабақ көрнекілігі:  Дүние жүзінің саяси картасы, Қазақстанның саяси картасы, тірек сызбалар, суреттер 
Сабақ барысы:  
Ұйымдастыру бөлімі: 
1.Сынып оқушыларын түгелдеу;
2.Үй тапсырмасын сұрау: Сұрақ-жауап әдісі арқылы 
Кім жылдам? 
1.Жауынгерлік рухты  білдіретін рәміз. 
2.Қарын құда. 
3.Түнде жүріс бағытын бағдарлайтын  жұлдыз. 
4.Киіз үйдің ағаш сүйегі  үш бөліктен тұрады.Олар: 
5.Дулыға 
6.Түмен құрамындағы адам саны. 
7.Басы  металдан   құйылған күрзі. 
8.Тарих атасы кім. 
9. Тұлым 
Бұл  кім?
1.Сталиндік жазалаудың құрбаны болған  Алаш партиясының негізін қалаушы автономиялық  қазақ үкіметінің  
басшысы  «Айқап», “Қазақ», “Қазақстан”  газеттеріне  мақала жазып тұрған. 
2.Қазақстаннан шыққан  тұңғыш  саяхатшы  Шығыс Түркістанда  Орта Азияны зерттеген ойшыл,кемеңгер 
ғалым .1853 жылы оқуды бітіріп корнет атағын алды.1856 жылы Ыстықкөлдің топографиялық  суретінтүсірді 
«Жоңғария очерктері», сапарының күнделіктері  деген бірнеше еңбек жазды. Бұл тарихи тұлға кім? 
3.Көтеріліске үш жүздің қазақтарымен қатар ақсүйектер, сұлтандар үстем тап өкілдері қатысты. Дерек бойынша
бұл  көтеріліске  80 таяу старшын  мен сұлтан қатысқан  Қанқожа Шерген ,Тәни Тортайұлы , Күшік сияқты 
сұлтандар көтерілісті  қолдаған. 1841 жылы тамызда  бұл адам  хандық билікті  қалпына келтіріп  хан атанып, 
феодалдық  мемлекет құрады.  Бұл көтеріліс қай жылы болды және кім басқарды? 
4.1913 жылдың өзінде  «Қазақ   ұлтының   өмір сүруінің  өзі проблемаға  айналды» деп жазған. 
Жаңа сөздер:  «диаспора», «ирредента», «гастерарбайтер», ”диаспорология”.
Диаспора - грек тілінде белгілі бір халықтың (этникалық қауымның) біраз бөлігінің өз елінен  тыс өңірге орын 
тебіуін білдіретін ұғым. 
 Ирредента дегеніміз – этностың өз тарихи отанында тұрып жатқан, алайда ол аумақ  түрлі себептермен өзге ел 
құрамына еніп, соған байланысты  сонда қалып қойған  этникалық азшылық. 
«Гастерарбайтер»  - сырттан келген жұмысшы.
Бірінші кезең - ХІХ ғасырда Қазақстан аумағын Ресей империясы мен Циндік Қытай мемлекеттерінің  бөліске 
салу нәтижесінде Алтай өңірі мен Жетісу қазақтары Моңғолия  мен Шығыс Түркістанда  қалып қойды. 
    Екінші кезең - 1916 жылғы ұлт-азаттық  көтеріліс  басып-жанышталғаннан кейін қазақтардың  жаппай ауа 
көшуі  байқалды. 
     Үшінші кезең - Азамат соғысы жылдардағы қазақтарды күштеп отырықшыландыру және   ұжымдастыру  
жылдарында  қазатардың шетел асуы.
Қазақстан  аумағынан  тыс жерлерде  шамамен 4,5 млн  қазақ тұрады. Олардың  1/5 бөлігі  ғана диаспораға  
жатса, қалған бөлігі  қазақ ирредентасы. Мысалы, қазақ ирредентасы Қытайда ұлттық үш облыс, екі округ, бір 
уезді  иеленіп отыр. Ал Монғолияда бір Баян  Өлгей аймағында  орналасқан.
1723-1725 жылдары , демограф  М.Тәтімовтың есебінше ,қазақ халқының  шығыны         1 млн 100 мың адам 
Ташкент уезінің  28 болысының  17 болысында  қазақтар  тұрған.
Орталық Азиядағы  қазақ ирредентасы 1918 жылы  Түркістан  АКСР-і және 1920 жылы Қазақ АКСР-і 
құрылуымен байланысты.  Бұл бағыттағы  келесі қадам 1924-1925 жылдары Орталық Азия  мен Қазақстан  
аумақтарын  ұлттық –мемлекеттік  межелеу болды.
Қазақтардың  Қазақстаннан тыс жерлерге  орналасуы қазақ халқының  өміріндегі бірқатар  ірі  тарихи 
оқиғаларға байланысты. 1916 жылғы  көтеріліс Жетісудағы 238 мыңнан астам қазақтар мен қырғыздар 
жазалаушылардың қудалауымен Қытайға өтіп кетті. 
1916 жылы ұлт-азаттық  қозғалысты  қатаң жазалап ,Дала мен Түркістан өлкесінен 250 мыңнан адамды күштеп 
тыл жұмысына алды.
98

1928 жылғы 27 тамыз – «Аса ірі бай шаруашылықтары  мен жартылай феодалдарды  тәркілеу және жер аудару.  
657 бай жер аударылды. 
Ауыл шаруашылығын  күштеп ұжымдастыру. 1 млн –нан астам қазақ  республикадан  тыс жерге көшіп кетті. 
Оның 616  мыңы  қайтып оралған жоқ. 1960 жылдары  шетке кеткен  отандастарымыздың    200 мыңы   келді.   
414 мыңы кейін елге оралды.
Кезеңдер 
Көші -қон себептері 
Орналасу  аумағы 
1723-1725жылдар 
Жоңғарлардың шапқыншылығы 
Орталық Азия мен Ресей 
1758жылы 
Жоңғар мемлекетінің құлауы.Жетісудың 
бір бөлігі. Орталық Азияның солтүстік 
аудандары 
  Қытай «ирредента»  
1864 жылы 
25 қыркүйек 
Орыс-қытай шекарасын межелеу 
Қытай “ирредента”  
ХІХ ғасыр 
Жаңа жер іздеу. Ресей империясы мен  
Қытай мемлекеттерінің бөліске 
салуы.Алтай өңірі мен Жетісу  қазақтары 
Алтай аймағына Монғолия мен Шығыс 
Түркістан. «ирредента»,  
ХІХ ғасыр 
Адайлар ТүркіменстанныңЖаңғақ 
,Балқантау жерін мекендеді 
Түркіменстан Закаспий облысы, 
Ашхабад, Мерв, Тәжен Халықтың 5/1 
(72589)«ирредента»,  
1916 жылғы ұлт-азаттық 
көтеріліс 
Ұлт-азаттық  көтерілістің жеңілуі 
Қытай, Шәуешек, Алтай, Тарбағатай, 
Ақсу, Қашқар 238 мың адам Қытайға 
өтіп кетті .1960жыл200 мың 
ХХ ғасыр басында 
Ресейдің  Орталық Азия мен Қазақстан  
жерін саяси –әкімшілік жағынан бөлуі. 
1915 жылға дейін 200мың адам сыртқа 
кетті 
Өзбекстан ХХ ғасыр басында Ташкент 
уезінде қазақтардың саны 64/1% 
Ауғанстан 
1978 жыл 
Ауғанстандағы көтерілістен кейін қазақтар Иранға өтіп кетті. 
ХХ ғасыр 
Ресей өкіметінің қазақтардың жерін 
тартып алуы,орыс шаруаларын 
қоныстандыру 
Бұқар,Әндіжан,Ферғана,Тәжікстан,Түрі
кменстан 
1933 жылы 
Аштық пен голощекиндік геноцидтен 
қашқандар 
Қарақалпақстан,Түрікменстан, 
Тәжікстан, Ауғанстан, Иран 
1 миллион  олардың 616 мыңы қайтып 
оралған жоқ .414 мыңы қайтып келді 
1918-1920жылдар 
Азамат соғысы жылдардағы қазақтарды 
күштеп отырықшыландыру және 
ұжымдастыру 
Ауғанстан, Тәжікстан, Батыс Сібір, 
Ресей, Астрахан 
ХХ ғасыр 
30-жылдар 
Қытайдағы оқиғалар 
Үндістан, Пәкстан, Түркия, Шыңжан 
                           І деңгей
1.Рейхстаг  терезесінің  біріне ту тіккен қазақ
2.1916 ж. Торғайдағы көтерілістің басшысы
3.Тудың авторы.
4.1925-1929 жылдардағы Республика астанасы
                          ІІ деңгей
1.Тың және тыңайған жерлерді игеру
жүргізілген облыстар
2. 1837-1847 жылдардағы ұлт-азаттық
көтерілістің басшысы.
3. Неміс автономиясын  құруға қарсы бағытталған
Целининградтағы ереуіл болған жыл
4.”Қазақ”газетінің редакторы
5.”Ленинградтық өренім”
99

                        ІІІ деңгей
1. С.Датұлы бастаған Кіші жүз қазақтарының
көтерілісі болды.
2 . ХХ ғасыр Гомері
3.Жалпыға бірдей  міндетті сегізжылдық
білім  беруге көшу көзделді.
4.Қуаңшылық жылдары
жасалған ырым атауы.
5.«Абай жолы» эпопеясының авторы
6. Қазақстан мен Түркістандағы  дарынды комсомол  ұйымдастырушысы.
                                                 Тарихи диктант
1) 1723 -1725 жылдары демограф  М.Тәтімовтың   есебінше  қазақ халқының шығыны 
___________________________________ адам болған екен. 
2) 1884 жылы  Маньчжур-Цин  империясы  Жоңғария жерлеріне 
________________________________________________деген  атау бердеген  атау беріп, өзінің  қол астына  
ресми түрде қосып алды. 
3) 1916 жылғы  25 маусымдағы  патша үкіметінің  «Түркістан  мен дала өлкесінен 
_________________________________жас 500 мың  адамды  қара жұмысқа алу  туралы жарлығы шықты. 
4) Қазақ диаспорасының  Үндістан, Пәкстан, Түркияға  таралуы 
_______________________________________________ оқиғаларға байланысты болды. 
5) 1925 жылы астана Орынбордан ______________________________________ ауысқаннан кейін    Орынбор 
мен  оның маңындағы  жерлер РКФСР-ге берілді. 
Жылдар сөйлейді 
1)     1945 жыл 
    2)     1979 жыл 
    3)     1958 жыл 
    4)    1954 жыл 
    5)     1465-1466 жыл 
    6)     1918-1920 жыл 
    7)     1989 жыл 22 қыркүйек 
    8)     1836-1838 жыл 
    9) (1000+420):5*4+850= 
10)  ( 700+635)*2-754= 
Венн диаграммасы                Қазіргі кездегі қазақтардың шетелге шығуы
Жаңа сабақты бекіту.
 1.Диаспорология дегеніміз не? 
2.«Диаспора»  дегеніміз не? 
3.«Ирредента» деген сөз қандай мағына береді? 
4.Қазақ диаспорасының  Еуропа  мен Америкаға  таралуы қай кезде  басталды? 
5.Қазақ  ұлты  қандай жағдайларда  Қазақстан шегінен  асып таралған? 
Үйге тапсырма
§ 38. «Диаспорология» және «диаспора» ұғымдары  қазақтың шетке ауа көшу кезеңдері.  
* * * * *
САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: ҚАРАХАН МЕМЛЕКЕТІ
Ажбағамбетова Ж.Б. тарих пән мұғалімі
Сабақтың тақырыбы: Қарахан мемлекеті
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға хандарды таныстыра отырып, Қарахан мемлекетімен таныстыру;
1.Білімділік: Қарахан мемлекеті туралы, шығу тарихы, дәстүрі, мазмұнымен таныстыру;
2.  Дамытушылық: Қарахан мемлекеті туралы оқыта отырып, бұл мемлекет туралы жаңа ой дамыту:
3. Тәрбиелік: Адамгершілік, тәрбиелік, ізденістік қасиеттеріне баулу;
Сабақ түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: Баяндау, кестемен, сөзжұмбақпен жұмыс, сұрақ- жауап
Сабақтың көрнекілігі: Тақырыптық суреттер, кестелер, слайд
Сабақтың өту барысы:
 І. Ұйымдастыру бөлімі.
а) амандасу
100

ә) оқушыларды түгендеу
б) сабаққа зейінін аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
 «Түріктердің рухани мәдениеті». Біз үй тапсырмасының нәтижесіне жету үшін  сұрақтары жауап берейік
1. Қорқыт ата кітабы неше жырдың қосындысынан тұрады? -12
2. Жалпы көне түрік тілінде жазылған жәдігерлер саны қанша?-200 ден астам
3. Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері?-Күлтегін және Тоныкөк жазбалары.
4.Көне түркілердің 7-8 ғасырға жататын ежелгі жазбалары қай өзендерден табылды?-   Орхон, Енисей,Селенга.
5.Оңтүстік сібір, Алтай-Саян, Қазақстан жерлерін мекендеген тайпалар?-Ежелгі түрік   тайпалары.
6. «Қорқыт ата» кітабы мен «Оғызнама » дастаны қай ғасырдан бастап қағаз бетіне түсе бастаған?-ІХ-ХІ ғ 
бастап.
7.Түріктер отбасына шапағатын төгеді деп кімдерге табынған?-Ұмай анаға
8.Қызылорда облысы, Қармақшы аданында орналасқан күмбез?- Қорқыт ата күмбезі
9. Көне түрік жазуы қай ғасырдан бастап бүкіл халық игілігіне айнала бастады?- VІІІ-ІХғ
ІІІ. Жаңа сабақ
- Балалар бүгінгі біздің ашық сабағымыздың тақырыбы: «Қарахан мемлекеті» деп аталады.
Қарахан мемлекеті (942-1212) – батыста Амудария мен Сырдария арасындағы Мәуереннахрдан бастап, 
шығыста Жетісу мен Қашғарға дейінгі жерлерде билік құрған алғаш мұсылман түрік мемлекеті. Қарлұқ, шігіл, 
яғма және т.б. түрік тайпаларынан құралған. Қарахан сөзінің шығуын шығыстанушы тарихшылар бұл 
тайпалардың қара деген атақты көп қолдануынан келеді деген болжам айтуда. Қара – сол кездегі түрікшеде 
ұлылық, биіктік деген ұғымды білдірген.
Қарахан
Ұйғыр Яғма,Қарлұқ, Жікіл     
( Картада Қарахан мемлекетінің суреті көрсетіледі)
Қарахан мемлекеті 840 жылы Ұйғыр мемлекетінің қырғыздардан жеңілуімен Орта Азия далаларында Білге Құл 
Қадір хан тарапынан құрылған. Х ғасыр басында Сатұқ Боғра хан  мұсылман дінін қабылдағанын жариялайды. 
Мұсылман болғаннан кейін Әбдулкәрим деген атпен аталады.
                                Қарахан мемлекетінің ең жақсы дамыған кезі
Сатұқ Боғра хан
                                                                                                                          Мұса хан
Хасан Боғра хан әулеті Әбілхасан Әли Ибн Мұса хан
    Әли Ибн Мұса хан әулеті                                            
                                                             Ибрахим Ибн Насыр
Қарахандық ақсүйектері арасындағы тақ таластардың нәтижесінде 1042 жылы мемлекет Батыс және Шығыс 
Қарахан мемлекеті болып екіге бөлінеді. ХІІ ғ. екінші жартысында Батыс қағандығының билігі қарақытайлар 
қолына көшеді. 1210 ж. шығыс Қарахандар әулеті наймандармен соғыста жеңілуімен Қарахан мемлекетінің 
тарихы аяқталады.
Қарахан кесенесі -    Қазақстанда   11 ғасырдан сақталған сәулет өнері ескерткіші. Қазіргі Тараз қаласының 
батыс шетінде. Кесене Қарахан әулетінен шыққан белгілі хан Ша-Махмуд Бұғра Қарахан (Сатұқ Боғра хан) 
қабірінің басына орнатылған. Күмбезі ғана құлаған кесененің төрт қабырғасы мен жылтыр кірпішпен 
өрнектелген қос мұнарасы 19 ғасырдың 90-жылдарына шейін сақталған. 1905 жылы оның құлаған бөлігі 
түгелдей бұзып алынып, орнына 1906 жылы жаңа кесене салынған.  
Қарахан мемлекетінің мәдениеті
Малшылар мен егіншілік Қалалар мен қыстақ кенттері артты.
Жаппай отырықшылық етек алды. 
Қалаларда түріктер саны көбейді
Қолөнер дамыды.
Шығыс моншасы көптеп салынды, құрылыс дамыды.
ІV.Сабақты бекіту: Оқушылардың «Қарахан мемлекеті» тақырыбынан алған білімдерін бекіту
V.Бағалау
VI. Үйге тапсырма беру: «Қарахан мемлекеті» туралы реферат жазу, тақырыпты оқу.
* * * * *
САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ ӘЛЕМІНЕ САЯХАТ
Аребаева Б.К.  өзін – өзі тану пән мұғалімі
Сабақтың тақырыбы.      Өзін-өзі тану әлеміне саяхат
Мақсаты             Оқушылардың өмірдің мәнін ұғына білуге ,дарыны мен қабілетінің арқасында өмірден өз 
орнын таба білуге ,өзін-өзі тану арқылы құндылықтарды бағалауға үйрету
Міндеттері      Адамдар арасындағы игі қарым-қатынас туралы түсіндіру
                       Айналадағы жақын адамдарына тілеулес болу ізгі ниеттерін дамыту
101

Өзін-өзі тануға және өз-өзіне деген жауапкершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі      саяхат сабақ
Көрнекілігі       өзін-өзі тану картасы ,карточкалар , суреттер.
Сабақтың барысы      Шаттық шеңбері.
Мұғалім      -Сәлеметсіздер ме? Балалар,мен сіздерді көргеніме қуаныштымын,ортаға шеңбер құрып тұра 
қалайық.(қолымдағы допты әр балаға сұрақ қоя отырып кезек -кезек лақтырамын) Сұрақ  : Өмірдің мәні неде? 
Балалар кезектесіп әрқайысы өз ойларын айтады.Күтілетін жауаптар өмірдің мәні ,жақсылық 
жасауда,адалдықта,қайырымдылықта,жүректегі жылуда,ізгілікте.
Әңгімелесу
Ойланайық-пікірлесейік кезеңінде балалар үш топқа бөлінеді.
1-топ.Достық 
2-топ. Мейірімділік
3-топ. Бақыт  
Әр топ өзінің аттарына сай өз ойларын ортаға салады.Топтарының атын жазған шығармалары мен өлеңдері 
және дайындаған көрністері арқылы қорғап шығады.
Тапсырма
Жарасымды өмір сүру үшін керек қасиеттер:қамқорлық жасау,қайырымды болу,жақсылық жасау,жұмсақ 
мінез,адамгершілік т.б.
Жарасымды өмір сүруге кедергі болатын сипаттар:тәкапарлық,от тигендей лап ете қалу,жамандық 
жасау,менмендік, қайырымсыздық т.б.
Тыныштық сәті.
(үн таспадан баяу әуен қосылады)-Балалар,көзімізді жұмып,біраз демалып,жақсы істерді көз алдымызға 
елестетейік.Біз қазір керемет әрі сиқырлы мейірімділік пен жақсылыққа сүйіспеншілікке ізгілікке толы әлемге 
саяхат жасаймыз.
Түйіндеу.
Адам бойындағы барлық жақсы қасиеттер анамыздың ақ сүтімен тарайды.Сондықтан ана алдындағы 
парызымызды адал өтегіміз келсе, әр уақытта дұрыс жолмен жүруміз керек.Өмір өте көп құндылықтардан 
тұрады .Сол құндылықтарды қастерлей,қадірлей білуміз керек.
Жақсылықпен кәрі-жастың күйін біл
Сөз ісіңмен ел-жұртыңды сүйіндір
Есендікте ізгілік ет,тарылма,
Қазына үлес,жарылқа  һәм жаңылма.
Жүректен жүрекке
Бақытты адамдар:Олар барлық нәрседен тек қана жақсы жақтарды көреді.Достарының көп болғанын 
қалайды.Күнін  көңілді өткізуге тырысады.Олар қанағатшыл келеді.Сәтсіздіктің бәрі бақытсыздық емес деп 
ойлайды.
Жақсылық пен жамандық
Сәттілік пен қиындық
Қатар жүрер өмірде 
Өмір заңы бұл шындық
Жақсылық қыл досыңа
Жамандық қылма қасыңа
Жақсылық тіле әрқашан,Жадыра жайна ,жасыма!
* * * * *
ЕМБІ ҚАЛАЛЫҚ № 1 ОРТА МЕКТЕБІ БОЙЫНША  ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ  ПӘНІ МҰҒАЛІМДЕРІ
№
Мұғалімнің аты-жөні
Бітірген оқу орны, 
бітірген жылы
Диплом 
бойынша 
мамандығы
Пед
ста
ж
санаты
курстар
1
Шевченко Марина 
Владимировна
АГПИ-2005
жоғары
Дене 
тәрбиесі, 
спорт 
тренері
5
санатсыз
2
Даулеткалиев Рауан 
Амангельдиевич
Актобе МПИ-2006 ж.
Жоғары
Актобе МПИ-2014 , 
аяқ жоғары
Тарих және 
география
Дене 
шынықтыру
4 ж
9
ай
ІІ-
16.04.2013 
№161
22.10-02.11 2012
№0390628
3
Бекешова Жанар 
Кудайбергеновна
Ақтөбе мем. 
пед.инстит-2011
Дене шынық 
және спорт
2
санатсыз
102

жоғары
4
Тишбаев Дастан 
Ерланулы
Қ.Жұбанов ат.Ақтөбе
пед.колледж
Арнаулы орта
Дене шынық
2
санатсыз
5
Болтаев Руслан 
Галымжанович
Ақтобе гум –тех кол 
-2013 арнау орта
Дене шынық
1
санатсыз
6
Бактарбаева Гулзат 
Килыбаевна
Актобе ауылшару 
кол-2015 арнау орта
Дене шынық
4
санатсыз
ЕМБІ ҚАЛАЛЫҚ № 1 ОРТА МЕКТЕБІ БОЙЫНША  ЕҢБЕК  ПӘНІ МҰҒАЛІМДЕРІ
№ Мұғалімнің аты-
жөні
Бітірген оқу 
орны, бітірген 
жылы
Диплом 
бойынша 
мамандығы
Пед 
стаж
Санаты
курстар
1
Кайрлапина  
Орынгуль 
Жетписбаевна
АГУ-1997-
жоғары
Еңбек және 
сызу
17 
жыл 
1ай
І-31.05.12. 
№185
13.05-24.05.2013
№0045107
2
Агленкина 
Мизгул 
Утегеновна 
Шымкент.тех.
уч.
Еңбек
20 
жыл 
1ай 
-
3
Елеусизов 
Максат 
Боранбаевич
АГПИ -2012
Кәсіптік білім 
ІІ 30.02.2012
№95
103

Ембі қалалық №1 орта мектеп дене шынықтыру және эстетикалық
пәндерінің
Әдістемелік  бірлестігінің мақсаты:
Дене тәрбиесі және эстетикалық пән бірлестігі арқылы жеке тұлғаны тәрбиелеуде дарынды оқушыларды 
анықтап, қабілеттерін дамыту.
Міндеті: мектептің өзекті тақырып мәселесі бойынша ғалым педагогтардың іс-тәжірибесін оқып үйрену.
Проблемасы: сабақ барысында жаңа технологияларды қолдану және оқушылардың шығармашылық қабілетін 
арттыру.
    Әдістемелік бірлестікте 11 мұғалім- дене шынықтыру – 6; сызу- 1;  бейнелеу – 1; ән күй-1; технология-3; 
АӘД -1. 
1.Кайралапина О.Ж – Оқушылардың қол өнерге деген шығармашылық қабілеттерін дамытып, еңбектерін 
көпшілікке көрсеті.
2.Сарин С.С – Жастардың алғашқы әскери дайындығы Қазақстан Республикасының «Жалпыға бірдей әскери 
міндеттілік» пен әскери- патриоттық сезім туралы тәрбие беру.
3.Шевченко М.В – Оқушылардың дене тәрбиесіне деген қабілеттерін арттыру.
4.Даулеткалиев Р.А – Оқушыларды тазалыққа, спортқа, салауатты өмір салтын сақтап денсаулықтарын 
шынықтыру.
5.Тишбаев Д.Е – Сабақ барысында жаңа технологияларды қолдана отырып, салауатты өмір салтын 
қалыптастару.
6.Болтаев Р.Г – Қозғалмалы ойын түрлерін қолдана отырып сабақта жаңа 
7.Бекешова Ж.К – Қозғалмалы ойын түрлерін қолдана отырып оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыру.
 8. Агленкина М.У –  Сабақ барысында  жаңа технологияларды қолдану
 9. Бакишев М.Ж – Бейнелеу өнерінінің саласындағы көркем-        эстетикалық біліктілікті дамыту, өнер 
шығармаларын қабылдаудағы көркем – бейнелі ойлауды қалыптастыру.
10. Бактарбаева Г.К-  Сабақ барысында жаңа технологияларды қолдана отырып, салауатты өмір салтын 
қалыптастару.
«Зорлық – зомбылықсыз және қатыгездіксіз балалық шақ»атты республикалық ақпараттық науқанға орай Ембі 
қаласы№1 орта мектебінде қараша айының 14-16 күндер аралығында дене шынықтыру және бейнелеу пәнінің 
мұғалімдерінің ұйымдастырумен көптеген спорттық іс-шаралар жүргізілді. Оқушылар қатысып жүлделі 
орындарға ие болды.
Аудандық  «Шебер қолдар» атты қол өнер өтті соған қатысқан 10 қаз сынып оқушысы Гайнель Д  дәрежелі І 
орынға ие болды, жұмысы облыстық көлемінде көрмеге қатысып сертификатқа ие болды, 10қаз сынып 
оқушылары топ жұмысымен ІІ орынға ие болды Жетекшісі Кайралапина  О.Ж технология пән мұғалімі, 7сынып
ұлдары ІІІ орынға, сертификатка ие болды жетекшісі Бакишев М.Ж. Тоғызқұмалақтан мектепшілік, аудандық, 
облыстық жарыстарға  мектебіміздың оқушылары қатысып жүлделі орындарға ие болды.
Ә.Бірлестіктің мұғалімдері қараша айында аудандық мұғалімдер арасындағы спартакиадаға қатысып 
тоғызқұмалақтан ІІІ орын, көп сайстан ІІІ орын ие болды, волейболдан мақтау қағазымен марапатталды. 
Қалалық іс-шараларға ҚР тұнғыш президенті күні мерекесіне байланысты қалалық мәдени орталығында өткен 
іс-шараға Кунакова А.Қ мұғалімдердің әнін дайындап қатыстырды. 6а сынып оқушысы Мизаш Артур Қазақстан
Тәуелсіздігіне арналған өзінің өленіне марапатталды.Сондықтан мұғалім әр сабағын да қол өнер 
бұйымдарының жасалу жаңа технологияны пайдаланып, әртүрлі әдіс-тәсілдер арқылы жүргізеді. Әр сабақта    
өз нәтижелерін беріп, мақсатына жеткенін көреміз. Мектепшілік , аудандық іс-шараларға мұғалімдер белсене 
қатысуда. Сапа көрсеткіші : технология -100%; дене шынықтыру – 98%; ән күй- 100%; бейнелеу -100 % ; сызу – 
78%; АӘД -100%. 
Пән мұғалімі: Кайралапина О.Ж.       
9 А.Б сынып
 Сабақтың тақырып: Сән журналдарынан модель дайындау
Сабақтың мақсаты:  
а) Білімділік:      «Burda» сән журналымен сауатты жұмыс жасауды, өз өлшемдеріне сәйкес үлгілерді дұрыс 
түсіруді үйрету 
б) Тәрбиелік :Еңбексүйгіштікке, жауапкершілікке, талғампаздыққа, алған білімдерін іс-жүзіне қолдана білуге 
үйрету 
в) Дамытушылық:Шығармашылық белсенділіктерін, танымдық қызығушылықтарын, шеберліктерін дамыту 
Сабақтың түрі : аралас сабақ
Сабақтың типі: Жаңа білім беру          
Сабақтың әдісі:түсіндірмелі –иллюстративті, сұрақ-жауап, сарамандық,ой-қозғау
Пәнаралық байланыс : Сурет, әдеп,сызу , математика 
104

Көрнекілігі: Сән журналдары , сызбалар, суреттер, үлгілер, интерактивті тақта, тест сұрақтары.
Сабақтың барысы : 
1.Ұйымдастыру кезеңі : 
Президентіміздің сөзін тілге тиек ете отырып,  апталық тақырыбымен байланыстырамын. 
2.Үй тапсырмасын сұрау. Жаңа сабаққа кіріспе  Сән –француздың «mode», латынша «modus» сөзінен шыққан 
өлшем, бейне, тәсіл деген мағынаны білдіреді
Сәнді бұйым таңдауға арналған «Маусым сәндері», «Сымбат», «Burda» т.б сән журналдары бар. Сабағымызда 
сән журналдарынан  бұйым таңдау, өз өлшемдерін анықтау, үлгілер дайындау жолдарын үйренеміз
4.Жаңа сабақ 
Сән журналынан бұйым таңдағанда оның қолайлы, әдемі сәннің соңғы бағытына, киімдерге қойылатын 
талаптарға сәйкес болуына назар аудару керек. Сән журналымен жұмыс жасау үшін ондағы нұсқаулармен , 
шартты белгілермен таныс болуымыз керек.
Сән журналындағы шартты белгілер
Сән журналындағы әрбір модельдің өз номері бар Осы номердің астында оны дайындау жөніндегі нұсқаулар 
жазылады.
Үлгінің суреті –онда  барлық тігістер мен бөлшектер көрсетіледі.
105

Материалдық шығын (модельді) дайындауға қажетті барлық материалдар жайлы мәлімет Қосымша парақ 
(үлгілер парағы )-үлгі беттері , кескін сызықтар  белгіленеді. 
Бөліктердің кішірейтілген сызбасы –қандай бөліктердің пішімін көшіріп алу жайлы түсінік беріледі. Әрбір 
бөлік номері сызықтары, цифрлар, шартты белгілер көрсетіледі. 
Жайылма жоспары –бөліктердің үлгілерін мата бетіне орналастырудың тиімді тәсілі көрсетіледі. 
Түсініктеме мәтін –онда үлгінің аталуы, өлшемі, мата  шығыны бөліктердің тізімі, тігу ерекшеліктері қысқаша 
түсіндіріледі
Сән журналындағы барлық модельдер 36,38,40,42,44,46 өлшемдерге берілген. Бұл немістің өлшем жүйесі . Ал 
өз тілімізге көшіретін болсақ онда осы сандарға 6 санын қосу керек. 
Сән журналында берілген нұсқаулардың қасында рамка ішінде келесі мәліметтер көрсетілген.
- үлгі кескінінің түсі 
- үлгі орналасқан орны
- өлшемдері және оларға арналған кескін сызықтарының түрі
- бөліктердің кішірейтілген сызбасы 
- жайылма жоспары
6.Жаңа сабақты қорытындылау.
Сән журналына  байланысты тест сұрақтары арқылы сабақты бекітемін. Жауаптарын график арқылы тексеремін
106

7.Бағалау 
8.Үйге тапсырма беру. Таңдаған модельді пішуге мата әкелу .
Сән журналынан бұйым  таңдау. Өз өлшемдерін анықтау.Үлгілер дайындау

жүктеу/скачать 1,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: