Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі а. Ж. Сисенбердиева дене тәрбиесі теориясы мен әдістемесі алматы, 2011
Икемділік және оны дамыту әдістері
жүктеу/скачать 2,16 Mb.
|
Дєріс тезистері-emirsaba.org
| Икемділік және оны дамыту әдістері
Адамның жаттығуды үлкен амплитудамен орындай алу қабілеттілігін икемділік дейміз. Икемділіктің ӛсуі буын құрылыстарына: бұлшық еттің, сіңірдің созылымдылығына; кӛңіл-күйге (жоғары кӛңіл-күйде икемділік артады); бой қыздыруға, сыртқы температураға; тәулік уақытына (12-ден 17- ге дейін ол кӛп); жасқа (15-16 жаста икемділік кӛп кезі;) күш даму деңгейіне (күші кӛп адамдардың икемі аз); спорттық мамандыққа және т.с.с. байланысты. Икемділік белсенді және енжар (бәсең) болады. Бұлшық ет күшімен, үлкен амплитудамен қозғалысты орындау қабілеттілігін белсенді икемділік дейміз. Сыртқы орта әрекеті күшімен, үлкен амплитудамен қозғалысты орындау қабілеттілігін енжар (бәсең) икемділік дейміз (штанга, бірге жаттыққан спортшы, бапкер, т.б.). Икемділікті дамытудың амалдары мен әдістері. Икемділікті дамытудың негізгі амалы: ӛзінді ұстау, сыртқы кӛмек, т.с.с. Икемділік жаттығуларын бой қыздырудан кейін қай сабак бӛліміне де кіргізуге болады. Икемділік жаттығуларын орындағанда нақтылы міндет қою қажет. Мәселен, белгілі затты алу бір затқа допты дәл тигізу, т.с.с. Созылу жаттығу сериясынан кейін, босаңсу жаттығулары орындалады (2-3 апта). Икемділікті дамытудың негізгі әдісі-қайталау. Жаттығуларды ретті, сериялармен қол буындарына, кеудеге, аяқ буындарына арнап орындау қажет. Икемділік жаттығуларын қайталау мӛлшері әртүрлі. Жамбас буынындағы иілу және жазу жаттығуларындағы амплитуданың қозғалу шегі 30-40 рет. 11-14 жастағыларда 30-40 рет, 15 жастағыларда 45 рет қайталанғаннан кейін жетіледі. Одан ары қарай амплитуда қозғалысы азаяды, жаттығуды тоқтатқан дұрыс. Сонымен, созылу жаттығуларын амплитудалық орындау шегіне жеткізе, яғни буындарда жеңіл ауру сезімдерін сезінгенше орындау қажет. Икемділікті дамытқанда жас 205
буын жылдамдылығын дамыту, жоғары сынып окушыларына қарағанда, оңай. Сондықтан да бастауыш сыныптарда оны дамытып, жоғары сыныптарда сол дамыған деңгейде сақтап қалу міндеті тұрады. 15-20 жастан кейін жас ерекшеліктеріне байланысты қозғалыс амплитудасы азаяды. Бәсең икемділіктің кӛбеюі 10-14 жаста байқалады. 15-17 жас – икемділікті жетілдірудің ең соңғы шегі. Қыз балалардың буындарындағы жылжымалылық, ер балаларға карағанда, 20-30 % кӛп, сондықтан күш түсіруді оларға кӛбірек беруге болады. Икемділік - тірек-қимыл аппараты бӛлшектерінің қозғалғыштық дәрежесін айқындайтын тірек-қимыл аппаратының морфофункциялық қасиеттері. Икемділік бұлшық еттер мен буын сіңірлерінің иілгіштігімен айқындалады. Мектеп жасына дейінгілердің тірек-қимыл аппараты, әсіресе, омыртқасы созылғыштығымен ерекшеленетіндігін ескере отырып, дене шынықтыру сабақтарында және ертеңгілік гимнастика жасаған кезде денені жалпы дамытатын жаттығулармен (затпен немесе затсыз) шектеуген жӛн. Икемділікті дамытуға арналған жаттығулардың қӛлемі мен интенсивтілігі біртіндеп арттырылуы керек (әсіресе, омыртқаның икемділігін дамыту кезінде). жүктеу/скачать 2,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|