Тематический цикл уроков №1 (2 часа)

Изучает 

природные 

явления: 

Обмеление 

рек, 

превращение 

воды в пар, 

смена времен 

года, 

движение 

людей и 

животных 

Физические 

явления: 

Механически

е 

явления:шар 

катится 

Тепловые:во

да кипит 

Электрическ

ие:ток течет 

по проводам 

Магнитные:п

ритяжение 

магнита 

Световые:све

тит солнце 

 

 

 

 

Законы 

физики 

Законы 

устанавли

вают связь 

между 

явлениями

. 

Например: 

Закон 

всемирног

о 

тяготения 

Объясняет 

Изучает 

Раскрывае

т 

обнаружи

вает 

Физические 

термины-

основные 

опорные слова 

для изучения 

законов 

физики 

Физические 

понятия 

раскрывают 

смысл 

физических 

явлений. 

Например: 

Материя- 

Тело- 

Вещество- 

Материя –все 

то,что имеется 

во вселенной 

Тело-

отдельный 

предмет, 

определенной 

формы, 

занимающий 

в 

пространстве 

конкретный 

объем 

Вещество-то 

из чего 

состоит тело 

Стол-дерево 

Гвоздь-железо 

Аристотель-

«первый» 

учитель 

Абу Наср аль-

Фараби- 

«второй» 

учитель 

М.В.Ломонос

ов-

основополож

ник , ввел 

слово 

«физика» 

Родился.. 

Жил… 

Учился.. 

Труды…  

1. открытие 

атомной энергии 

Возобновляемые и 

невозобновляемые 

источники энергии 

Атомная энергия-

новый вид энергии, 

в 30-40-е годы хх в. 

2. Освоение 

космоса 

1957 г-запуск 

первого 

искусственного 

спутника Земли 

1961 г-Ю.Гагарин 

полетел в космос с 

коммодрома 

Байконур 

соотечественники-

космонавты Тохтар 

Аубакиров, Талгат 

Мусабаев 

3. Создание лазера 

Лазерная техника, 

лазерные 

технологии 

находят широкое 

применение 

4. возникновение 

кибернетики 

 

Я 

восхища

юсь.. 

Я 

удивлен

… 

Мне 

было 

интересн

о,что.. 

Новое 

для меня 

–

это.. 

Охарактер

изуйте.. 

Дайте 

определен

ие.. 

Что такое? 

Что 

изучает? 

Можно 

спросить? 

Physics 

researches 

(studies) 

natural 

phenomena. 

For example 

(e.g.), 

shoaling of 

rivers, 

changes of 

times of year, 

motion of 

people, 

animals, and 

transport. 

Physical 

phenomena: 

-Mechanical 

phenomena –  

the ball is 

rolling; 

-Thermal 

phenomena –  

the water is 

boiling; 

-Electric 

Laws of 

the 

physics. 

Laws set 

the 

connection

s (links) 

between 

physical 

phenomena

.  

Laws 

explain… 

Laws 

research 

(study)…  

Laws 

discover… 

Physical terms 

are 

main 

supporting 

words for 

studying the 

laws and 

theories of 

physics. 

Examples of 

physical terms

 

are: 

distance, 

velocity, force, 

etc. 

Physical 

conceptions 

are the terms 

which discover 

the contents of 

the 

physical 

phenomena 

and laws. 

Substance 

(Matter)  is all 

that really 

exists around. 

Body 

is an 

Aristotle is the 

first teacher of 

physics. 

Abu Nasyr al 

Pharabi is the 

second teacher 

of physics. 

Michael 

Vassilyevich 

Lomonosov is 

the founder of 

physics; he 

introduced the 

term 

“physics”. 

… was born in 

… 

… lived in … 

… studied in 

... 

The main 

works of … 

are…  

1. 

Invention 

(discovery) of 

atomic power. 

Atomic power is a 

new kind of energy. 

2.  Cultivating of the 

space. 

 1957 – the launch of 

the first satellite of 

the Earth from the 

spaceport 

“Baykonur”. 

1961 

– 

Yuriy 

Gagarin made the 

first flight to the 

space from the 

spaceport 

“Baykonur”. 

Compatriots- 

cosmonauts are 

Tochtar Aubakirov, 

Talgat Musabaev.  

3. Creation of the 

laser. 

4. Emergence of the 

cybernetics and 

1. I have 

great 

admire 

for… 

2. It was 

interestin

g to me 

that…  

3. The 

new for 

me is… 

4. I’m 

surprised

… 

1. Give the 

characterist

ics of … 

2. Give the 

definition 

of … 

3. What is 

it? 

4. What 

does 

…study? 

5. Can I ask 

you? 

6. What is 

the 

translation 

of this 

word? 

 

12 

phenomena- 

current is 

flowing by 

the wires; 

-Magnetic 

phenomena– 

magnet 

attraction; 

-Photic 

phenomena-  

The sun is 

shining 

object of 

certain form 

which keeps in 

the space a 

certain 

capacity.  

Body consists 

of the 

substance. 

electronic computers 

 

2 

час - 1 этап 

Сабақ  түрі. 

Оқу  материалы  бойынша  оқушылардың  білімдерін 

толықтыру  және  олардың  ағылшын  тілі  грамматикалық  құрылымын 

байыту сабағы (ағылшын тілінде) 

Работа над активными грамматическими конструкциями 

II Work on the active grammatical constructions. 

 

1.Охарактеризуйте понятия, используя следующие 

конфигурации на русском и английском языке (с 

опорой на ФСТ). Что есть что 

1. Give the characteristics of the conceptions using the 

following constructions in English and Russian:  What 

is what   

Физика-это 

Природа-это 

Природные явления –это 

Физические явления-это 

Физические понятия –это 

Physics is a science about nature. 

Natural phenomena are changes occurring in the 

nature. 

Physical terms are … 

Physical conceptions 

2.Эти же понятия раскройте с помощью других 

конструкций 

физикой называется… 

к природе относится…. 

Природными явлениями называются… 

Физическими терминами называются… 

Физическими понятиями называются…. 

2. Give the definitions of the same conceptions with 

the help of other constructions. 

Physics is named… 

To the nature belong… 

Natural phenomena are considered … 

Physical terms are named 

3. Скажите , какие явления изучает физика ? 

 

3.  Tell in English and Russian what phenomena 

physics researches.  

4. Что такое физический закон? Объясните это другу 

из Америки 

4. What do the laws serve for? Explain to your friend 

from America. 

5. Кого считают основоположниками физики? 

 

5. Who is considered to be the founders of the physics? 

6. Какие великие открытия произошли в области 

техники благодаря физики? 

6.  What great discoveries occurred in the field of 

physics? 

 

2-

й час - 2этап - диалог по теме 

III Make a dialogue. 

Ситуация  1.  Встретились  два  ученых  физика,  они  говорят  о  четырех 

великих  открытиях  физики  /  Two scientists  -  physics meet each other and talk 

about four great discoveries of the twentieth century. 

Ситуация 2. Ты - физик, расскажи членам кружка об основных понятиях 

физики: материя, тело, вещество / You are the physic. Tell the members of the club 

about the main physical conceptions. 

Ситуация  3.  Твой  друг  не  понял  тему  физические  явления.  Помоги  и 

объясни  ему.  Вспомогательные  слова  и  выражения:  просьба  объяснить;  с 

 

13 

удовольствием;  механические  явления  –это  ... ; тепловые  явления  -  это... ; 

вырази слова благодарности другу; а теперь расскажу я, а ты послушай / Your 

friend  didn’t  understand  the  theme  “Physical  phenomena”.  Explain to him:  With 

pleasure; Can you explain, please? 

Ситуация 4. Поговорите друг с другом о науке физике по форме: вопрос 

– 

ответ;  скажи,  пожалуйста  ...;  объясни,  пожалуйста  ...;  вырази  слова 

благодарности  /  Talk to each other about the science of physics according to the 

form: Question- Answer. 

 

2-

й час – 3 этап – монолог по теме 

Письменное сообщение на английском языке и последующее устное 

высказывание. 

Составьте текст на английском языке по теме  

«Физика-наука о природе, ее роль в жизни человека» по следующему 

плану (в парах): 

 

1. 

Что изучает физика? - What does the physics study?  

2.

Основоположники физики - The founders of the physics. 

3. 

Основные понятия физики - The main physical conceptions. 

4. 

Физические явления - Physical phenomena. 

5. 

Основные достижения физики - The main achievements of the physics. 

6. 

Роль физики в жизни человека - The role of the physics in the man’s life. 

 

Exercise 

1. Draw the table and distribute in it following words: lead, a thunder, rails, 

snowstorm, aluminium, a dawn, a buran, the Moon, spirit, scissors, mercury, a 

snowfall, a table, copper, the helicopter, oil, boiling, a blizzard, a shot 

2. Draw in a excersise-book the table and enter the words concerning the 

mechanical, sound, thermal, electric, light phenomena: the sphere slides, lead 

thawing, becomes cold, peals of a thunder are audible, the snow thaws, stars flicker, 

water boils, there comes a dawn, an echo, the log floats, clouds move, the thunder-

storm, flies the pigeon, the lightning sparkles, the foliage rustles, the electric lamp 

burns 

3. Specify substances of which following bodies consist: scissors, a glass, the 

football chamber, a shovel, a penci

l 

Control test 

1. Which word means the physical body? 

A) a plane B) a sound C) a meter D) a boiling 

2.Which word means the unit of physical quantity? 

A) length B) second C) melting D) atom 

3. The science which studies the phenomena occurring in the bodies or the 

system of space bodies 

A) physics B) astronomy C) biology D) geography 

4. The system of knowledge which explains the physical phenomena in their 

 

14 

consistent connection. 

A) physical quantity B) physics C) hypothesis D) physics theory 

5. The basic regulations of substance structure. 

A) all the bodies consist of the molecules and the atoms  

B) the molecules and the atoms are in the continuous motion. 

C) the molecules and the atoms interact with each other. 

D) all the named A, B, C 

 

 

3 

«Биология» пәні сабағында көптілділікті дамыту 

 

«Қарапайым патшалық тармағы немесе біржасушалы жануарлар» [12] 

тақырыптық блогы бойынша жоспарланған сабақтар циклы (4 сағат) 

 

1-

ші  сабақ  типі:  Жаңа  оқу  материалының  когнитивтік  құрылымын 

меңгерту және сөздік қорды байыту сабағы (қазақ тілінде) 

№1 функционалдық - мағыналық кесте (қазақ тілінде) (2-кесте) 

 

Қарапайымдылар 

1-

ші тапсырма: 

Бірінші бағандағы тірек сөздерді колданып, мына сұрақтарға ауызша 

жауап беріңіз. 

1. Қарапайымдыларға қандай жануарлар жатады? 

2

. Олардың дене құрылымының ерекшелігі қандай? 

3. Қарапайымдылардың негізі туралы не білесіздер?  

4. Қашан және қай елдің ғалымы оларды зерттеп тапты? Кездесетін мекені: 

5. Қарапайымдылардың мекендейтін жерлерін ата?  

6. Қарапайымдылардың тіршілік белгілері қандай? 

 

2-

ші тапсырма: 

Екінші бағандағы тірек сөздерді колданып, мына сұрақтарға ауызша 

жауап беріңіз 

 

1.  Тіршілік белгілерін сипатта:  қозғалыс  дегеніміз  -...;  қоректенуді  ... деп 

айтамыз; зәр шығару – бұл ...; тыныс алу - ...; көбею - ол...; зат алмасу – ол ...; 

циста дегеніміз – ол ...; тітіркенгіштік – ол тірі организмге тән ... . 

 

 

15 

2-

кесте – Қарапайым патшалық тармағы немесе біржасушалы жануарлар 

 

Қарапайымдылар 

Тіршілік белгілері 

Қарапайы

мдылард

ың 

бірінші 

өкілі - 

кәдімгі 

амеба 

Басқа өкілдері 

(қосымша 1 «Паразиттік қарапайымдылар») 

other representatives(Annex 1, "Parasitic protozoa) 

Жасыл эвглена 

Вольвокс 

Кірпікшелі-кебісше 

Паразитические простейшие 

Қарапайым 

дылар 

– 

бір 

жасушалы 

жануарлар. 

Protozoa  -  one-celled 

animals 

Олардың  денесі  бір 

жасушадан түрады. 

Their body is 

composed of a single 

cell. 

Оның  негізін  бір, 

сирек  жағдайда  екі 

ядролы  цитоплазма 

құрайды. 

The basis of its 

cytoplasm with one, 

rarely two cores. 

Оларды  ең  алғаш 

1675  жылы  тапқан 

Антони 

ван 

Левенгук.  

They were first 

discovered in 1675, 

Anton van 

Leeuwenhoek. 

Кездесетін мекені: 

Барлық 

Қозғалыс  дегеніміз, 

ол 

Motion is the process 

of moving objects in 

space with respect to 

time. 

 

Қоректену  дегеніміз, 

ол 

Nutrition  -  it is the 

process of receiving, 

digestion, absorption 

and assimilation of 

substances in the body, 

and a prerequisite for 

life and health.  

Зәр шығару дегеніміз, 

ол 

Emphasis (excretion) - 

is the release of the 

body from the end 

products of 

metabolism, foreign 

substances and excess 

water, salts, and 

organicheskihsoedinen

y received from food or 

formed in the body. 

Кәдімгі 

амеба 

Тамыраяқт

ылар 

(Саркодал

ар) 

класына 

жатады. 

 

Кәдімгі 

амебада 

дененің 

тағайынды 

пішіні 

жоқ. 

не имеет 

определен

ную 

форму 

тела. 

Кәдімгі 

амебаның 

денесі 

ядросы 

бар 

жартылай 

сұйық 

цитоплаз

Жасыл эвглена және Вольвокс Талшықтылар 

класына жатады. 

Инфузориялар 

класы. 

Class ciliates. 

Жасыл эвгленаның денесі, 

созылған, жапырақ пішінді, 

ұзындығы 0,05 мм. не имеет 

постоянную, вытянутую, 

листовидную форму тела 

длиной 0,05 мм. 

Green euglena has a constant, 

an elongated leaf-shaped 

body length of 0.05 mm. 

Жасыл эвгленаның 

алдынғы жағы доғалдау, 

артқы жағы сүйірлеу.  

The front end of the body 

Zhasyl euglena blunt, pointed 

tail. 

Жасыл эвгленаның 

алднынғы қозғалу 

органоиді – цитоплазмалық 

талшық болады 

Талшықтарын қозғай 

отырып, ол доғал жағымен 

алға жүзеді.  

 

At the front end of the body 

there is a cytoplasmic Green 

Вольвокс – 

шоғыр тұзіп 

тіршілік ететін 

талшықты 

қарапайым 

организм. 

Volvox - 

flagellate 

protozoa that 

form a colony. 

Вольвокс 

тоғандар мен 

көлшіктерде 

кездеседі. 

Volvox is found 

in ponds and 

lakes. 

 

Вольвокстің 

денесі диаметрі 

1 мм шар 

пішінді. 

Volvox has a 

spherical shape 

with a diameter 

Тіршілік мекені: Қарапайымдылардай 

ашық тұшы суқоймаларда 

Habitat:Simple as that in open fresh water. 

Дене пішіні тұрақты, әйелдер аяқкиімінің 

табанына ұқсас, ұзындығы 0,1-0,3 мм. 

Has a permanent handicap body as the sole 

women shoes length of 0.1-0.3 mm. 

Денесі сансыз кірпікшелермен жабылған, 

солар арқылы ол доғал жағымен алға 

жүзеді. 

The body is covered with numerous cilia, 

with which it swims forward with the blunt 

end. 

Денесінің иілген бөлігінде ұзынырақ 

кірпікшелермен қоршалған ауыз қуысы 

бар және ауыз қуысының негізінде 

жұтқыншақ орналасқан.  

In the concave part of the body has a mouth 

cavity, surrounded by a long renichkami 

and at the base of the oral pharynx is 

deepening. 

Кірпікшелі-кебісшенің қорытылмаған 

қорек қалдығы бөлініп шығатын 

қылаулатқышты кезектесіп бүлкілдететін 

екі жиырылғыш вакуолі және екі ядросы 

 

16 

суқоймаларда, 

ылғал 

топырақтарада, 

адам, 

өсімдік, 

жануарлар 

организмінде. 

Habitat: in all bodies 

of water in wet soil, 

in plants, animals and 

humans. 

Тіршіліктің 

белгілері: 

Қозғалысы, 

қоректенуі,  

зәр шығару, 

тыныс алуы, көбею,  

зат алмасу, 

тітіркенгіштік. 

Signs of life: 

movement, nutrition, 

excretion, respiration, 

reproduction, 

metabolism and 

irritability. 

 

Қозғалыс  дегеніміз 

не? 

Қоректену 

дегеніміз?  

Зәр 

шығару 

дегеніміз? 

Тыныс 

алу 

дегеніміз? 

Көбею 

дегеніміз не?  

Зат алмасу дегеніміз 

не? 

Циста дегеніміз не? 

Тітіркенгіштік 

дегеніміз не? 

Тыныс  алу  дегеніміз, 

ол 

Breathing 

- 

is the 

exchange of gases 

between the organism 

and the environment. 

Көбею дегеніміз ол 

Reproduction is the 

ability of organisms to 

produce their own kind. 

 

Зат  алмасудегеніміз, 

ол 

Metabolism  -  a set of 

chemical reactions that 

occur in the body. 

Циста дегеніміз, ол 

The cyst (from the 

Greek. Bladder) is  -  A 

temporary form of 

existence of 

microorganisms 

(usually bacteria and 

protozoa (protists), 

many-celled), 

characterized by the 

presence of 

containment in adverse 

conditions or at certain 

points in their life 

cycle, as well as 

myself, this shell. 

 

Тітіркенгіш  дегеніміз, 

ол 

Irritability  -  this is 

characteristic of all 

living organisms 

мадан 

тұрады, 

яғни бір 

жасушада

н. 

Тело 

обыкновен

ной амебы 

состоит из 

полужидк

ой 

цитоплазм

ы с ядром, 

то есть из 

одной 

клетки. 

Кәдімгі 

амебаның 

әр түрлі 

денесінің 

жерінен 

шермит- 

бітеді, 

олар 

созылып 

аумалы 

дұғалтәріз

ді 

өсінділер – 

жалған 

аяқтар. 

In various 

places in 

the body of 

common 

amoeba 

appear 

bulging, 

Euglena flagellum - organelle 

movement. Flagellum being 

screwed into the water, it 

floats along with the blunt 

end. 

Қабықшаның астында 

ципоплазма, ядро, 

пластидтер (хлороплас) 

және қоректік қор заты 

орналасқан.  

 

Under the cover is the 

cytoplasm, nucleus, plastids 

(chloroplasts) and the supply 

of nutrients. 

Дененің алдынғы бөлігінде 

жарықсезгіш көзше және 

жиырылғыш вакуоль 

болады.  

 

In front of the light-sensitive 

part of the body located 

peephole through which sails 

to the lighting fittings, parts 

of the reservoir and 

contractile vacuole. 

Жарықта жасыл эвглена 

өсімдіктер сияқты 

фотосинтез жолымен 

қоректенеді. 

 

It feeds on green euglena in 

the light, as green plants, 

through photosynthesis. 

Тыныс алу және зәр 

шығару кәдімгі 

амебадағыдай жүзеге 

асады. 

of 1 mm. 

Микроскоппен 

қарағанда әрбір 

шардың жасыл 

эвгленаға ұксас, 

тек алмұрт 

пішінді және екі 

талшығы бар. 

Under a 

microscope, you 

can see that each 

ball is composed 

of many cells, 

similar to the 

green evglenu 

only with pear-

shaped and two 

flagella. 

 

Шоғырлардағы 

талшықтардың 

үйлесіп жұмыс 

істеуі, ол 

вольвокстың 

әрбір жасушасы 

жеке қарапайым 

болып, бір-

бірімен 

цитоплазмалық 

көпіршелермен 

байланысқанды

қтан бәрі бірігіп 

шоғыр түзуімен 

түсіндіріледі.  

Coordinated 

work of the 

flagella 

throughout the 

(үлкен және кіші) болады. 

It s an ciliate-shoes: two contractile vacuole, 

which pulsate in turn;poroshitsa through 

which nepevarennye remove food debris 

and two nuclei (large and small). 

Кірпікшелі-кебісше біржасушалы 

балдырлар мен бактериялар мен 

қоректенеді. 

The ciliates feed on single-celled algae and 

bacteria.Кірпікшелі-кебісше судағы 

еріген оттекпен тыныс алады да, бүкіл 

денесімен көмірқышқыл газын 

шығарады. 

Infusorium-shoe breathes dissolved oxygen, 

thus removing the entire body through 

carbon dioxide. 

мөлшері және тіршілік әрекетінің зиянды 

Зәр шығаруы: судың артық қалдықтары 

әрқайсысы 20-25 секнд сайын кезектесіп 

бүлкілдейтін жиырылғыш вакуольдер 

арқылы сыртқа шығарылады. 

Selection: the excess water and harmful 

substances are removed through the life of 

the contractile vacuole, which pulsate 

alternately every 20-25 seconds each. 

Жазда кірпікшелі-кебісше белсенді түрде 

қоректенеді, өседі және амеба сияқты 

екіге бөліну арқылы көбейеді. Содан 

кейін керме жасушаның екі организмге 

бөледі. 

Қолайсыз жағдайда жынысты жолмен 

көбейеді. 

Propagation: summer fed intensively 

growing, divided as two parts amoeba. 

Initially, a small core, then great, and then 

hauling divide into two cells of the 

body.Under adverse conditions, sexually. 

Тітіркенгіштігі: 

 

17 

Define: 

movement; 

Қоректену 

дегеніміз?  

Зәр 

шығару 

дегеніміз? 

Тыныс 

алу 

дегеніміз? 

Көбею 

дегеніміз не?  

Зат алмасу дегеніміз 

не? 

Циста дегеніміз не? 

Тітіркенгіштік 

дегеніміз не? 

respond to external 

stimuli: light, heat, 

humidity, himiechskie 

substances, mechanical 

impact. 

stretching 

that go into 

unstable 

arc-shaped 

outgrowths 

- false foot. 

Обыкнове

нная амеба 

передвигае

тся 

ложнонож

ками. 

 

 

Breathing and isolation are 

the same as in ordinary 

amoeba. 

Алдынғы жағынан артқа 

қарай екіге бөліну арқылы 

көбейеді. 

Propagated by division from 

front to rear. 

Қолайсыз жағдайда циста 

т

ұ

зеледі, бұл жағдайда 

талшық түсіп қалады, ал 

денесі дөңгеленіп, тығыз 

қабықшамен қапталады. 

Under unfavorable 

conditions, a cyst, and the 

flagellum disappears, the 

body ogruglyaetsya and 

covered hard shell. 

colony to explain 

the formation of 

the colony are 

connected by 

cytoplasmic 

bridges, where 

each cell Volvox 

appears as the 

simplest self. 

Шыныға таза су тамшысы мен 

кірпікшелі-кебісшесі бар су тамшысын 

қатар тамызайық, тамшыларды жіңішке 

су көпіршесімен қосып кірпікшелі-

кебісше бар суға тұз кристалын салсақ, 

тұз ери бастағанда кірпікшелі-кебісше су 

көпіршесі арқылы тұщы су тамшысына 

өтеді. 

Irritability: placing a drop of clear water 

next to a drop in ciliates and connect a thin 

volyanymmostikom drops. Then, with a 

drop of ciliates put crystal salt. When 

dissolved salts ciliate-shoes for water bridge 

will move to a drop of fresh water. 

жүктеу/скачать 0,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: