Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ұлттық тестілеу орталығЫ

Mахмұт Қашғари. 1029-1101 жж. Орта ғасырдың әйгілі және танымал 

ғалымдарының  бірі  Махмұт  Қашғари  Қарахан  мемлекетінің  аумағында 

дүниеге  келген.  Алғашқы  білімін  медреседе  алып,  кейін  Бұхара,  Самарқан, 

Мерв қалаларында оқуын жалғастырды. 

Mахмұт  Қашғари  талай  ел  кезіп,  деректер  жинастырды,  ұзақ  жылдар  бойы 

жүргізген  ғылыми  ізденістері  нәтижесінде  «Диуани  луғат-ат-түрік»  (Түрік 

тілдерінің сөздігі) еңбегін жазып шықты. 

Жүсіп  Баласағұни.  1021-1075  жж  Орта  ғасырдың  көрнекті  ғұлама, 

ойшыл  және  ақындарының  бірі.  Қарахан  мемлекетінің  әкімшілік  орталығы 

Баласағұн қаласында дүниеге келген.  

11. Әл-Фарабидің туған жерін анықтаңыз:  

A) Барсхан қаласы 

B) Қашғар қаласы 

C) Сауран қаласы 

D) Отырар қаласы 

E) Баласағұн қаласы 

12. Әл-Фарабиге қатысты деректерді белгілеңіз:  

A) Ғылыми ізденістері нәтижесінде «Диуани луғат-ат-түрік» (Түрік 

тілдерінің сөздігі) еңбегін жазып шықты 

B) Алғашқы білімін медреседе алып, кейін Бұхара, Самарқан, Мерв 

қалаларында оқуын жалғастырды.  

C) Оның «Ғылымдар тізбегі», «Музыканың ұлы кітабы», «Азаматтық 

саясат», «Риторика» атты еңбектері бар.  

D) Қарахан мемлекетінің аумағында дүниеге келген 

E) ХІ ғасырда түркі тілінде «Құтты білік» («Құт негізі-білік») атты іргелі 

тарихи-әдеби шығарма жазды.  

 

 

 

 

13. Ғұламаларды оқиғалармен дұрыс сәйкестендіріңіз: 

1. Әл-Фараби 

2. Жүсіп Баласағұни 

3. Махмұт Қашғари 

A. «Диуани-лұғат-ат-түрік» еңбегін жазған 

Б. 1021-1075 жж. ӛмір сүріп Бұхара, Қашғар қалаларында білім алған 

B. Ӛзінің білімділігі арқасында «екінші ұстаз» атанған 

A) 1-В, 2-А, 3-Б  

B) 1-А, 2-В, 3-Б 

C) 1-В, 2-Б, 3-А 

D) 1-Б, 2-А, 3-В 

E) 1-Б, 2-В, 3-А 

14. Дәйектердің ішінен дұрыс емесін анықтаңыз: 

I. Әбу Насыр әл-Фараби ӛзінің білімділігі арқасында «екінші ұстаз» 

атанған ғұлама 

IІ. Жүсіп Баласағұни ХІ ғасырда түркі тілінде «Құтты білік» 

 («Құт негізі-білік») атты іргелі тарихи-әдеби шығарма жазды. 

IІІ. Жүсіп Баласағұн алғашқы білімін Мерв қаласында алып, кейін Шаш 

(Ташкент), Самарқанд және Бұхарада оқуын жалғастырады 

IV.Махмұт Қашғари «Диуани луғат-ат-түрік»-еңбегін жазды 

V.«Диуани луғат-ат-түрік»-Орталық Азия түркі халықтарының тілі, 

тарихы, этнография, география, астрономия, медицина, әскери ісі, 

мәдениеті, діні, салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары туралы ақпарат 

беретін құнды тарихи дерек.  

A) ІV 

B) І 

C) ІІ 

D) ІІІ 

E) V 

15. Ғұламалардың өмір сүрген кезеңін анықтаңыз:  

A) V -ХІ ғасыр аралығы 

B) V-ІХ ғасыр аралығы  

C) ІХ-ХІІ ғасыр аралығы 

D) ХІІ-ХІV ғасыр аралығы 

E) ХІ- ХV ғасыр аралығы 

 

 

 

 

 

Нұсқау:  Сізге  толық  жауапты  қажет  ететін  ашық  тест  тапсырмалары 

беріледі.  

16.  Kеңес  өкіметі  жүргізген  алғашқы  экономикалық  саясаттарын  маңызын 

сипаттаңыз 

a)  Кеңес өкіметі орнауының бастапқы кезіндегі Қазақстандағы саяси 

жағдайды айқындаңыз 

[1] 

b)  Әскери коммунизм саясатының мәнін ашыңыз 

[1] 

c)  Жаңа экономикалық саясаттың мәнін ашыңыз 

[1] 

d)  Индустрияландырудың міндеттерін айқындаңыз 

[1] 

e)  Кеңес өкіметі жүргізген алғашқы экономикалық саясаттарының 

маңызына баға беріңіз 

[1] 

17. Tүркі дәуіріндегі Қазақстан аумағындағы этногенез және этникалық 

үдерістерді сипаттап, түркі дәуірінде өмір сүрген халықтардың өзара 

байланысын анықтаңыз. 

a)  Түркі дәуіріндегі тайпалардың қалыптасу үдерісін түсіндіріңіз 

[2] 

b)  Түркі дәуірінде өмір сүрген халықтардың өзара байланысын 

анықтаңыз 

 

[2] 

c)  Түркі халықтары туралы орта ғасырлық еңбектерден мысал 

келтіріңіз 

 

[1] 

 

 

18. 

 

      Қазақ хандығының құрылуы, Керей мен Жәнібектің рөлін және 

хандықтың саяси институттарының ерекшеліктерін анықтаңыз. 

a) 

Қазақ хандығының құрылуының алғышарттарын анықтаңыз  [1] 

b) 

Қазақ хандығының құрылуында Керей мен Жәнібектің  

рөлін түсіндіріңіз 

 

[1] 

c) 

Қазақ хандығының саяси институтын кестеге толтырып 

көрсетіңіз 

 

[2] 

d) 

Қазақ хандығының саяси институтының ерекшеліктерін 

табыңыз. 

 

 

[2] 

ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ 

  пәнінен сынақ аяқталды.