| Қ, к, п дыбыстарының біріне біткен сөздерге жалғанатын қосымшаның бас дыбысы дауысты
болса, бұл үшеуі ұяңдап кетеді: тарақ + ы – тарағы. Мұндай үрдіс барлық сөздерге қатысты емес.
Мыс.: қазақы, көркі, типі т.б.
Түбірдің соңғы н дыбысы б, п дыбыстарының алдынан келсе, н дыбысы айтылуда өзгеріп, м
дыбысына айналады, жазуда бұл ескерілмейді: сенбе (айтылуда сембе), Жанпейіс (Жампейіс).
Түбірдің соңғы дыбысы қ, к, ғ, г дыбыстарының алдынан келсе, айтылуда н дыбысы өзгеріп, ң
дыбысына айналады, бірақ жазуда ескермейміз: сəнқой (сəңқой), Дүйсенғали (Дүйсеңғали).
Түбірдің соңғы с, з дыбыстарының бірі ш дыбысының алдынан келсе, ол екеуі айтылуда ш
дыбысына айналады: Оразша (Орашша), сөзшең (сөшшең).
Түбірдің соңғы з дыбысы с дыбысының алдынан келсе, з дыбысы өзгеріп, с дыбысына айналады:
көз сал (көссал), жазса (жасса).
Алғашқы сөздің соңғы дыбысы з болып, одан кейінгі сөз ж дыбысынан басталса, з дыбысы
өзгеріп, ж дыбысына айналады: Бозжігіт (Божжігіт).
Алғашқы сөздің соңғы дыбысы да, одан кейінгі сөздің бас дыбысы да дауысты болса, айтуда бұл
қатар келген екі дауыстының алдыңғысы түсіп қалады. Жазуда сөздің түбірін сақтаймыз: торы ат –
торат, торы ала ат – торалат, келе алмады – келалмады.
Достарыңызбен бөлісу: |
