Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі с. У. Қалдыбаев, А. С. Бижанова

210
қол жетерлігі бойынша көшбасшы болуына жағдайлар жаса-
ды. «АХТСП»РМК өзінің алдына толығымен шеше алатын келесі 
міндеттерді қояды:
- Қазақстан Республикасы су көлігі жүйесінің дүниежүзілік 
көлік жүйесіне интеграциясын қамтамасыз ету; 
- Ақтау портының көлік желісінің барлық қатысушыла рына 
арналған тартымды тобы ретінде қалыптастыру; 
- Қазақстанның бірегей географиялық жағдайына орай Ақтау 
портының стратегиялық рөлін күшейту; 
- Волга-Дон каналы арқылы Қара теңіз порттарына, Иранның 
солтүстік порттарына шығу арқылы баламалы көлік бағыттарын 
дамыту; 
- Ақтау портының Қазақстанның халықаралық сауданы 
қам
тамасыз ету, тасымалдар мен тауарлардың құнын төмен-
дету қызметін кеңейту. 
Осы міндеттерді орындауға аймақтың мұнай өндіру саласы-
на шетел инвестициясының қаражат салым дары жəне салынған 
көлік инфрақұрылымдарын пайдалану мүмкіндік береді.
Аймақ арқылы «ТРАСЕКА» халықаралық жүктерді тасымал-
дау бағыты өтеді. Портта теміржол, автомобиль, су жəне құбыр 
сияқты бірнеше көлік түрлерінің торабы орналасқан. Баку-
Тбилиси-Джейхан мұнай құбырын салу жөніндегі халықаралық 
келісім мұнайды Ақтау теңіз порты арқылы тасымалдаудың 
келешегі зор екендігін растайды. 
«КРУГ» ҰЗҚ мамандары Ақтау қ. (Қазақстан Республикасы) 
«Халықаралық Теңіз Сауда Порты» инженерлік ғимараттарды 
автоматтандырылған басқару жүйесін (АБЖ) пайдалануға енгіз-
ді. Осы жүйе өрт жəне күзет сигнализациясының жүйелерімен 
шоғырландырылған. 
ИИ АБЖ əкімшілік, өндірістік, тұрмыстық ғимараттарды, 
қоймалар мен айлақтарды қамтиды. 
ИИ АБЖ мамандандырылған бағдарламалық қамтамасыз ету 
негізі SCADA КРУГ-2000® болып табылады. 
Жүйе функциялары:
- Параметрлерді бақылау жəне сигнализациясы;
- Жабдықты (жарықтандыру діңгектері, циркуляциялық сор-
ғылар, ағындық желдеткіштер, өзен хабарландырғыштары жəне 
т.б.) дибекеттік басқару; 

211
- уақыт тапсырмасы бойынша жарықтылыққа байланысты не-
месе қол режимінде жарықтандыру діңгектерін басқару;
- Ауа арналар жүйесін қатып қалудан қорғау;
- Өрт жəне күзет сигнализациясының сүйреткілерінің жағ-
дайын бақылау жəне сигнализациясы; 
- Нысанды күзетуге қою жəне нысанды күзетуден алып тастау;
- КТ АБЖ жəне коммерциялық жеке мекеме технологтеріне, 
қызметтеріне ақпарат беру;
- Үрдісті хаттамалау;
- ПТК элементтерінің өзін-өзі диагностикалауы; 
- Трендтер мен хаттамаларды мұрағаттау. 
Операторлардың екі АЖО-да жедел деректерді жинау, өңдеу 
жəне бейнелеу, технологиялық жабдықты (жарықтандыру дің-
гектері, циркуляциялық сорғылар, ағындық желдеткіштер, өзен 
хабарландырғыштары жəне т.б.) басқару, сондай-ақ берілген па-
раметрлер бойынша мұрағат ақпаратын сақтау жəне бейнелеу 
орындалады. Операторлардың АЖО жүйенің ұзақ жасағыштығын 
едəуір арттыратын өзара-резервте сақталатын серверлер болып 
табылады.
Қарауыл бастығының АЖО жəне қауіпсіздік қызметі бас-
тығының АЖО-да өрт жəне күзет жағдайы, нысандарды күзетке 
қою жəне күзеттен алып тастау бақыланады.
Осы АБЖ пайдалануға енгізу инженерлік жабдықтың жұмы-
сының үнемделуі мен сенімділігінің арттырылуын, порттың ғи -
мараттарына санкцияланбаған кіруді жəне жайларда өрттің бел-
гілерінің туындауын бақылау есебінен қауіп 
сіздіктің жоғары 
деңгейін қамтамасыз ететін автоматтан дыру дың қазіргі заманғы 
жүйесімен теңіз көлігін жарақтандыруға мүмкіндік берді. Жаб-
дықты басқарудың оңтайландырылған алго рит мдерінің арқа сын-
да ресурс-жəне энергия үнемдеу мəселелері шешілуде. 
«КРУГ» ҰЗҚ мамандары «Мангыстауспецавтоматика»-мен 
(Қазақстан) бірлесе отырып жұмыс істеді. 
2010 жылғы маусымда «Ақтау халықаралық теңіз сауда пор-
ты» республикалық кəсіпорны (Қазақстан Республикасы) өрт 
жəне күзет сигнализациясы жүйесінің шоғырлануымен бірге 
Ин женерлік имараттарды автоматтандырылған басқару жүйесін 
пайдалануға енгізді.

212
Каспийде Маңғышлақ түбегінде орналасқан Ақтау порты 
елдің жалғыз халықаралық теңіз порты болып табылатындықтан, 
Қазақстан Республикасы экономикасының тұтас алғанда дамуы 
үшін стратегиялық маңызға ие. 

жүктеу/скачать 3,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: