Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы

128

бірнеше  мәрте  қайталамау  мақсатында  ол  сөздерді  әрқалай  ойнатып  беруге  асығады.  «Мүмкін» 

деген сөзді  «кәдік», «төбелесу» деген сөзді «сілкілесу» мағыналарында қолданады. Жалпы, Әбіш 

Кекілбай тілі арқылы синонимдік қатар түзілуі мүмкіндігі мол екендігі байқалады. Бұл құбылыс 

сөздердің жаңа мағыналарының көрінуіне, олардың өз мағыналық реңктерін аша түсу мақсатында 

контекстерді таңдап қолдануына  мүмкіндік береді. Осылайша тіліміздегі абсолютті синонимдер 

пайда    болуының  себептерінің  бір  қыры    ашылады  әрі  тілдің  сөздік    қоры  толығып  отырады. 

Мұнымен  қатар,  публицист  шығармаларында  антонимдік  тұлғадағы    қосарлы  сөздердің  де  жиі 

кездесетінін байқайсыз: «жалған мен шындық», «әділет пен қиянат», «дерт пен денсаулық», «аң 

мен адам», т.б. 

Әбіш тілі – бай тіл. Оның хақас, алтай, қырғыз, тува, шор тілдеріне негіз болған  көптеген 

архаизмдерді ұтымды  пайдалана  отырып, шығарма тілінің әсерлі болуына мән беріп отыратыны 

аңғарылады.

Қорыта  келгенде,  публицистің  қайсыбір  шығармасы  да  әділет  пен  шынайылықты  ту  ете 

отырып,  қоғамдық  өмірдің  әрбір  қырын  кеңінен  қозғай  жазуға  негізделгендігі    байқалады.  Сол 

шығармалары  арқылы  оның  тілдік  ерекшеліктерінің  өзіндік  сипаттары  айқындалады.  Оны  тек 

туындыгер көсемсөздерін мұқият оқып, зер сала қараған адам ғана анық байқай алады.   

ӘДЕБИЕТТЕР

1 Ибатов А. ХІҮ ғасырдағы хандар жарлықтарының тілі. – Алматы, 1990.–3 б. 

2 Сыздықова Р. Абай шығармаларының тілі.  –  Алматы,  1968. –  40 б.  

3 Қабдолов З. Қазақ әдебиетінің теориясы. – Алматы, 1967. – 205 б. 

4 Кекілбаев Ә. Заманмен сұхбат. – Алматы, 1996. – 9б. 

REFERENCES

1 Ibatov A. ХІҮ gasirdagi handar jarlihtarinin tili. – Аlmati, 1990. –  3 b. 

2 Sizdikova R. Abay shigarmashiliginin tili.  –  Аlmati,  1968. –  40 b.  

3 Habdolov Z. Hazah adebyetinin teoriasi. – Аlmati, 1967. – 205 b.