Қазақстан республикасы бiлiм және ғылым министрлiгi
жүктеу/скачать 11,32 Mb. Pdf көрінісі
|
| № 3 (106) 2015
555
заңдылықтар, реттеуші органдар мен нормалар, үкіметтің белгілі бір жағдайға сәйкес саясаты мен өзгерістері, лоббистік топтар, рыноктың қысым жасуы, қысым жасайтын халықаралық топтар, әлемдегі және аймақтағы саяси жағдайлар мен оқиғалар бәрі есепке алынады. Осы тұрғыда қазіргі кезеңдегі әлемдік экономикалық дағдарыс, мұнай бағасының төмендеуі, Украинадағы саяси жағдай, Батыс елдерінің Ресейді айыптауы мен санкция жасауы, рубльдің құнсыздануы мен оның басқа валюталарға курсының төмендеуі, Ресей газы мен мұнайынан батыстың бас тартуы ЕАЭО – тың өз қызметін қалыпты жүргізуіне және Қазақстан экономикасының дамуына да әсері тиеді. Халықаралық және аймақтық саяси факторлар міндетті түрде экономикалық құрылымдар мен олардың қызметіне өз ықпалын тигізеді. Бұл экономикалық бірлестіктер қызметін шектейді, баяулатады немесе тоқтатады. Кейбір кезде экономикалық ұйымды таратуға дейін әкеледі. Мысалы, Кеңес Одағының ыдырауы мен социалистік жүйенің дағдарысы социалистік елдер арасындағы Өзара Көмек Кеңесі жұмысын бір жола тоқтатып оны таратып жіберді. Украинадағы жағдай Ресейге батыс елдерінің санкция жасауына әкелсе, ол өз кезегінде ресей рублінің инфляцияға ұшырауына, экономикалық қиыншылыққа, Ресей экспортының төмендеуіне, капиталдың кетуіне, сырттан келетін инвестицияның бәсеңдеуіне әкелді. Бұл ЕАЭО қызметіне және Қазақстан экономикасына да кері әсер етті. Еуразиялық экономикалық одақ жұмысына және Қазақстанның экономикасының даму деңгейіне ішкі және сыртқы экономикалық факторлар елеулі ықпал етеді. Мәселенің нақты компоненттеріне тоқталсақ, ЕАЭО құрамына кіретін елдерге, оның ішінде Қазақстанға да ішкі және сыртқы экономикалық жағдай мен тенденция, белгілі бір кезең аралығында ішкі жалпы өнімнің өсуі, оның өткен жылдармен салыстырғандағы өсу қарқыны, инфляцияның деңгейі, тұрғындардың жұмыспен қамтамасыз етілу динамикасы, төлем қабілетінің деңгейі, ұлттық валюта курсының динамикасы, саладағы инвестициялық климат, шетелдік экономикалық жүйе мен үрдіс, энерготасымалдау, тұтынушыға қажеттілік, тауар өткізуші құрылым қызыметі т.б. көптеген экономикалық факторлар ықпал етеді. Тақырыпқа қатысты берілген мәліметті талдасақ, Ресейде 2014 жылдың қаңтары мен желтоқсаны аралығында инфляция 0,6%-дан 11,5% -ға дейін өскен. Осы жылы Ресей экономикалық даму министрлігі инфляцияға қатысты үш рет ресми болжам жасады. Алғашқы болжам жыл соңына қарай – 4,8 ден 9% аралығы деп екі есеге жуық өсіріліп өзгертілді. Бірақ, 25 декабрьде қаржы министрі Антон Силуанов, «нақты түрде жыл бойынша шамамен 11,5%,
мүмкін одан көбірек болады деп мәлімдеді [11] .
астам құнсызданған ресей рубліне теңгені айырбастап шекаралық аймақтардан машина, өнеркәсіп тауарларын көптеп сатып алғанымен, қазақстандық өндірушілер керісінше сатып алу қабілеті |