'й'» «Иннә шайтанә ләкум ғадуун фәттәхизуһу». Маәынасы:  «Шәксіз  сендерге  шайтан  - душпан».  Меккеде

Қосымша түсініктер
Ескерту:  Тік жақшаға  алынған  сөздер  түпнұсқада  не  өшіп,
не түсіп  қалған сөздер.  Көлбеу жақша ішіндегілері сөздің екінші,
үшінші  түрде  жазылуын  көрсетеді.  Оқылмаған  немесе  анық 
көрінбейтін тұстарына көп нүкте қойылды.
1. 
хадис  қудси  қасиетті  хадис.  Яғни  пайғамбарымыз 
Алланың сөзін ауыша жеткізген.
2. 
хадис шариф -  қасиетті,  құрметті пайғамбарымыздың 
сөздері.
3. 
мубарак -  қасиетті, құрметті.
4. 
Талфәзлары -  сөздер.
5. 
Ишарат -  іс қимылмен көрсетуі.
6. 
ғәирі- басқа.
7. 
мустахиқтар -  лайықтар.
8. 
ғәфу — кешірім.
9. 
малғун -  шайтан.
10.  мустахиқтармен -  лайық  болғандармен.
11.  сахә- жомарт.
12.  Қағида -  ереже.
13.  ғамал — іс.
14.  иғтиқад -  сенім.
15.  әдәб -  ақындар.
16.  хикмет -  даналық.
17.  Фәсәхәт уа бәләғәт-шешендік.
18.  шағирларының -  ақындарының.
19.  хәким -дана.
20.  сахифларының -  иелерінің.
21.  мәшһур -  белгілі, атақты.
22.  ғуләмә -  ғалымдар.
23.  Мухтәрәм мәшәйхпардан -құрметті ғалымдары.
24.  Мухәррам -  күнтүзбенің 1 -ші айы.
25.  Сәффәр -  күнтүзбенің 2-ші айы.
26.  Рабиғул әууәл -  күнтүзбенің 3-ші айы.
27.  Рабиғәс сәни -  күнтүзбенің 4-ші айы.
28.  Жумәдил әууәл -  күнтүзбенің 5-ші айы.
29.  Жумәдилс сәни -  күнтүзбенің 6-шы айы.
30.  Ражжаб -  күнтүзбенің 7-ші айы.

31.  Шағбан -  күнтүзбенің 8-ші аиы.
32.  Рамадан -  күнтүзбенің 9-шы айы.
33.  Шәууәл -  күнтүзбенің 10-шы айы.
34.  Зилқәғдат -  күнтүзбенің 11 -ші айы.
35.  Зилхижжа -  күнтүзбенің 12-ші айы.
36.  Бухари шарифте -  қасиетті Бүхара жерінде.
37.  Иншаллаһ -  Алла қаласа.
38.  мутабир -  алтын кені.
39.  Ләқаб -  лақап ат.
40.  ишан  сахиб  -   халық  арасында  сауат  ашу,  ғибадат 
айту  қызметін  атқарып  жүрген  діни  сауатты  адамға  берілетін
діни атақ.
41.  мақлуқты -  жаратылған.
42.  муслит -  бағындыру.
43.  һиләкне  -өлуіне.
44.  Ахмад  ибн  Ханбал  -   ханбали  мазһабын  қүрушысы. 
780 жылы  Бағдатта дүниеге  келді.  855 жылы сол жерде  қайтыс 
болады.  Бала  кезінен  бастап  ғылыммен  шұғылданған.  Әсіресе 
фықыһта  көзге  түскен.  Қазірге  кезде  Сауд  Арабиясында  және 
Кувейтте  көп  жайылған.  Сирия,  Ирак,  Басра  шығанағында  да
осы мазһабтағылар бар.
45.  мутләқан харам — нақты тиым салынған.
46.  Имам  Шафиғи -  шафиғи  мазһабын  құрушысы.  Толық 
есімі  Идрисұлы  Мүхаммед.  767 жылы Ғаззада туған,  820 жылы
Египетте қайтыс болған.
47.  имам  Мәлик -  толық есімі Әнесұлы  Малик.  767 жылы
Мединеде  туып,  795  жылы  сол  жерде  қайтыс  болған.  Хадис 
және  фықыһ  білімдерін  үйреніп,  әр  екеуінде  жетік  игерген. 
Қазіргі  заманда  солтүстік  Африкада,  Египетте,  Кувейтте, 
Суданда және Ливияда ең көп жайылған. Ирак және Бахрейінде
де осы мазһабтағылар бар.
48.  имам  Ағзам  рахматуллаһ  ғалейһи  -   Имам  Ағзам
һижраның 80 (699) жылында Ирактың  Куфа  қаласында дүниеге 
келген.  Толық  аты-жөні  Нұғман  ибн  Сәбит.  Ұлты  -  парсы. 
Ғасырының ұлы ғалымы  болғандықтан оны  «Имам Ағзам»,  «ең 
үлкен  имам»  деп,  құрметтеген.  Ел  арасында  Абу  Ханифа  деп
те аталған. 
.
49.  аят  -   Құран  кәрім  сүре,  аяттан  түрады.  Екі  тыныс
белгісі арасын бір аят дейді.
115

50.  ләфзәт  Аллаһ  -  Аллаһ  сөзі.  Бүкіл  әлемді  жаратушы, 
ризықтандырушы,  өз  қалауымен  күллі  жаратылысты  игеруші 
тәңір.  Мұсылман  елінің  сыйынатын  және  барлық  құлшылығын 
тек  соған  ғана  арнайтын  Құдай.  Ұғымы:  «құлшылық  қылуға 
лайық  зат».  Түрікше:  «Тәңір»,  парсыша:  «Хюда»,  қазақша: 
«Құдай»  немесе  «Апла»,  немісше:  «Готт»,  ағылшынша:  «Год», 
арабша: «Раб», «Иләһ» және «Аплаһ».
Араб  елдері  жаһилет  яғни  қараңғылық  дәуірінде  Аплаһты 
«Аллаһ» 
деп 
атап, 
пұттарды 
«Иләһ» 
деп, 
Аллаһқа 
даттарымызды 
жалғастырады 
деген 
сеніммен 
соларға 
сыйынып,  Аллаһқа  ортақ  қосатын  еді.  Ал,  Мұхаммедке  (с.а.с.) 
Ислам  дінін  тарату  мақсатымен  қасиетті  Құранның  96  -  Ғалақ 
сүресінің  1 - 3   аяттары  ең  алғаш  түскен  аяттар  болатын:  » 
[Иқраа’  бисми  раббикал  ләзии  халәқа.  Халәқал  -  инсаана  мин 
"аләқ.  Иқраа'  уә  раббукәл  әкраам.  Мағынасы:  «Оқы!  Сондай 
жаратқан  Раббыңның  атымен  оқы!  Ол  Адам  баласын  ұйыған 
қаннан жаратқан! Оқы!  Ол Раббың аса ардақты».  Бүкіл әлемнің 
хақ жаратушысы,  жер  мен  көкті  бар еткен  және  қаласа оларды 
жоқ  ете  алатын  асқан  күштің  иесі  жалғыз  ғана  Аллаһқа 
құлшылық  етілсін  деп  келген.  Аллаһтың  өзіне  тән  сипаттары 
бар.
51.  мәхл ижәбәт -орны.
52.  ижәбәт -  жауаптар.
53.  тамуғлық -  тозақтық.
54.  жәннәттік  -   бау-бақша  мағынасындағы  сөз.  Ислам 
сенімі  бойынша;  ахиретте  мү миндер  тұратын  немесе  бұ 
дүниеде  жасаған  жақсылықтарының,  ізгі  істерінің  сыйлығы 
ретінде  берілетін  мәңгілік  орын.  Дүниеде  күнә  жасаған 
мүминдердің  күнәсін  Алла  Тағала  кешірсе,  тозақта  жазасын 
тартқаннан  кейін жәннәтқа кіреді.  Күнәсіз, тақуа мү'миндер тұп- 
тура жәннәтқа кіреді және мәңгілік сый сияпатқа бөленеді.
55.  Иәжуж  уа  Мәжужлер  -   Яжуж  Мәжуж  қияметтің 
алдында  шығып,  жер  бетін  қан  сасытып,  қырғын  салатын 
халық.  Құран  кәрімдегі  «Әнбия»  сүресінің  96-аяты  мен  «Кәһф» 
сүресінің 94-98-аяттарын қараңыз.
56. 
Әннә -  не? Немене?
57.  хадис шариф -  қасиетті,  құрметті пайғамбарымыздың 
сөздері.
58.  Хадарат -  хазірет.
ііб

59.  рух ғәләмин -  жан әлемі.
60.  ғәдл -  әділдік.
61.  Әууәл -  бірінші.
62.  иғтиқадтында -  сенімінде.
63.  әфрад -  тыс мөлшерден қабылдау.
64.  тағритқа -  мөлшерден кемқабылдау.
65.  тәшрик -  серік қосу.
66.  тағтил -  дінсіздік (құлшылық етуден безу).
67.  таухид  -   жалғыз  Аллаһ  Тағалаға  ғана  ғибадат  қылу 
және  оған  серік  қоспау.  Ширк  көп  құдайшыльқ  -  дегеніміз, 
жаратылысқа  ғибадат  қылу  (мысалы:  періштелерге,  жындарға, 
аулиелерге,  пұттарға,  ағаштарға,  тұмарларға,  жұлдыздарға, 
отқа және солар сияқты Аллаһтан басқа заттарға ғибадат қылу. 
Таухид барлық пайғамбарлардың жәннәтқа шақыру уағызының 
басы,  жұмаққа  апаратын  жалдағы  бірінші  кезеңі  және Аллаһқа
бет бұрған құлдың бірінші ісі.
68.  хәдс -  белгілі бір істің болуы.
69.  мухәддисі — хадис ілімін зерттеуші.
70.  фиғлдан — іс әрекеттен.
71.  Бағд -  кейбір.
72.  Тағдирда  -   Аллаһ  тағала  алдын  ала  жазып  қойған, 
болып  өткен  және  болатын  жайттардың  барлығын,  сондай-ақ 
барлық  жаратылғандар  мен  оларға  қатысты  істерді  қамтитын 
Аллаһтың  даналығы  мен  ерік-қалауына  сәйкес  өз  уақытында
орындалатын істер.
73.  мунасиб -  лайық.
74.  лилғибәд -  құлдар үшін.
75.  әфғәл ихтиәриәт -  таңдаулы істер.
76.  уажиб  -   орындалуы  дәл  парыз  секілді  талап
етілмеген,  бірақ  қуатты  дәлелдермен  анықталған  іс  -  әрекет 
пен  уазипалар.  Мысалы:  құрбан  шалу,  үтір  және  айт  намазын 
оқу,  т.б.  уәжіптің  үкімі  парызға  ұқсас.  Яғни,  орындалса,  сауап
алады. Орындамаса, ақиретте азап бар.
77.  мағсиәтқа — бағынбаушылық.
78.  ғазаб -  азап.
79.  фәдлі — абзалдығы.
80.  халиқ -  жаратушы.
81.  ирәдә -  қалау.
82.  тәхқиқ -  орындау.
»17

83.  қабихға -  жағымсыз.
84.  қасад -  мақсад.
85.  муқаддам -  ұсынылған.
86.  нәфл намазға -  қосымша намаз.
87.  парыз -  міндетті түрде орындалатын амалдар.
88.  рәһбәниәттан -  монахтық өмір.
89. 
фил исләм -  исламда.
90.  исраф -  шекген тыс қолдану.
91.  һәуи -  қалау.
92.  зиһн -  ой, ми.
93.  сарф  -   грамматиканың  сөз  формаларын  зерттейтін 
бөлімі.
94.  муһим -  маңызды.
95.  шужағат -  күшті, қуатты.
96.  ғәффәт -  ізгі, рақымшыл.
97.  шариғат  -   Исламның  Құран  мен  сүннетте  бекітілген 
заң-өкімдері.
98.  хұтба -  үгіт, уағыз.
99.  иннә Аллаһу  иәмур  бил  ғад -  расында  Аллаһ Тағала 
әділдікгі әмір етеді.
100.  Уал  ихсан  -   ихсан.  Құлшылық  қылғанда,  Алланы 
көріп  тұрғандай  құлшылық  жасау.  Егер  көрмесен  Аллаһ  сені 
көріп тұр деп құлшылық жаса.
101.  Тағатта ихсан -  мойын ұсынуда ихсан қылуы.
102.  Кәм -  қанша:
103.  кәиф -қалай.
104.  суннәт  -   пайғамбарымыздың  айтқан  сөздерімен 
істеген амалдары.
105.  мустахаб 
-  
таңдаулы, 
ең 
көркем 
амал. 
Пайғамбарымыз кейде жасап, кейде жасамаған.
106.  Ғибадат  -   құлшылық.  Аллаһ  ұнатып,  разы  болатын 
сыртқы әрі ішкі амалдар мен сөздер.
107.  ләзим-керек.
108.  Уа  итәи  зил  қурбә  -   «Және  де  арсыздықтан, 
қарсылықтан әм дөрекерлікген тыяды».  Меккеде түскен.  Нахыл 
сүресі. 90-аят.
109.
110.  Таухид  -   жалғыз  Аллаһ  Тағалаға  ғана  ғибадат  қылу 
және Оған серік қоспау.
118

111.  салауатны  -   Аллаһ  тағаладан  пайғамбарымызды 
(с.ғ.с.) періштелер арасында мақтауын сұрау.
112.  нәһи-тыйым.
113.  фәхшә -  жаман нәрселер.
114.  хәдден  тәжәуәз  —  заңды  бұзу,  тыйым  салған  істі 
істеуі.
115.  тәжәббәр -   тәкаппарлық, қатыгездік, рақымсыз.
116.  иәғзукум уағз -  сендерге уағыздайды.
117.  хайрні -  жақсыны.
118.  шәррні -  жамандықты.
119. хатибтар  -  уағыздаушылар.
120. Жұмада хұтбаның -  жұма уағызы.
121.  мәмур -  әмірлерді орындаушы.
122.  хиәл-қиял.
123.  сурат-сурет.
124.  Ж исм-дене.
125.  ж уһр-түр.
126. мәғәриқ -  су тасқыны, бату.
127.  уасат -  ортасы.
128.  куллі -  барлық.
129.  тәхтінде -  астында.
130.  әхир-соңы, ақыры.
131.  мутәуассит -  орташа.
132. Дәжжәл -  қиямет белгілерінің бірі  ретінде хадистерде 
көп  айтылған  жалғаншы.  Масих  Дәжжәл  деп  те  атайды.  Яжуж 
Мәжуж  қияметтің  алдында  шығып,  жер  бетін  қан  сасытып, 
қырғын  салатын  халық.  Құран  кәрімдегі  «Әнбия»  сүресінің  96- 
аяты мен «Кәһф» сүресінің 94-98-аяттарын қараңыз.
133.  хикмет -  даналық.
134.  Ғиса рухуллаһ -  пайғамбар есімі.
135. Ридағә ахинің ридағә ухт халал -  емшекгес ағасының
емшектес қарындасына халал.
136.  тамсил -  түсінік, үғым.
137. Ридағә ахинің нисбә ухт халал -  қарындасына
қатысты ағасы хапап.
138. Нисбә ахинің нисбә ухт халал -   қарындасына
қатысты ағасы халап.
139. Нисбә ахнің ридағә ухт халал -  емшектес қарындасы 
ағасына халал.
119

140. әжнәби -  бөтен адам.
141. әддин насихат-
142.  «әрә әитәл ләзи» -  «әрә әитәл ләзи иукәззибу бид 
дин». (Мұхаммад ғ.с.) сондай дінді өтріксінгенді көрдің бе? 
Меккеде түскен. Мағұн сүресі.  1-аят.
143. мүмин  -   иман  келтірген.  Бұл  сөз  термин  ретінде 
иманның  алты  шартына  сеніп,  Аллаһтың  және  пайғамбардың 
(с.ғ.с.)  бұйрық  тыйымдарын  сақтап,  үлкен  күнәлардан  аулақ 
бола  жүріп  игі  амал  істейтін  адамға  қолданылады.  Оның 
дәрежесі жай мұсылманнан биік.
144. туфни  муслимән уа  әлхиқни  бис салихин -  мұсылман 
болып өлуді және шыншылдардың жолымен жүруді нәсіп ет.
145. Әууәл мә уәжиб -  бірінші не уәжіп.
146. шәй -  зат, нәрсе.
147. мә уәжиб мағрифәт Аллаһ Тағала
148. сәниән -  екіншіден.
149. әхир мә уәжиб -  соңында не уәжіп.
150. бәхс -  ізденіс. 
: •>: 
т
151. муқаддәм -  алдына қойылған, алдынан келген.
152. ирадәһ -  қалау.
153. мусахиб-дос.
154. ғәйр-басқа.
155.  «әр-рахман» 
-  
Ерекше 
мейірімді, 
қайырымды, 
шапағатты. 
*
156. әнғам -  жаратылыс.
157. әхсан -  жақсы.
158. «әр-рахим»  -   Қиямет  күнінде  мейірім  көлеңкесіне 
алушы, жарлықаушы.
159. тақдирде -  тағдырда.
160. ибтидә -  бастау.
161. мутәғәлләқ- қатысты, байланысты.
162. фиғл -етістк.
163. Тәхир -  соңында қалдыру.
164. әттақдим юфид -  алдында келу пайдалы.
165. «ииәкә  нәғбуд»  -   «Саған  ғана  құлшылық  қылмамыз». 
Меккеде түскен. Фатиха сүресі.5-аят.
166. лизат  иәжтәмиғ лижәмиғ әссифәт әлкәмәләт -  барша 
толық сипаттарды жинайды.
167. әтләқ -  бостандық, босату.
120

168. иләһ -  Құдай, Тәңір.
169. фәрқ -  айырмашылық.
170. әууәл  кәләм  мәжидке  иқтидә  -  
бірінші  Алланың
сөзіне еру.
171. уақиғ -  бір істің болуы.
имтисәл -
173. иттибәғ-еру.
174. ибтидә тәкгуб -  жазуды бастау.
175. ибтидә тәлфәз -  сөздерді бастау.
176. Никәхнің -  неке.
177. уәли хадир -  туғанының болуы.
178. шәһид хадир -  куәгердің болуы.
179. ижәб -  жауап қайтару.
180. қабул никәх -  некені қабыл ету.
181. ләфз никәх -  неке сөзі.
182. тәзәууиж ләфзі -  үйлену сөзі.
183. бәиғ -  сату.
184. һәиб -  бердім.
185. садақ -  сыйладым.
186. ғәриәт -  өсімсіз қарызға беру.
187. ибәхәт -  бақыт, сәттілік.
188. муәннәснің -  әйел жағының.
189. тифл -  сәби бала.
190. Сағир -  кішкентай бала.
191. Ғуләм -  боз бала, жігіт.
192. Жәнин -  құрсақтағы баланы айтады.
193. зәужәт -  әйел.
194. һәзиһи ридәғ-  бұл сүтана.
195. ракағат -  белгілі бір іс-қимылдар жиынтығы мен Құран 
аяттарын оқудан тұратын намаздың қайталанбалы кезеңі.
196. фәтихадан — Құранның бірінші сүресі «Фатиха».
197. Қулиә 1  Құрандағы Кәфирун сүресі.
198. кәлимәт әттәмхид -  мақтау сөздері.
199. «ииәкә нәғбуду уа ииәкә нәстәғин» — «Әй, Алла! Саған 
ғана  құлшылық  қыламыз,  әрі  сенен  ғана  жәрдем  тілейміз».
Меккеде түскен. Фатиха сүресі. 5-аят.
200. Тәхир -  кешігу.
201. уа ли раббикә аллаһ -  Аллаһ үшін.
202. мурсал -  жіберілген.
121

203. Ахмад  ханбап  -   мұсылмандардың  атақты  төрт 
ғалымының бірі.  Қурушысы Ханбалұлы Ахмед.  Миладинің 780 - 
ші  жылы  Бағдатта  туылып,  855-ші  жылы  сол  жерде  қайтыс 
болған.  Хадис  және  фиқһ  бала  кезінен  бастап  ғылыммен 
шұғылданған.  әсіресе  фиқһта  көзге  түскен.  Қазіргі  кезде  Сауд 
Арабиясында және Кувейтте көп жайылған.
204. хайр -  жақсылық.
205. Жәмиғ -  барша, барлыық.
206. Муғтабир -  сыйлы, құрметті.
207. Тәбарак сүресінен -  Құрандағы 67 сүре.
208. хасил -  болды.
209. зәрәғәт -  жер өнімі.
210. Истиғәнәт -  баю.
211. ғылым шәриф -  құрметті ілім.
212. руииә рухына -  көруші жанына.
213. мустәғид -  дайын болу.
214. ғәин әлиәқин -  ең шынайы ілім.
215. Иләһи -  Құдай.
216. мәғшуқ-жақсы көру.
217. мәуләнә -  мырза.
218. Мәзииәт фәдиләт -  ерекше әуестік.
219. Мәжәррәб -  тексерілген.
220. махсус -  сезіну.
221. ясин -  Құрандағы 36 сүре.
222. тулуғ шәмс -  күннің шығуы.
223. қиям  -   намаз  кезінде  тік  тұрған  қалыпта  Құран 
аяттарын оқитын кезең.
224. намаз ғаср -  екінті намазы түс ауғанда оқылады.
225. намаз хуфтан -  соңғы намаз. (жашиқ намазы).
226. ғуруб шәмс -  күннің батуы.
227. Жәбәл илә қубис -  Қубис тауы.
228. жәбәл хәррә -  Хуррә тауы.
229. жәбәл сур -  Сур тауы.
230. жәбәл бәтәхә -  Батах тауы.
231. жәбәл ғәрәфәт -  Арафат тауы.
232. сағир -  кішкентай.
233. фулән -  бір адам.
234. бәитні -  өлеңді.
235. қалб  жүрек.

236. рух -  жан.
237. сир -  сыр.
238. Ихфә -  жасыру.
239. хәфи -  жасырушы.
240. нәфсі әммәрәһ -  әмір етуші нәпсі.
241. ахләқ хамидіге -  мақтаулы мінез.
242. жисмні -  денені.
243. Ғәләм нәфс — нәпсі әлемі.
244. Ғәләм башариәт -  адамдар әлемі.
245. Ғәләму сабғият -  жеті аспан (көк) әлемі.
246. мунафиқтар  —  жақсылықты  дабыраға 
көрсетіп, 
жамандықты  ішке  бүгетін  екіжүзділік.  Бұл  кейде  сенім  -  
нанымда,  кейде  тек  іс  -   амалдарда  көрініс  табады.  Ислам 
аясында  шығарып  жіберетін  сенімдегі  мұнафиқтық  туралы 
айтсақ.  Пайғамбарымыз  Мұхаммед (С .Ғ.С )  Меккеден  Мадинаға 
қоныс аудармай тұрып  және  қоныс аударғаннан  кейін де  Бәдір 
шайқаста  Аллаһ  тағапа  мұсылмандарға  жеңіс  сыйлап,  оларды 
үстем  етті  және  Мадинада  тұратын  кәпірлерді  жерге  қаратты. 
Сонда  мадиналық  кәпірлердің  кейбірі  үрейленіп  әрі  қулыққа 
басып,  өмірлері  мен  мал — дүниелерін сақтап  қалу мақсатында 
сырттай  ислам  қабылдаған  сыңай  танытты.  Осылай  олар 
мұсылмандардың  арасында  жүрді.  Сырт  көзге  мұсылман 
сияқты  көрінгенмен,  ақиқатында  олардың  қатарында  емес еді. 
Ал  іс  амал  мұнафиқты  Аллаһ  елшісі  (С.Ғ.С)  бір  хадисінде:  « 
Мұнафиқгың  белгісі  үшеу:  сөйлесе,  етірік  айтады,  уәде  берсе, 
орындамайды,  аманат  етілсе,  қиянат  қылады»,  -  деп
түсіндірген.
247. Ғәләмул қулуб -  жүректер әлемі.
248. Ғәләмул аруах -  рухтар әлемі.
249. Ғәләмул әсрәр  - сырлар әлемі.
250. Ғәләм кәун фәсәд -  пасықтық әлемі.
251. Ғәләм  барзах  -   барзақ  әлемі.  Адам  өлгеннен  кеиін
Қиямет күніне дейін жалғасатын уақыт кезеңі.
252. Хәмсә нәуәиде -  кітаптің атауы.
253. маужуд -  бар.
254. муафиқ -  келісім.
255. уағда -  уәде.
256. мүмин  -   иман  келтірген.  Бұл  сөз  термин  ретінде 
иманның  апты  шартына  сеніп,  Аллаһтың  және  пайғамбардың

(с.ғ.с.)  бұйрық  тыйымдарын  сақтап,  үлкен  күнәлардан  аулақ 
бола  жүріп  игі  амал  істейтін  адамға  қолданылады.  Оның 
дәрежесі жай мұсылманнан биік.
257. ирадасы -  қалауы.
258. «уа  иәжғәлунә  аллаһ  мә  иәкрәһун»  -   »  -   Аллаһ 
сендер жек көргендерінді жөнге салады.
259. «уа  ...  илә  Аллаһ  ләһум  әлбәшәр»  -   Аллаһ  тағала 
айтқан: Тек Аллаһ қана оларға қуантады.
260. тәбтил -  Аллаһқа бой ұсыну.
261. Уа рәттилнәһ тәртилән -  Құранды тәртіппен оқындар.
262. муқабилінде -  қарсы келуінде.
263. нәфи муәккид -  растауды мойындау.
264. мәфуф -  танымалы, белгілі.
265. Расулдың -  пайғамбарымыз Мұхаммад (с.ғ.с.).
266. «фәзкуруни  әзкурукум»  -   мені  еске  алындар,  мен  де 
сендерді ұмытпаймын.
267. «лә иләһә иллә аллаһ»  -  Апладан басқа құдай жоқ.
268. нағузу  билләһ  мин  шәрри  зәлик  -   бұл  жамандықтан 
Аллаға сыйынамыз.
269. әғузу  биллаһи  минаш  шайтанир  ражим  -   қуылған 
шайтаннан Аллаға сыйынамын.
270. Хәуф -  қорқыныш.
271. зәһирде -  анығында.
272. хәсииәт -  ерекшелік, өзгешелік.
273. истилә -  меңгеру.
274. шәфиғ -  шапағатшы.
275. бәқи һәуәс -  мәңгі құмарлық.
276. ғәжиз -  әлсіз.
277. Зухәл -  Сатурн.
278. Муштәри -  Юпитер.
279. Миррихун -  Марс.
280. Шәмсун -  Күн.
281. Зуһәрәтун -  Венера.]
282. Ғутәриду -  Меркурий.
283. Қәмәрун -  Ай.
284. сәбғә әбә -  жеті ата.
285. Ғәнәсир әрбәғә -  төрт жаратылыс.
286. уммәһәт әрбәғә -  терт анадан.
287. мәуәлид сәләсә -  туылудың үш кезеңі.
124

288. жумәдәт -  жәндікгер.
289. нәбәтәт -  өсімдіктер.
290. Ғақил уа балиғ -  ақыл есі дұрыс және балиғаи жасына
жеткен адам.
291.  фәрд-парыз.
292. уәжиб  -   орындалуы  дәл  парыз  секілді  талап 
етілмеген,  бірақ  қуатты  дәлелдермен  анықталған  іс  -  әрекет 
пен  уазипалар.  Мысалы:  құрбан  шалу,  үтір  және  айт  намазын 
оқу,  т.б.  уәжіптің  үкімі  парызға  ұқсас.  Яғни,  орындалса,  сауап
апады. Орындамаса, ақиретте азап бар.
293.  сүннәт  -   парыз  бен  уәжіптен  бөлек  Аллаһ  елшісі
(с.а.у.)  жасаған,  және  жасаңдар  деген,  әрі  жасалуына
ризалығын білдірген іс-әрекеттер.
294. Мустахаб 
-  
таңдаулы, 
ең 
көркем 
амал.
Пайғамбарымыз кейде жасап, кейде жасамаған.
295. мубах -  мұсылмандардың орындауға ерікті амалдары.
296. харам  -   шариғат  бойынша  кесімді  түрде  тыйым 
салынған нәрсе не іс. Харам ету- тыйым салу.
297. мәкруһ -  жағымсыз істер.
298. муфсид  -  пасық адам.
299.  шәиларны -  нәрселерді.
300. Мәфуһ тахримні- харамға жақын жағымсыз істер.
301. Мәкруһ тәнзиһні -жағымсыз тазалану.
302. хадис  —  пайғамбарымыздың  сөздері  және  жасаған
амалдары.
303. тәрк -  тасгау.
304. жәһәннәм ғазабына — тозақтың азабына.
305. жүніплікген  ғұсыл  —  мұсылманның  жүніптіктен  кейін
және басқа жағдайларда орындау міндетті толық жуынуы.
306. мустахиқ -  лайық.
307. әнкәрә -  тастау, қабылдамау.
308. ғитәбқа -  күнөға.
309. зина  некесіз  ер  —  әйелдің  шариғат  тыиым  сапған
жолмен жыныстық қатынас жасауы.
310. хамир-арақ.
3

жүктеу/скачать 7,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: