Қазақстан республикасы денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі
«Экспозиция - жауап» тәуелділігін бағалау
жүктеу/скачать 1,24 Mb.
|
| 4.3 «Экспозиция - жауап» тәуелділігін бағалау
«Экспозиция - жауап» және «экспозиция - әсер» тәуелділігінің талдау кезеңдері экспозиция мен жиілік арасындағы дәлелді байланысты, көлік шуылының залалды ықпалына тап болған популяцияның зиянды әсерінің көрінісімен, таралушылғымен зерделенеді. Гигиеналық бағалау нәтижесі көлік шуылының адам ағзасына әсерінен зардап шегуі анықталса оның себептері және қажетті ақпараттар жеткілікті болуы тиіс. Мұндай байланыс туралы дәлел түрінде келесі көрсетілген шарттар (қағидалар): - көлік шуылының залалды әсері басталған мезетте алдын ала болжанатын денсаулыққа келетін залалдар тәжірибе жүргізілетін аймақта ұдайы естіліп тұруы тиіс; - бақыланатын залалды әсер шуылдың зиянды әсерінің менханзимдері туралы кеңінен таралған түсініктермен ұштасады; - денсаулық бұзылуының болжалды залалы және шуылдың кері әсер ету арасындағы байланыс статистикалық тұрғыдан нақты әрі шынайы болуы тиіс; - экспозицияның артуы, көбеюі (қарқындылығы/ықпал ету уақыты) шуылдың тұрғындардың жекелеген топтарына әсерт етуі осы топтардағы («экспозиция - жауап» және «экспозиция - әсер» қауіа-қатер түрлдері) денсаулық бұзылуының көптігін және олардың жиілігін нақтылайды; - шуыл әсерінің жойылуы немесе оның қарқындылығы оның денсаулыққа кері әсерінің таралуы немесе пайда болуы жиілігінің төмендеуімен сипатталады; - шуылдың адам ағзасына кері әсерінің салдары мен себебін зерттеу барысында алынған мәліметтер және ақпараттар клиникалық диагноздарға негізделген әрі анықталған ауытқуларға, эпидемиологиялық зерттеулер толықтығы мен сапасына, зертханалық-инструменталдық өлшемдер, зертахалық-диагностикалық және клиникалық тексеру көлемі мен сапасына қойылатын және бекітілген нормативтік құжаттардың барлық талаптарына сәйкес келеді. Шуылдың ықпалы мен денсаулықтың бұзылуы арасындағы байланысты, нақты әрі толыққанды дәлелдер болған жағдайда ол бұзылыстың жалғыз ғаеа себебі болады, сонымен қатар, оның зиянды әсері залалды әсердің пайда болуын жеделдетеді немесе баяулатады. Көлік шуылының зиянды әсері осындай әсердің адам өмірінің ұзақтығының қысқаруына және өлім-жітімге, мүгедектік пен аурулар көрсеткішінің артуына әкелетін бұзылыстардың әсерінен тұрғындар үлесімен көрініс табады, сонымен қатар мұндай ықпалдан адам рухани тұрғыдан шаршап, жайсыздықты сезінеді, жағымсыз сезімдер пайда болады. «Экспозиция –жауап» тәуелділігін бағалау үшін қолданылатын көрсеткіштер зерттеудің толықтығы мен сапасының талаптарына жауап беретін жаңа ғылыми мәліметтермен толықытырылып, дер кезінде қайта қарастырылуы тиіс. Статиститкалық моделдер негізінде алынған «экспозиция-жауап» тәуелділігі көлік шуылының түнгі уақыттағы әсері барысындағы қауіп-қатерге бағалау жүргізу үшін қолдану ұсынылады. Мұндайда эпидемиологиялық зерттеулерде анықталған келесі әсерлерді бағалау барысында айқындалады: Қанайналым жүйесінің аурулары; Түнгі шуыл мазасын алатын тұлғалар үлесі, %; Шуылды мазаны алуы; Авиация шуылы барысында шуылға төзімді тұлғалардың үлесі, бұлар осында шуылда да тыныш ұйықтайды, %; Теміржол шуылы барысында шуылға төзімді тұлғалардың үлесі, бұлар осында шуылда да тыныш ұйықтайды, % (15); Автомобил шуылы барысында шуылға төзімді тұлғалардың үлесі, бұлар осында шуылда да тыныш ұйықтайды, % (15); Тұрғындардың шуыл туралы шағымы; Арнайы әсерлердің дамуы; Миокард инфаркты; Мазасыз ұйқы (ұйықтағанда қозғалудың көптігі); Жүрек қантамырлар ауруларының пайда болуы қауіп-қатері. Сонымен қатар жүрек қантамырлар жүйесі ауруларының, орталық жүйке жүйесінің және есту мүшесінің бұзуылына әсер ететін қауіп-қатерді бағалау шуылдың ықпалымен пайда болатын жағымсыз әсерлердің дамуы эволюциялық математикалық моделдерге негізделеді, мұндай әсерлердің даму барысы турады отандық эжәне шетелдік мамандардың зерттеулерінде зерделенген, нәтижесінде организм қартаяды, реккуррентті теңдеулер жүйесі арқылы шешімін табуға болады. Мән коффициентінің эмпирикалық маңызы клиникалық бағыт пен аурулардың қиындығы деп қабылданады, өйткені адам ағзасының функцияналдық жүйесінің қызметтері бұзылады. Теңдеулерде денсаулыққы залал келтіретін әрбір ықпалдың әрқайсысының пайда болуының шектік деңгейі мен орташа көрсеткіші дәлелдермен берілген. Моделде денсаулық бұзылуының агрегирленген қауіп-қатерін болжау зерттеліп отырған мезеттегі қауіп-қатер мәнін есептеу арақылы жүзеге асырылады. Өмір сүрудің бірінші жылында қауіп-қатер мәні 0,01 тең болады деп қабылданады. Шуыл жүктемесінің өзгеруінің кеңінен танымал қағидаларының негізінде алдағы өмірдегі күтілетін ұзақ жасаудың ұзақ мерзімді болжамын анықтауға болады. жүктеу/скачать 1,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|