Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі
жүктеу/скачать 2,48 Mb. Pdf көрінісі
|
5f48db6acc320 1598610282 (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Дуополия
- Таза монополия
| Монополиялық бəсеке
нарығы (грек сөзі «моно» - бір «поли» - сатамын) көптеген сатушылардың ұқсас, бірақ əр текті өнімді сатуынан құралады. Өнімдері бір - бірінен сапасы, қасиеті, сыртқы безендіруі бойынша ажыратуға болады. Сатып алушылар осындай ерекшелігін көре тұра тауарларға жоғары бағаны төлеуге дайын тұрады. Ірі фирмалардың бағаға əсер етуі мүмкін: өнім көлемін өсіру арқылы бағаны кеміте алады жəне тауарларына сауда белгісін қойып жарнама арқылы өнімдерін жылдам өткізуі. Мысалы, жеңіл автомобиль ~83~ мен қатар оның бөлшектерін шығарып сату, көлікның əртүрлі моторларын жасау. Олигопия (грек сөзі «олиго» аздау «поли» сатамын) - салада бірнеше ірі фирма болып олар үстемдік жасайтын жағдайды көрсетеді. Бұлардың əрқайсысы нарық бағасына əсер ете алады. Салада үлгілі жəне күрделі өнімдер шығарылады. Басты ерекшеліктері: а) фирмалардың аздығы мен өнім өндірудегі үлестерінің молдығы; б) салаға қосылуға немесе одан кетуге кедергілердің молдығы; в) жалпыға бірдей өзара тəуелділік, яғни фирмалар саны аз болғандықтан бір - бірінің қадамын бақылап, қалмауға əрекет жасайды, əсіресе өндіріс көлемін анықтауда жəне баға белгілеуде. Мұны олигополистік өзара байланыс деп атайды. Дуополия - олигополияның қарапайым түрі, онда белгілі бір тауарды өндіруші екі фирма болады жəне əрқайсысы бұл өнімге сұранысты қанағаттандыра алатындай болады. Мұндай нарықтық құрылым аймақтарда жиі кездеседі. Таза монополия нарықтың сондай түрі, онда бір ғана өндіруші бір текті өнімді 100% - ға сатуды жүзеге асырады. Таза монополияның ерекшеліктері: а) салада жалғыз өндіруші немесе қызмет көрсетуші фирманың болуы; б) фирма шығаратын өнімнің немесе көрсететін қызметтің орнына жүре алатын басқа өнімдер мен қызметтердің болмауы; в) өндіріс көлемін қысқарту арқылы бағаны көтеруі. Таза монополия «табиғи» жəне «жасанды» болып бөлінеді. Табиғи монополияға коммуналдық қызмет көрсететін мекемелер жатады. Мысалы, жылу, су, жарық беретін мекемелер, «Қазақтелеком» АҚ. Ал жасанды монополияға мысалы «Қазақстан теміржолы» АҚ, «Қазпочта» АҚ, « AIR ASTANA » АҚ немесе бір жалғаз елді мекенде қызмет көрсетуші дүкеннің, жанармай бекетінің, дəріхананың болуы. Бəсеке келесідей қызмет атқарады: жүктеу/скачать 2,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|