Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы
АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНДАҒЫ КЕПТЕЛІС МӘСЕЛЕСІН ШЕШУ ЖОЛДАРЫ
жүктеу/скачать 19,8 Mb. Pdf көрінісі
|
Сборник студ конф 22-23г
- Бұл бет үшін навигация:
- Nurgaliyev2004@mail.ru
| АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНДАҒЫ КЕПТЕЛІС МӘСЕЛЕСІН ШЕШУ ЖОЛДАРЫ
Нурғали Б.А. Ғылыми жетекші: Күнтуғанқызы А., аға оқытушы Қазақ Ұлттық Аграрлық Зерттеу университеті, Алматы қ. Nurgaliyev2004@mail.ru Алматы қаласындағы кептелістер қала бойынша жүруді қиындататын және жүргізушілер үшін көп уақытты қажет ететін күрделі мәселе болып табылады. Жол қозғалысын реттеу бойынша бірқатар шаралар қабылданғанына қарамастан, кептелістер өзекті мәселе болып қала береді. Алматыда кептелістің себебі неде? Бірінші себеп-қарқынды көлік ағыны. Алматы 1,5 миллионнан астам халқы бар Қазақстанның ірі қалаларының бірі болып табылады, бұл жолдарда көліктердің үлкен ағынын тудырады. Сонымен қатар, автокөліктің жылдам қозғалысын қамтамасыз ету үшін жол инфрақұрылымы жетіспейді. Екінші себеп-жолдардың сапасыздығы. Нашар қалыптасқан жолдар мен ақаулы жабдықтар жол қозғалысының баяулауына және кептелуіне әкеледі. Үшінші себеп - қоғамдық көліктің жетіспеушілігі. Қалада көптеген қоғамдық көлік маршруттары болса да, олар әрдайым тиімді жұмыс істемейді және жиі кептеліп қалады. Сондай-ақ, қаланың кейбір аудандарында қоғамдық көлік аялдамалары жоқ, бұл адамдардың жеке көлікпен жүруге мәжбүр болуына әкеледі. Төртінші себеп - жол қозғалысының дұрыс ұйымдастырылмауы. Жүргізушілер үшін ақпараттың жеткіліксіздігі, жолдарда анық белгілердің болмауы, анық емес белгілеу - мұның бәрі жолдардағы трафиктің баяулауына және кептелістердің пайда болуына әкеледі. Бесінші себеп-жүргізушілердің дұрыс емес әрекеті. Жол ережелерін жиі бұзу, тәртіптің болмауы және жол қозғалысының басқа қатысушыларына қамқорлық жасау апаттарға, жол қозғалысының қиындауына және жол кептелістеріне әкелуі мүмкін. Алтыншы себеп қарбалас уақытта кептеліс: қарбалас уақытта көптеген адамдар бір уақытта жұмысқа және жұмыстан шығады, бұл кептеліске әкеледі. Жетінші себеп құрылыс жұмыстары: жолдардағы немесе басқа инфрақұрылымдағы құрылыс жұмыстары жолдардағы уақытша кептелістерге әкелуі мүмкін. Қаладағы кептеліс мәселелерін шешуге көмектесетін бірнеше әдістер бар. 1. Қоғамдық көлікті дамыту. Финляндия-көптеген жылдар бойы қоғамдық көлік желісі белсенді дамып келе жатқан елдердің бірі. Мысалы, Хельсинкиде қаланы оның айналасымен байланыстыратын Еуропадағы ең ірі қоғамдық көлік жүйелерінің бірі бар. Бұл көптеген тұрғындарға жеке көлікті пайдаланбай-ақ үйден шығуға мүмкіндік береді. 2. Жол ақысын төлеу жүйесін енгізу. Көптеген елдерде кең таралған тәжірибе-ақылы жолдар жүйесін немесе автокөлікті пайдалануға салынатын салықты енгізу. Кейбір қалалар, мысалы, Лондон, жеке көліктерге жол ақысын төлеу жүйесін енгізді, бұл кептелістер мен кептелістерді айтарлықтай азайтты. 497 3. Технологияны қолдану. Жол қозғалысын басқаруда технологияны қолдану барған сайын танымал бола бастады. Мысалы, Нидерландыда сенсорлар мен камералар арқылы жиналған мәліметтер негізінде трафикті басқаруға мүмкіндік беретін "ақылды жолдар" жүйесі енгізілді. 4. Велосипедшілер мен жаяу жүргіншілер қозғалысы. Скандинавия түбегінің кейбір қалаларында, мысалы, Копенгагенде, жолдардағы автомобильдердің санын азайтуға бағытталған жаяу және велосипед жолдары өте танымал. 5. Көлік бөлісуді дамыту. Кептеліс мәселелерін шешудің тағы бір жолы-көлік бөлісуді дамыту. Бұл тәжірибе қазірдің өзінде әлемнің әртүрлі қалаларында белсенді қолданылады, онда адамдар бірнеше сағат немесе күн бойы көліктерді жалға ала алады. Бұл жолдардағы жеке көліктердің санын азайтуға және кептелісті азайтуға көмектеседі. 6. Көлікті басқарудың интеллектуалды жүйелерін пайдалану. АҚШ-тың көптеген қалалары трафикті болжауға және бағдаршамдарды басқаруға мүмкіндік беретін ақылды көлікті басқару жүйелерін пайдаланады. Мысалы, Нью-Йоркте нақты уақыттағы көлік ағынын реттейтін ақылды бағдаршамдар орнатылған. Сондай - ақ, Копенгагенде "жасыл толқындар" жүйесі енгізілді-автомобильдердің тоқтаусыз және жеделдетілген режимде жүруіне мүмкіндік беретін негізгі көшелердегі бағдаршамдарды синхрондау. Сан-Францискода "көліксіз күн" бағдарламасы жасалды-айына бір рет қаланың белгілі бір көшелерінде көлік қозғалысы жабылады, осылайша велосипедтер мен жаяу жүргіншілер қозғалысын пайдалануға ықпал етеді Бұл әдістерді үйрену және енгізу қаладағы кептелістерді азайтуға және қала тұрғындары мен қонақтары үшін қолайлы жағдай жасауға көмектеседі. Қорытындылай келе, Алматыда кептеліс мәселесі күрделі және кешенді тәсілді қажет етеді. Бірақ басқа қалалардың тәжірибесін пайдалана отырып және соңғы технологиялар мен шараларды қолдана отырып, жолдардағы жағдайды және қала тұрғындарының өмір сүру деңгейін айтарлықтай жақсартуға қол жеткізуге болады. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Т.Батыршин «Жить в Алматы без заторов на дорогах нереально – урбанист» // informburo.kz 2. М. Қайыртайұлы «Алматинские пробки: когда дорога отнимает много часов и нервов» // azattyq.org жүктеу/скачать 19,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|