Asteraceae Dumort.
тұқымдасы өсімдіктеріне зерттеу жүргізілді.
Зерттеу нәтижесінде
Asteraceae Dumort.
тұқымдасына кіретін 51 туыс (
Solidago L.,Bellis L.,
Callistephus Cass., Aster L., Galatella Cass., Tripolium Ness., Erigeron L., Filago L., Antennaria
Gaertn., Gnaphalium L., Helichrysum Mill., Inula L., Pulicaria Gaertn., Xanthium L., Rudbeckia L.,
Helianthus L., Coreopsis L., Dahlia Cav., Bidens L., Cosmos Cav., Tagetes L., Anthemis L.,
Matricaria, Achillea L., Tripleurospermum, Tanacetum L., Artemisia L., Nardosmia Cass., Senecio
L., Calendula L., Echinops L., Carlina L., Arctium L., Saussurea DC., Iurinea Cass., Carduus L.,
Cirsium Mill., Serratula L., Rhaponticum Adans., Acroptilon Cass., Centaurea L., Cichorium L.,
Achyrophorus Scop., Picris L., Tragopogon L., Scorzonera L., Taraxacum Wigg., Chondrilla L.,
Lactuca L., Crepis L., Hieracium L
.) және 125 түр анықталған.
Ақмола облысы аймағындағы өсімдіктер түрлерін зерттеу барысында бірқатар бағалы,
әрі шаруашылықта маңызы үлкен өсімдіктер анықталды. Бұл өсімдіктер барлығы 10 топқа
жіктелді: дәрілік, декоративті, майлы, малазықтық, эфирмайлы, тағамдық, улы, бал беретін,
бояғыш, каучукты өсімдіктер түрлері біріктірілді (сурет 1).
Сурет 1. Өсімдік түрлерінің шаруашылық маңызы бойынша үлесі (%)
Суретте көріп отырғанымыздай барлық өсімдіктер түрлеріне шаққанда шаруашылық
маңызы бойынша басым пайызды алып отырғаны ол дәрілік өсімдіктер, олардың үлесі 46,4%
қамтиды. Оларға:
Solidago L.
туысы (
S. virgaurea L.), Aster L.
туысы (
A. аltaicus, A. alpinus L.),
Tripolium Ness.
туысы (
T. Vulgare), Erigeron L. (E. canadensis L., E. acer L.), A ntennaria Gaertn.
(A. dioica L.), Gnaphalium L. (G. Rossicum, G. Sylvaticum L.), Helichrysum Mill.(
H. Arenarium),
Inula L. (I. helenium L., I. Hirta, I. Aspera, I. salicina L., I. britanica L.), Pulicaria Gaertn. (P.
prostrate), Xanthium L. (X. strumarium L.), Bidens L. (B. tripartita L.), Matricaria (M. recutita L.),
Achillea L. (A. nobilis L., A. millefolium L., A. asiatica), Tripleurospermum (T. inodorum L.),
Tanacetum L. (T. vulgare L., T. Santolina, T. Kittaryanum, T. uralense), Artemisia L. (A. latifolia, A.
pontica, A. rupestris L., A. sericea Web., A. glauca, A. commutata, A. Marschalliana, A. albida),
Senecio L. (S. erucifolius L., S. vulgaris L.), Calendula L. (C.officinalis L.), Echinops L.
(E.sphaerocephalus L.), Carlina L. (C. Biebersteinii), Saussurea DC. (S.turgaiensis, S. amara (L.)
DC.), Iurinea Cass. (I. cyanoides (L.), I. Multiflora (L.)), Carduus L. (C.Thoermeri, C. Esculentum),
Serratula L. (S.coronata L.), Picris L. (P. hieracioides L.), Tragopogon L. (T. orientalis L.),
Taraxacum Wigg. (T.bessarabicum), Lactuca L. (L.sibirica L., L.tatarica L.), Crepis L. (C.tectorum
L., C.sibirica L.), Hieracium L. (H.virosum, H.robustum, H.umbellatum L., H.echioides).
Екінші орында декоративті өсімдіктер, олар барлық түрдің 16%-ын қамтиды. Оларға:
Bellis L. (B. perennis L.),
Callistephus Cass. (
C. chinensis (L.)),
Aster L. (А. salignus Willd.),
46%
16%
3%
12%
9%
4%
3%
4% 1% 2%
дәрілік
декоративті
майлы
малазықтық
эфирмайлы
тағамдық
улы
бал беретін
бояғыш
каучукты
374
Galatella Cass. (G. Punctata, G. Angustissima, G. Divaricata), Filago L. (F. arvensis L. ), Rudbeckia
L. (R. hirta L., R. laciniata L.),
Coreopsis L.(
C. Grandiflora, C. Tinctoria),
Dahlia Cav. (D. pinnata
Cav.), Cosmos Cav. (C. bipinnatus Cav.), Tagetes L. (T. minuta L., T. erecta L., T. patula L.),
Anthemis L.( А. tinctoria L.), Serratula L. (S.Gmelinii), Centaurea L. (C. sibirica L.).
Үшінші орында малазықтық өсімдіктер, олардың үлесі
12%
қамтиды. Оларға:
Helianthus L. (H. tuberosus L. ), Artemisia L. (A. scoparia, A. pauciflora), Senecio L. (S. Arcticus),
Carduus L. (C. nutans L.), Rhaponticum Adans. (Rh.serratuloides, Rh.nitidum), Achyrophorus Scop.
(A.maculatus (L.)), Scorzonera L. (S.songorica, S.purpurea L., S. Austriaca, S. Parviflora),
Taraxacum Wigg. (T. Glaucanthum, T.leucanthum), Lactuca L. (L.scariola).
Төртінші орында эфирмайлы өсімдіктер тұр, олардың үлесі – 8,8%. Оларға:
Artemisia L.
(A. laciniata Willd., A. macrantha, A.proceraeformis, A. annua L., A. frigida, A. austriaca, A.
absinthium L., A. Sieversiana, A. dracunculus, A. nitrosa, А.vulgaris).
Әдебиеттер
1. Растительный покров Казахстана. Т.1. – Алма-Ата: Наука, 1966. - 592 с.
2. Природные ресурсы Казахстана | Физическая география Казахстана | РК (ucoz.org)
3. Әметов Ә.Ә., Ботаника. Оқулық. - Алматы: Дәуір, 2005. – 512 б.
4. Ағелеуов Е.А., Агитова К.А., Дөненбаева К.Д. Ботаника. Оқулық. - Алматы: Дәуір, 1991. –
285 б.
5. Нысанбаев Ә. «Қазақстан». Ұлттық энциклопедия – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 1998.
Т1.
6. Barthlott W. 1981. Epidermal and seed surface characters of plants: systematic applicability and
some evolutionary aspects. Nord. J. Bot. 1(3): 345–355.
7. Павлов Н.В. Растительное сырье Казахстана. – М.Л.: Из-во Академии наук СССР, 1947. –
538 с.
Достарыңызбен бөлісу: |