Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы
ЖЕРГЕ ЖАҚЫН ҒАРЫШ КЕҢІСТІГІНДЕГІ РАДИАЦИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ
жүктеу/скачать 19,8 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Rosaceae тұқымдасының өсімдіктерінің электронды атласының тиімділігі
| ЖЕРГЕ ЖАҚЫН ҒАРЫШ КЕҢІСТІГІНДЕГІ РАДИАЦИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ
Роспай А.М. Ғылыми жетекші: Мансуров Қ.Ж. «Математика, физика және информатика» кафедрасының лекторы Көкшетау университетінің КЕАҚ. Ш. Уәлиханова, Кокшетау қ. ajgerimmaratkyzy123@gmail.com Қазіргі уақытта ғарыш кеңістігінде, Жерге жақын кеңістікте және Жер атмосферасының шекарасында бастапқы ғарыштық сәулелердің әртүрлі құрамдас бөліктері зерттелуде.[1-2; 11-13 б.] Ғарыштық сәулелер күн алауынан пайда болады. Радиасәулеленуі де таңғажайып жаңалықтардың бірі болып табылады, соның арқасында біз бұл сәулеленудің қарқындылығы жер атмосферасында немесе магнитосферадан тыс жерде байқалатын сол ғарыштық сәулелердің қарқындылығынан миллиондаған есе жоғары екенін көреміз. Ғарыштық сәулелену радиациялық жағдайды және 8 км-ден астам биіктікте ұшақ жолаушыларының экипаждарына иондаушы сәулеленудің радиациялық әсер ету деңгейін 62% 26% 12% Ия Жоқ Білмеймін 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rosaceae тұқымдасының өсімдіктерінің электронды атласының тиімділігі 436 анықтайтын негізгі фактор болып табылады, өйткені бұл биіктікте ұшу кезінде адамдар ғарыштық сәулеленуден табиғи қорғаныстан ішінара айырылады атмосфера қабаты түрінде [3; 3б.]. Жер атмосферасының әртүрлі биіктіктеріндегі ГҒС (галактикадағы ғарыш сәулесі) және КҒС (күндегі ғарыш сәулесі) есептелген әсер ету дозалары және олардың уақыт бойынша өзгеруі төменде келтірілген. Осы мақсатта 1-суретте эквивалентті доза жылдамдығының максимум және минимум үшін ендікке тәуелділігін көрсете ете аламыз [4]. Экспозиция деңгейі ендіктің ұлғаюымен артады, ал полярлық аймақта 55-60 н.л. жоғары ендіктерде. қисық үстірт. ГҒС үшін ең аз әсер ету деңгейі сағатына 1 микрозиверт болып табылады. КҒС минималды экспозициясы сағатына 10 -2 немесе 10 -1 Зв жетуі мүмкін [3; 157 – 158 б.]. Биологиялық дозалардың өлшем бірлігі зиверт: 1 Зв немесе 1 Дж/кг. Биологиялық дозалар «сәулеленудің немесе сәулеленудің сапасын» есепке алмай, тек сәулелену арқылы шығарылатын объектіге берілетін энергияны ескереді. Дозаның баламалы жылдамдығы сіңірілген доза жылдамдығына тең. Олар сонымен қатар атмосфераның шекарасында изотропты болып табылатын протон ағынының бірлік тығыздығына дейін қалыпқа келтірілді. Эквивалентті доза жылдамдығы биологиялық объектілердің сәулеленуі жағдайында есептеледі. Оның спектрлік құрамы мына формуладан белгілі: D i (E) - шартты меншікті эквивалентті доза Зв/см 2 /бөлшек; E - i-ші текті бөлшектердің сәулелену энергиясы; N(E,W) - осы сәулелену ағынының дифференциалды тығыздығының тереңдігі [3]. 1 – сурет Фондық сәулелену кезінде эквивалентті доза қуатының ендік жүрісі - 18 км. 1- күн белсенділігінің максималды кезеңінде, 2 - минималды күн белсенділігі кезеңінде. А - ендік аймағы КҒС Егер дене сәулеленудің бірнеше түріне ұшыраса, онда олардың баламалы дозалары (H i ) қорытындыланады: 437 D i - i-ші түрдегі сәулеленудің жұтылған дозасы; Сәулеленудің берілген түрі үшін K i -сапаның коэффициенті [4] . жүктеу/скачать 19,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|