Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы
жүктеу/скачать 19,8 Mb. Pdf көрінісі
|
| IKONOS, LANDSAT, SPOT
спутниктерінен алынған суреттер келесі салаларда сәтті қолданылады: ауылшаруашылық әлеуетін талдау, жерді ұтымды пайдалану, әлемдік азық- түлік қорларын анықтау, биологиялық өзгергіштікті зерттеу (ауылшаруашылық дақылдарының әртүрлі түрлерін бөлу және сәйкестендіру), суару аймақтарын анықтау, ауылшаруашылық учаскелерін сақтандыру, ауылшаруашылық жерлеріне келтірілген залалды бағалау. Ғарыштық түсірілім-бұл үнемі жаңартылып отыратын ақпарат көзі, ол ауыл шаруашылығымен айналысатын кәсіпорындар мен ұйымдарға су тасқынының салдарын жеңу, паразиттермен күресу және дақылдарды болжау үшін дұрыс және жедел шешімдер қабылдауға көмектеседі[2; 42 бет]. Ауыл шаруашылығында ГИС қолдану мүмкіндіктері: - жер бетінің басқа түрлері аясында а / ш аудандарының бөлінуі; - топырақ жамылғысының құрылымын анықтау; - әр түрлі дәнді дақылдарды (қара бидай, бидай және т. б.) анықтау мақсатында пайдалану үшін спектрлік сипаттамаларды анықтау; - егіс алқаптарының шекараларын бөлу; - а / ш алқаптарының су режимі проблемаларын зерделеу (топырақ жамылғысының ылғалдылығын, ирригациялық жүйенің жай-күйін анықтау, гидрографиялық желіні оңтайландыру бойынша шаралар қабылдау); - пестицидтер мен тыңайтқыштарды шашыратуды жоспарлау. Жер бетінің әр түрлі түрлерін бөлу, топырақ түріне байланысты өсімдіктерді өсіруге оңтайлы жағдай жасау үшін егістік жұмыстарын жоспарлау кезінде пайдалану. Деректерді енгізу және сақтау тұтастай алғанда қағаз картографиялық тасығыштарды цифрлық форматқа (векторлау) түрлендіруге, қағаз тасығыштардағы аэро - және ғарыштық түсірілімдерді цифрлық форматқа (сканерлеу) түрлендіруге, далалық зерттеулер деректерінің және әдеби, қор және мұрағаттық ақпараттың бірыңғай стандартына кеңістіктік байланысы бар бірыңғай дерекқорға құрылымдауға және келтіруге болады. Барлық кеңістіктік ақпарат бірыңғай картографиялық проекцияға келтіріледі [3; 50 бет]. Агроөнеркәсіптік кәсіпорын құрамында көптеген ауылшаруашылық техникалары бар: қопсытқыштар, комбайндар, тракторлар, соқалар, орақтар, сепкіштер, роликтер. Осындай көлігі бар кәсіпорын қандай да бір жолмен жұмыс процесін және техниканы пайдаланумен байланысты барлық нәрсені бақылауға тырысады. Сонымен, еңбек күшін азайту, жоғары өнім алу мақсатында, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары спутниктік мониторингті енгізеді. Мониторинг нақты уақыт режимінде картадағы ауылшаруашылық техникасының жағдайын бақылауға, қозғалысты бақылауға және статистиканы алуға мүмкіндік береді (жанармай шығындары, барлық мүмкін тоқтап қалулар, нақты жүгіріс), сонымен қатар жүргізушілерді тәртіпке үйретеді, бұл бірге кәсіпорын ресурстарын тиімді пайдалануға әкеледі. Бақылау үшін GPS / ГЛОНАСС қолданады. Ауыл шаруашылығы техникасын қай жерде болмасын, оны мұқият қадағалап отыруға мүмкіндік бар. Схемалық карталардан басқа, бақылау жүйесінде спутниктен алынған картаның фотосуреттері бар, бұл көбінесе көрнекі. Ауыл шаруашылығы техникасының мониторингі мен бақылау жүйесін енгізу нәтижесінде кәсіпорын кез келген қызығушылық танытқан кезең үшін есептер жасауға мүмкіндік алады. Деректерді талдау деректерді іздеуді және іріктеуді, статистикалық талдауды, модельдеуді, карталарды автоматтандырылған құруды, сараптамалық бағалауды қамтиды. Геоақпараттық жүйелер топырақ және экологиялық зерттеулерде кеңінен қолданылады. Карталар мен ГИС негізіндегі автоматты жобалау жүйесі АЖЖ қолданыстағы карталар мен дерекқорлар негізінде бағдарламаның көмегімен ауыл шаруашылығы алқаптарының жобасын жасауға мүмкіндік береді. Яғни, бағдарламаның өзі қолда бар ауданды егістіктер 587 бойынша бөледі, осы алаң үшін ең оңтайлы ауыспалы егісті құрайды, тыңайтқыштардың дозасын, дала жұмыстарын жүргізудің оңтайлы мерзімдерін есептейді (метео ГИС-да карталар мен ұсынымдар болған кезде). Бұл әдіс топырақты зерттеуде ең перспективалы, бірақ уақыт пен күш-жігерді қажет етеді. Модельдеу: сандық карталар мен бағдарламаларды қолдана отырып, уақыт өте келе эрозияның дамуы, топырақтың батпақтануы, топырақтың қайталама тұздануы, қарашірік деңгейінің болжамын жасау сияқты кейбір процестерді модельдеуге болады. Экологиялық модельдеу-сандық модельге сүйене отырып, біз пестицидтерді қолданудың салдарын, олардың деградациясын, қоныс аударуы мен ландшафтта жинақталуын бағалай аламыз. Қорытындылай келе, ГАЖ технологиясының қосымшалары көмегімен фермер өздігінен жұмыс істей алатындығын және анықтау, өңдеу немесе ауыл шаруашылығын құру аэрофототүсірілімдер мен кадастрлық деректерге негізделген объектілерін, яғни, үйден шықпай-ақ қажетті құжаттаманы толтыра алады. Фермер ақпаратты серверге жібергеннен кейін, онда орнатылған қолданба оның дұрыстығын тексереді. Бұл тәсілде қолданылатын деректерді өңдеу мен талдауды компьютерлерсіз және географиялық ақпараттық жүйелерсіз елестету мүмкін емес - тек олар бүгінгі күні қажетті функционалдық деңгейді қамтамасыз етеді. Әдебиеттер 1. Я. Хейвуд, С. Корнелиус, С. Карвер. ауд. А. Уайсова, А. Асылбекова. Географиялык акпарат жуйелеріне кіріспе. 1-болім: Окулык Алматы, 2013. - 472 б. ISBN 978-601-217-435-9 2. GIS for Cadastre Management ESRI®️ GIS Technology in Europe MAPPING, ownership, compliance, e-government, valuation,(2019), 3. А.С. Самардак Геоинформационные системы. Владивосток, 2005. – 124 с. жүктеу/скачать 19,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|