Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі
жүктеу/скачать 0,68 Mb. Pdf көрінісі
|
115eaee7d54809c5d9c6fff06393e36b
- Бұл бет үшін навигация:
- Тапсырма 1.
|
№9 семинар. Буын, бунақ, екпін. Дауыссыз дыбыстардың алмасуы Сұрақтар: 1. Буын. Оның жасалуы, тілдегі орны. 2. Қазақ тіліндегі буын туралы кӛзқарас 3. Буын мен тасымалдың ұқсастығы мен ерекшелігі 4. Дауыссыз дыбыстардың алмасуы Тапсырма 1. Төмендегі түбірлес сөздердің буын құрамын салыстыра отырып, буынның ауысуы, жылысуы сияқты құбылысты ажыратып себебін түсіндіріңіз. 1. Ӛлшем, ӛлшеу, ӛлшену, ӛлшеуіш. 2. Ойын, ойыншық, ойна, ойыны. 3. Сан, сана, саны, санасы, санақ, санаңды. 4. Орын, орындық, орна, орны, орында. 5. Сау, сауын, саулық, сауу, саумал, сауыншы. 6. Ӛкін, ӛкіну, ӛкінту, ӛкінісу, ӛкініш. 2. Мәтіндегі сөздерді буынға бөліп айтылуы мен жазылуы сәйкес келмеген буындардың астын сызып себебін түсіндіріңіз. Қазақ халқының ұлы ғалымы Шоқан Шыңғысұлы Уәлихановтың кіндік қаны тамған жері – Құсмұрын. Шоқан туған Аманқарағай дуанының (округі) осында ауысуына орай, жаңа дуан да Құсмұрын болып аталып кеткен. Шоқанның әкесі майор дәрежесіндегі Шыңғыс Уәлиханов сол кездері Құсмұрын дуанының аға сұлтаны болған, «Қара шаңырақ» иесі атанған. Ӛз шаңырағының, қала берді, бүкіл Уәли әулетінің мұрасы - Уәли ханның сауыты мен дулығасын Шыңғыс 1865 жылы Орыс География қоғамына тарту еткен (С.Мұқанов). №10 семинар. Дыбыстардың үндестігі. Ұяңдану үрдісі Сұрақ: 1. Дыбыстардың үндесуіндегі ерекшелік 2. Қазақ тілінің ең негізгі заңы – үндестік. Үндестік заңының пайда болу себебі 3. Үндестік заңының тілдегі кӛрінісі 4. Ұяңдану үрдісі Тапсырма 1. Төмендегі шумақтарды ритмикалық топтарға бөліп шығып, ритмикалық топтар арасындағы дыбыстар алмасуын, фонетикалық өзгерісті көрсетіңіз. Топ құрайтын сөздерді шартты түрде қосып жазыңыз. Әр топтың жігін бір тік сызықшамен, сөйлемдерді шартты түрде қосып жазыңыз. Әр топтың жігін бір тік сызықшамен, сөйлем аяқталып, толық пауза болған жерді қос тік сызықшамен ажыратыңыз. Ат қайда Ақбақайдай шаппай желген, Қыз қайда құдашадай кӛзі күлген. Алыстан ат арытып келгеніңде, Шақыртпай еш адамға ӛзі келген, Баянауыл басында балалы құр, Бір сӛз айтам, қалқатай, мойынды бұр. Аулыңның тұсынан аттанғанда, Ақ боз үйге сүйеніп қара да тұр (Халық ӛлеңдері). 2. Төмендегі өлең шумақтарын ритмикалық топқа бөлініп, дұрыс айтылуын жазыңыз. Қатар келген дауысты дыбыстардан кірігетін (элизия) және кірікпейтін жерін дәлелдеңіз. Аласы аз қара кӛзі айнадайын, Жүрекке ыстық тиіп салған сайын, Үлбіреген ақ етті, ашық жүзді, Тісі әдемі, кӛріп пе ең қыздың жайын? (Абай). Ұшады аққу кӛлден байпаңдаған, Қалқаға бір сӛзім бар айта алмаған. Су құйып сырлы аяққа тұндырғандай, Кӛзіңнен айналайын жаутаңдаған (Халық ӛлеңі). жүктеу/скачать 0,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|