Ата-аналармен жұмыс Туғаннан бастап бір жасқа дейінгі кезең – бұл бала өміріндегі ересектер тарапынан үлкен қамқорлықты талап ететін ең маңызды кезең. Барлығы алғаш рет танылады және меңгеріледі. Адамға тән психикалық сапаларды қалыптастыруға негіз қызметін атқаратын, туа біткен механизмдер бар, бірақ әлі дағдылар, түсініктер, білім жоқ, бірақ үйретушілік жоғары, меңгергенін бейімдеудің ауқымы кең.
Дәл осы уақытта ата-аналармен, жанұяның басқа мүшелерімен,балалармен және ересектермен өзара әрекеттің тәжірибесі, баланың дамуына әсер етеді.
Ерте жастағы балалардың денсаулығын сақтаудағы, тамақтануындағы, қауіпсіз ортасындағы, психоәлеуметтік және танымдық дамуындағы қажеттіліктердің құрамдарының әрқайсысы бірін бірі толықтырып және бірде біреуі де назардан тыс қалмай, үйлесімді және өзара байланыста қанағаттандырылуы керек.
Ата-аналар балалардың жеке ерекшеліктерін, олардың денсаулық жағдайын, физикалық даму деңгейін, жанұяның мүмкіндіктерін ескеріп, мектепке дейінгі білім берудің түрін таңдауға құқығы бар.
Мақсаты: ата-аналардың ерте жастағы балаларға дұрыс қарауы мен күтім жасауын қамтамасыз етуде қажеттілігін қанағаттандыруға мүмкіндік беру.
Міндеттері:
- балаларға қарайтын және күтім жасайтын талаптардың бірлігі;
- ата-аналарды педагогикалық және медициналық ағарту;
- баланы дамыту үшін ата-аналармен өзара әрекеттерге жағдайлар жасау.
Ата-аналар:
- ерте жастағы балалармен жұмыстың ерекшелігі туралы;
- ерте жас топтарындағы білім беру үдерісінің ерекшеліктері туралы;
- ерте жас тобындағы тәрбиешінің қызметі туралы;
- ерте жастағы балалардың мүмкін болатын жетістіктері туралы;
- ерте жастағы балаларда қажетті практикалық біліктер мен дағдыларды қалыптастыру туралы;
- олардың балаларының тобында тәрбиелеу процесін жоспарлау мен іске асыруға қатысудың қажеттілігі туралы білулері керек.
Жұмыстың түрлері:
- ата-аналар үшін ескертпелер: «Дұрыс күтім. Тамақтандыру. Ұйқы. Сергектендіру», «Мектепке дейінгі ұйымның жағдайларына ерте жастағы баланы бейімдеу»;
- ата-аналарға арналған сауалнамалар;
- бірлесіп тәрбие шараларын өткізу, көрмелерді ұйымдастыру;
- топта педагогикалық және балалар кітапханаларын ұйымдастыру;
- консультациялар, әңгімелесу, үйлеріне бару;
- көрнекі-насихаттау материалдарын дайындау.
Жұмыс екі бағытта жүргізіледі:
Әрбір ата-анамен жеке жұмыс.
Ата-аналар тобымен жұмыс.
Ата-анамен жұмыстың жеке түрі – бұл әңгімелесу, консультациялар, жанұяға бару, консультациялық пункттер, ата-аналарға тапсырмалар және басқалар.
Ата-аналардың ұжымына арналған жалпы консультациялар, топтық және жалпы ата-аналар жиналыстары, конференциялар, көрмелер, дәрістер, үйірмелер ұйымдастырылады. Ақпараттық және тақырыптық стенділер, фотомонтаждар безендіріледі; радиохабарлар, сұрақ және жауап кештері, дөңгелек үстелдегі кездесулер және басқалар өткізіледі.
Ата-аналармен жұмыс ерте жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқытуда олардың сұраныстарын қанағаттандыру және оларға педагогикалық көмек көрсету.
ІІІ. ЕРТЕ ЖАСТАҒЫ ЕКІНШІ ТОП (1 жастан 2 жасқа дейін)
1. Балалардың жас ерекшеліктеріне сипаттама Бала тіршілік әрекетінің қолайлы жағдайларында салмағына ай сайын 170,0 - 190,0 г, бойына - 1 см қосып отырады. Екі жастағы баланың салмағы орташа есеппен 12,0 - 12,7 кг, бойының ұзындығы 85,0 - 86,0 см жетеді, 20 сүт тісі болады. Бала мықты және ширақ бола түседі.
Бірінші жарты жылдықта белсенді сергектену уақытының ұзақтығы
3-4 сағат; екінші жарты жылдықта 4-5,5 сағат. Ұйқының тәуліктік мөлшері 14 сағаттан 12,5 сағатқа дейін қысқарады. Ұйқы мен сергектену арасындағы арақатынас өзгереді.
Баланың тік жүруі негізгі қимылдардың анағұрлым күрделі түрі болып табылады, ол қоршаған ортаны тануына және орталық жүйке жүйесінің айтарлықтай дамуына әсер етеді.
Іс-әрекеттің маңызды түрлерінің қалыптасуы барысында кеңістікте бағдарлану аясы кеңейеді. Жүру баланы жағымды эмоцияға итермелейтін қимылдың жетекші түріне айналады. Екінші жылдың соңында қимылдардың үйлесімділігі жетіледі: бала қадамдарын жылдамдатады, жүгіреді, жолдағы шағын кедергілерді еңсереді. Жүрісті дағдыландыруға сәйкес қимылдағы тепе-теңдікті сақтауға әсер ететін қолдардың қимылдары дамиды. Қимылдардың қарапайым түрлерін меңгеру барысында заттардың пішіні мен көлемін, олардың қасиеттері мен орналасуын қабылдайды.
Бала өмірінің 2-ші жылында ересек адамдардың тілін түсінуі және сөйлеу белсенділігінің дамуы, сенсорлық дамуы, заттармен әрекеттің, ойындардың дамуы, қимылдарының дамуы, дербестік дағдыларының дамуы қалыптасады.
Осы кезеңде тілді үйренуге ерекше сезімталдығы байқалады, ересектерге оның тілін түсінуге еліктейді. Бірінші жарты жылдықта сөздік қоры 30-40 сөзге жетеді, екінші жарты жылдықта белсенді сөздік қоры 200-300 сөзге дейін артады. Бала барынша жеңіл дауыссыз дыбыстарды дұрыс айтады. Бала тілі қатынас құралы болып табылады.
Бала 1 жастан 1 жас 6 айға дейінгі кезеңде ересек балалар мен ересектердің қимылдарын қарап, өзінің нені көргенін жаңғыртады. Заттық әрекеттің жинақталған тәжірибесінің және ересектермен қарым-қатынастың арқасында балада заттарды салыстыруға үйренетін көріністі-бейнелейтін ойындар пайда болады.
Заттық әрекет барысында балада тілді меңгерумен қатар көрнекі-қимылдық ойлау қалыптасады.
1 жастан 2 жасқа дейінгі кезеңде бала эмоционалды дамиды, шақырғанда үн қатады және музыканы, көркем сөзді сезеді, музыкамен қимылдау қабілеті пайда болады.
Осы жаста бала жинақылықты сақтайды, қарапайым тәртіп ережелерін орындайды, ересектің талаптарына бағынады және олардың тапсырмаларын орындайды, өзінің бастамасы бойынша ересекке жүгінеді.