Қазақстан республикасыішкі істер министрлігі төтенше жағдай комитеті көкшетау техникалық институты
Жедел психологиялық көмек ұйымдастыру қағидаты мен кезеңдері
жүктеу/скачать 1,38 Mb. Pdf көрінісі
|
psihologyalyk komek
| 6.3.Жедел психологиялық көмек ұйымдастыру қағидаты мен кезеңдері
Төтенше жағдай - бұл кенеттен пайда болатын, қауіп төндіретін немесе субъективті түрде адам өміріне, денсаулығына, жеке басының тұтастығына, әл- ауқатына қауіп төндіретін жағдай. Төтенше жағдайға тап болған адам ерекше психикалық күйде болады (күйзеліс, қорқыныш, ашуланшақтық, апатия) және маман психологтың көмегіне мұқтаж. Психологияда бұл көмек түрі жеделпсихологиялық көмек (ЖПК) деп аталады. Дағдарыстық араласудың негізгі міндеттері - зардап шеккендердің жағдайын тұрақтандыру, жедел күйзеліс белгілерін жеңілдету немесе азайту және тәуелсіз жұмысын қалпына келтіру. Адамның реакциясын анормальды жағдайға қалыпты реакция ретінде сипаттауға болатын болса, ЖПК қамтамасыз етіледі. Егер адамның реакциясы психикалық нормадан асып кетсе, онда психологиялық шұғыл көмек көрсету мүмкін емес. ЖПК бір адам болуы мүмкін (тонау), адамдар тобы (отбасы), сонымен қатар Көптеген адам (табиғи апаттар). ЖПК мақсаты - психикалық және психофизиологиялық салауаттылықты сақтау, сонымен бірге жаңадан пайда болған жағымсыз Эмоциялық тәжірибелермен жұмыс. ЖПКберу қағидаты 6.3.-кестеде келтірілген. 112 6.3.-кесте ПЖК қамтамасыз етудің негізгі қағидаты Қағидаттың түрлері Қағидат түрлері Клиенттің мүдделерін қорғау қағидаты. Бұл қағидатты төтенше жағдайларда қолданудың ерекшелігі, әдеттегі қызмет жағдайларына қарағанда, клиент көбінесе психотерапевтік келісім-шарт жасамайды (кеңес беру жұмысы кезінде болады), яғни проблемамен жұмыс шекаралары анықталмайды. Себебі, көмек әдетте клиенттің қазіргі жағдайына бағытталған. Алайда, соған қарамастан, клиенттің мүддесін қорғау маман психолог жұмысының жетекші қағидаты болып табылады. «Зиян келтірме» қағидаты. Көмек көрсету шарттарының бірегейлігі осы принциптен бірнеше салдарды алып тастауға мүмкіндік береді. Бірінші нәтиже: қысқа мерзімді көмек көрсету, яғни көмек клиенттің болашақ өмірі үшін қабылданатын шаралардың экологиялық тазалығын қамтамасыз ете отырып, осы жағдайдың туындаған жағдайын түзетуге бағытталуы керек. Ұзақ уақытқа созылған проблемалармен психологиялық жұмысты жүргізу түбегейлі дұрыс емес, өйткені мұндай жұмысты ұзарту керек. Еріктілік қағидаты Қалыпты жағдайларда маман жиі пассивті ұстанымды алады (клиенттен көмек сұрап күтеді). Психологиялық жедел көмек жағдайындағы бұл қағида ерекше мінез-құлыққа айналады - маман-психолог зардап шеккендерге өз көмегін белсенді және кедергісіз ұсынады. Бұл ұстаным, бір жағынан, ерекше жағдайға тап болған адамдарға қажетті көмек көрсетуге мүмкіндік береді және көбінесе көмекке деген қажеттілікті жеткілікті түрде бағалай алмайды, екінші жағынан адамның жеке шекарасын бұзбайды. Құпиялылық қағидаты ЖПК ұсыну кезінде бұл қағида өзекті болып қалады, бірақ егер психолог клиенттің әрекеті клиентке немесе басқаларға қауіпті болуы мүмкін екендігі туралы ақпарат алса, құпиялылық бұзылуы мүмкін (мысалы, егер психолог, мысалы, психолог бұл туралы білсе, пайда болуы мүмкін). жақында суицид жасау). Кәсіби уәждеме қағидаты Бұл принцип психологиялық көмектің кез-келген түріне қолданылады. Төтенше жағдайда оны сақтау ерекше маңызды болады, өйткені кәсіби уәжден басқа маманның басқа, кейде күшті себептері болуы мүмкін (өзін-өзі растау мотиві, әлеуметтік тану мотиві және т.б).. Кәсіби құзіреттілік қағидаты Көмек көрсететін маман жеткілікті білікті, тиісті білімі және төтенше жағдайлар кезінде жұмыс істеуге арнайы даярлығы болуы керек. Қалыпты жағдайда психологтың қызметі, қажет болған жағдайда, басқа маманға хабарласуды ұсынады, бірақ төтенше жағдайларда басқа маман табу мүмкін емес. Сондықтан психологтың кәсіби міндеттеріне, атап айтқанда, төтенше жағдайға кетуге дайындық, кәсіби шеберлікті қолдана отырып, жоғары деңгейдегі жұмысты тез қалпына келтіру мүмкіндігі сияқты аспектілер кіруі керек. Осы қағидатты сақтау қажет. Бұл төтенше жағдайларда жұмыс жасағанда маман психологтың этикалық кодексінің бір түрі. 113 Психологиялық жедел көмектің кезеңдері 6.4.- кестеде келтірілген. 6.4.- кесте ЖПК беру кезеңдері № р/р Кезең Мазмұны 1. Дайындық кезең Төтенше жағдайлардың нәтижесінде пайда болған психологиялық ахуал туралы ақпарат жинау. Әр маманның орны мен жұмыс тәртібін анықтау Индикативті жұмыс жоспарын құру. 2. Негізгі кезең Кәсіби қызмет жағдайларын қамтамасыз етуге бағытталған төтенше жағдайларды жоюға қатысатын мамандарға көмек; 3. Қорытынды кезең Төтенше жағдайлардан зардап шеккендерге көмек. Мұқтаждарға көмектесу. Төтенше жағдайды жоюға қатысатын мамандарға психологиялық көмек көрсету шаралары. жүктеу/скачать 1,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|