3-тақырып Шаруашылық ұйымдардың қаржылық нәтижесі статистикасы
Ұйымның қаржылық әлеуеті кәсіпорынның экономикалық әлеуетінің маңызды буыны болып табылады. 2 аспекттен тұрады:
ресурстарды жинақтаудың немесе пайдаланудың қол жеткізілген деңгейі (кәсіпорынның қаржылық жай-күйінің сипаттамасын: қаржылық орнықтылығын, баланстың өтімділігін түсіну қабылданған)
барынша мүмкін болатын перспективалы деңгей.
2 тараптан тұрады
ағымдағы қаржылық жағдайды жақсартуға, оның тұрақтылығы мен қаржылық тәуелсіздігін арттыруға мүмкіндік беретін резервтер мен жасырын мүмкіндіктер
кәсіпорын өзінің инвестициялық жобаларын қаржыландыру үшін сыртқы ортадан тарта алатын қаржы ресурстарының ең жоғары көлемі
Қаржылық әлеует қаржылық ресурстарды, яғни кәсіпорынның иелігіндегі ақшалай кірістер мен түсімдерді қамтиды және мыналарға арналған:
мемлекет, несие жүйесі, жеткізушілер, сақтандыру органдары, басқа кәсіпорындар мен жеке тұлғалар, кәсіпорын қызметкерлері алдындағы қаржылық міндеттемелерді орындау үшін;
шаруашылық қызметті және өндірістік емес сала объектілерін дамытуға, тұтынуға, жинақтауға, арнайы резервтік қорларға және т. б. шығындарды жүзеге асыру үшін.
Кәсіпорынның қаржылық потенциалы− бұл кәсіпорында келесі жағдайларда барынша мүмкін болатын қаржылық нәтижеге қол жеткізу бойынша пайда болатын қатынастар:
- өтімділік және қаржылық тұрақтылық шарттарын орындау үшін жеткілікті меншікті капиталдың болуы;
- тиімді инвестициялық жобаларды іске асыру үшін қажетті көлемде капиталды тарту мүмкіндігі;
- салынған капиталдың рентабельділігі;
- ағымдағы және болашақтағы қаржы жағдайының ашықтығын қамтамасыз ететін қаржыны басқарудың тиімді жүйесінің болуы.
қаржылық әлеуетті құраушы көздер
қаржы ресурстары
инвестициялық ресурстар
несие ресурстары
қаржылық әлеует қаржылық әлеуеттің құрылымы
бюджеттік әлеует
салықтық әлеует
несиелік әлеует
инвестициялық әлеует
ҚӨӘ = F (vpm, mpr, ir, fr)
мұнда ҚӨӘ – кәсіпорынның қаржы-өндірістік әлеуеті;
vpm – кәсіпорынның өндірістік қуаттарының көлемі;
mpr – материалдық және табиғи ресурстар;
ir – зияткерлік ресурстар;
fr – қаржы ресурстары.
Әлеуеттің барлық түрлері бір-бірімен тығыз байланыста және оларды бөліп алу өте қиын, тіпті кейбір жағдайларда мүмкін емес екендігі белгілі. Мысалы, қаржылық-өндірістік әлеуетті келесі функция түрінде ұсынуға болады: