7.1. ГЕНДЕРЛІК ТЕҢДІК
Қыз балалар заңға қайшы әрекет жасағанда жы-
нысына және жасына байланысты ерекше осал
бола түседі. Мысалы, қыздар олардың жыныстық
ерекшеліктерін ескеретін санитарлық-гигиеналық
жағдай жасалмағандықтан немесе гендерлік зорлық-
зомбылық және қорлық көру қаупі салдарынан
тұтқынға алынғанда немесе бас бостандығынан
айырылғанда айрықша қауіп-қатерге шалдығуға
бейім
332
. Қыз балалар, сондай-ақ, қоғам тарапынан
кемсітушілікке душар болуы мүмкін, бұл бірінші ке-
зекте олардың әділ сот жүйесімен байланысына
қатысты, мысалы, олар гендерлік зорлық-зомбылық
немесе қиянат құрбаны болғанда айқын көрінеді.
Балаға қатысты қабылданатын барлық шешімдер
332
Қараңыз, мысалы, БҰҰ әйел тұтқындарға қарауға және құқық
бұзушы әйелдерге бас бостандығынан айыруға қатысы жоқ жа-
залау шараларына қатысты ережелері (Бангкок ережелері), 6
қазан 2010 ж.
оның жынысымен байланысты осалдығын ескеруі
тиіс. Бұл кез-келген теңсіздікді болдырмау және
балаға қатысты жалпы нәтижелерді жақсарту үшін
ұл балаларға қарағанда қыз балалардың өзгешерек
көзқарасты талап етуі мүмкін екенін білдіреді.
Жауап берушілердің барлығы бірдей КТМАС-та
істерді қарау кезінде гендерлік теңдікке негізделген
әдістемені ұстану маңызды екенінен хабардар болған
жоқ. Кейбір жауап берушілер іс жүзіндегі теңдік пен
кемсітпеушілікті бірдей қараумен шатастырды. Мы-
салы «Сот үдерісі барысында ұлдар мен қыздарға
бірдей қарай ма?” деген сұраққа бір КТМАС судьясы:
«Жоқ … барлығы тең»
333
деп жауап берді. Оған қоса,
жауаптар гендерлік теңдік мәні туралы жеткілікті
түрде хабардарлық жоқ екенін және оның іс жүзінде
қалай кепілдендіріле алатын көрсетіп отыр. Мыса-
333
Судья 2 [КТМАС орналасқан жері туралы ақпарат алынып
тасталған], 23 қыркүйек 2014 ж.
7. ТЕҢДІККЕ ҚАТЫСТЫ СҰРАҚТАР
Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандар істері жөніндегі
мамандандырылған ауданаралық соттардың дамуы
71
•
Қыз балалардың гендерік теңдігіне және құқықтарына қатысты әлеуетін арттыру үшін оқу-ағарту ісі КТМАС
судьяларын, прокурорларды, қорғаушыларды, әлеуметтік қызметкерлерді, педагог мамандар мен психологтар-
ды (5. АРНАЙЫ КАДРЛАР МЕН МЕКЕМЕЛЕР бөлімінде ұсынылған) оқытуға арналған мамандандырылған оқыту
бағдарламаларын енгізуге кеңес беріледі.
ГЕНДЕРЛІК ТЕҢДІККЕ
ҚАТЫСТЫ ҰСЫНЫМДАР
лы, кейбір жауап берушілер сот ережелері бары-
сында ұлдар мен қыздарға әртүрлі қарайды, себебі
қыздар ұлдарға қарағанда тез «ашуланады»
334
неме-
се «сезімдерге берілгіш»
335
болып келеді, сондықтан,
қыздарға «үлкен түсіністікпен»
336
қарайды деп жауап
берді.
Мұндай жауаптар қыздардың (мен ұлдардың) мінез-
құлқы және олардың психологиялық жай-күйі тура-
лы кемсітуге жол беретін түсініктердің орныққанын
көрсете алады, сонымен қатар, әрбір баланың
нақты жағдайына жеке-дара әдістеме қолдану
маңыздылығын төмендете алады.
Достарыңызбен бөлісу: |