Қазақстан республикасының білім және ғылым министірлігі
ж. А.А. Баландин қалаған мультиплтті теорияның негізгі анықтамасы сипатталды
жүктеу/скачать 229,54 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Құрылымдылық (геометриялық) сәйкестілік принципі
- Катализдегі энергетикалық сәйкестілік принципі.
| 1929ж. А.А. Баландин қалаған мультиплтті теорияның негізгі анықтамасы сипатталды:
Адсорбционды және каталитикалық активті орталықтардың бірдей еместігі; Катализ байланыстардың қайта бөлінуіне және хемосорбцияның ерекше түріне негізделген физикалық және химиялық қарапайым процестерде комплекс түрінде болады. Молекулалар байланысьардың қайта бөлінуіне және әлсіретуне әкелетін бірнеше адсорбциялық орталықтарға адсорбцияланады; Молекуладағы реагирлеуші заттар катализатордың атомаралық қашықтығымен сәйкес келетін атомдардың бір-біріне жақын орналасқан ерекше топтары – «индексті топ» бойынша бөлінеді; Катлизатордың активті орталықтары – екі немесе одан көп атомдардан тұратын «мультиплет» деп аталатын атомдар тобы (дублет, триплет, квадруплет, секстет). Мультиплеттің активтілігі катализатордың дұрыс кристалдық құрылымын көресететін қырлары, қабырғалары, бұрыштары, дөңестері және басқа да бөлімшелердің ерекшеліктерімен шартталған. Гетерогенді каталитикалық процестер үшін қатты кристалдық катализатордың торына реагирлеуші заттың адсорбцияланған молекуласын бағдарлы салу арқылы дублетте, триплетте, квадруплетте және секстетте әсер етуі жиі жүзеге асады. Құрылымдылық (геометриялық) сәйкестілік принципі Құрылымдылық (геометриялық) сәйкестілік принципі катализатордың оңтайлы кристалдық құрылымының орындалуын қажеттілігіне негізделген. Процесс реагирлеуші молекуланың атомаралық қашықтық конфигурациясына сәйкес анықталатын катализатор торының параметрлері және берілген реакцияның кристалдық құрылымы болған кезде максималды жылдамдыққа жетеді. Құрылымдық сәйкестілік принципі мультиплеттегі катализатордың активті орталықтарын және реагирлеуші заттағы атомдар арасындағы индексті топты түзетін валентті бұрыш тұрақтылығын орындалуын талап етеді. Органикалық заттың молекуласындағы валентті бұрыштың ауытқуын болдыратын кез келген қосымша кернеу шайырлы сынықтардың түзілуіндегі байланыстың қопсытылуын емес, бұзылуына әкелуі мүмкін. Катализдегі энергетикалық сәйкестілік принципі. Берілген реакция үшін катализатор мен реагирлеуші заттың байланыс энергиялары қатаң түрде анықталған максималды жылдамдығы бар каталитикалық реакция жүрсе энергетикалық сәйкестілік қосылады. Катализатор бетіндегі және реакционды фаза көлеміндегі өзгеруші молекуладағы атом аралық байланыс энергиясы әр түрлі болады. Мультиплетті комплекстің түзілу (Е*) және ыдырау (Е**) энергиялары келесі теңде бойынша бейнелеуге болады: Е*= - QАВ – QСД + (QАKt + QВKt +QСKt +QДKt) (1) Е** = QАС + QВД - (QАKt + QВKt +QСKt +QДKt) (2) жүктеу/скачать 229,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|