ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы



Pdf көрінісі
бет384/440
Дата07.01.2022
өлшемі2,22 Mb.
#17066
1   ...   380   381   382   383   384   385   386   387   ...   440
гия» деген терминнің өзін ғылымға осы ғалым енгізген.

Ж.Ламарктың идеяларын қабылдап, ары қарай дамытқан ағылшын 

ғалымы,  сэр  Чарльз  спенсер  Дарвин  болды.  Ол  «Бигль»  деген  ке-

меге  мініп,  жер  шарын  айнала  саяхат  жасап,  планетадағы  әртүрлі 

жан-жануарлар  мен  өсімдіктердің  саны  туралы  орасан  көп  факт 

жинақтаудың негізінде биологияға эволюциялық теория енгізді. Оның 

1859  жылы  жарық  көрген  «түрлердің  пайда  болуы»  деп  аталатын 

кітабы  сол  замандағы  қоғамдық  пікірге  «жарылған  бомбадай»  әсер 

етті, өйткені ол адамның маймылдан шыққанын дәлелдеуге әрекет 



384

етіп, сол арқылы діннің «адамды Құдай өзіне ұқсатып жаратты» дейтін 

негізгі постулатын терістеді.

Әлбетте,  өмірдің  әртүрлі,  әлі  де  көп  құпияны  сақтап  отырған 

формаларының  күрделілігі  эволюциялық  теорияға  сенімсіздікпен 

қарайтын  ғалымдардың  болуына  келтіреді.  Кезінде  М.Лютер  атап 

көрсеткендей,  «егер  Құдайды  білгің  келсе,  жай  ғана  бір  биттің 

ішін  ашып  көр».  Алайда  бүгінгі  таңда  жер  бетіндегі  өмірдің  осын-

дай  әртүрлілігін  түсіндіріп  бере  алатын  балама  теория  туған  жоқ. 

Керісінше, биологияда терең тамырланған эволюция идеясы ғылымның 

басқа салаларына да кең тарап жатыр.

Қазіргі  заманғы  физика  әлемнің  «Үлкен  жарылыс»  нәтижесінде 

пайда  болғанына  және  миллиардтаған  жылдар  бойы  қалыптасудың, 

күрделенудің  әртүрлі  сатыларынан  өте  келе,  химиялық  үдерістерді 

және  соларға  байланысты  химиялық  қосылыстарды  туғыза  отырып, 

өмірдің өзінің пайда болуының алғышарттарын құрғанына сендіреді. 

Ч.Дарвиннің эволюциялық теориясы биологияның түрлі-түрлі салала-

рында  ашылған  жаңалықтарды  қорыта  және  жүйеге  келтіре  отырып, 

өмірдің әртүрлі формаларын түсіндірудің теориялық негізі болады.

Эволюциялық  теория  жанды  табиғаттың  әртүрлілігін  екі  фактор-

мен:  өзгергіштікпен  және  жаңадан  ие  болған  қасиеттердің  табиғи 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   380   381   382   383   384   385   386   387   ...   440




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет