ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы



Pdf көрінісі
бет186/382
Дата17.10.2023
өлшемі2,22 Mb.
#117011
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   ...   382
Байланысты:
Философия

бақытқа жету жолындағы 
үздіксіз талпынысы.
Құдіретті немесе мейірімді Құдайлар адам 
құмарлықтарының тұңғиығынан және оның қажеттіліктерінің 
шатасып-бытысқан ортасынан пайда болады. Сонымен, адамның сан-
сыз қажеттіліктері және соларды қанағаттандыру үшін тынымсыз 
әрекеттенуі – пайда болатын діннің арғы тегі болып табылады.
«Адамның надандығы түбі жоқ тұңғиық болса, қиялы да шексіз». 
Надандықтың кесірінен түп-тамырынан ажырап қалған Табиғат 
адамның таусылмайтын шексіз қиялымен біріккенде, құдіретті 
Құдайларды тудырады.
Сондай-ақ Фейербах діннің психологиялық тамырларын терең 
ашып көрсетеді. Бұл – адамның ажалсыздыққа ұмтылысы және соның 
нәтижесінде жанның өлмейтініне, «басқа тамаша аспан әлемінің» бар 
екеніне сену. Адам өмірінің соңы, шарасыздық, шектеулі өмір сүретіні 
және келешектегі өлімнен қашып құтылудың мүмкін еместігі тура-
лы біледі, ал бұл оны терең күйзелістерге түсіріп, діннен сая іздеуге 
итермелейді. 
Дінді ұғыну, ойшылдың пікірінше, «адамның Құдай туралы ойлай-
тынын» түсінген кезде мүмкін болады, ал бұл – «адамның өзін жете 
түсінгені». Демек, дін – тек қана адамға тән ерекше құбылыс.
Фейербах діннің тарихи қалыптасқан екі формасына талдау жа-
сайды. Алғашқысы – ол Табиғаттың мистикалық күштері (пұтқа 
табынушылық). Екіншісі – адамды «бейнелеп және өзіне ұқсатып» 
жаратқан Құдай идеясы.
Бұл тұрғыда құдіретті және шексіз Құдай мәні – дербес өмір сүреді-
міс деп көрсетілетін адамның рухани мәнінен басқа ештеңе де емес. 
Ойшыл христиандықты бейшара күйге түскен адамдардың күш-
жігерлерін осы дүниедегі зұлымдықты жоюға бағыттаудың орнына, 
оларды мүсіркеп, ана дүниеде жұмақ болатынына уәде беретіні үшін 
жазғырады. «Мен Құдайды жоққа шығарамын, сол арқылы адам-
ды терістеуді терістеймін», – дейді Фейербах Гегель терминология-
сын пайдалана отырып. Өйткені «о дүниені» теріске шығару – «бұл 
дүниені» растау дегенді білдіреді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   ...   382




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет