ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы
жүктеу/скачать 2,22 Mb. Pdf көрінісі
|
| ішкі
оқиғалылық есебінен болады. Бұндай көзқарас ғылымның дамуын түсінуде интернализмнің бұрқ етуіне түрткі болды. Интернализм ғылыми таным дамуының ішкі заңдылықтарымен басқарылатын ғылым тарихы ретінде түсініледі. Оның үстіне, әлеуметтік-экономикалық, саяси, мәдениеттанушылық, психологиялық сияқты факторлар ескерілмейді, жоқ дегенде, олардың ғылым дамуындағы шешуші фактор ретіндегі рөлі теріске шығарылады. Ин- терналистерге А.Койре, И.Лакатос, К.Поппер және басқалары жатады. Мысалы, К.Поппер өзінің үш әлем туралы ілімінде білімдер әлемін адам қолымен жасалған өзгеше әлем деп таниды. Белгілі бір сәттен бастап, бұл әлем өзінің ішкі мүмкіндіктері негізінде дамитын тәуелсіз, объективті әлемге айналады. Әлбетте, әлеуметтік факторлар оған ықпал етпей қоймайды. Алайда олар шешуші факторлар болмайды. 337 Интернализм эмпириялық және ұтымды (рационалдық) деп бөлінеді. Эмпириялық интернализм ғылымда жаңа фактілердің ашылу- ын бірінші дәрежелі маңызды іс санайды, өйткені олар – ғылыми танымның негізгі бастауы . Теориялық білімге келсек, ол ашылған фактілерді қорыта және жүйелей отырып, оның соңынан келеді. Ұтымды интернализм ғылымның дамуына ғалымдардың басында болып жататын шығармашылық үдерістер немесе ашылған идеялардың тәртібін және реттілігін өзгерту себеп болады деп есептейді. Бірақ біз не айтсақ та, ұтымды интернализмнің терең тамырлары зияткерлік преформизмге – ғылымның бар мазмұны априорлық сипаттағы белгілі бір идеялардан шығады дейтін сенімге кетеді. Экстерналистер ғылыми таным дамуындағы әлеуметтік-мәдени жүктеу/скачать 2,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|