ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы
жүктеу/скачать 2,22 Mb. Pdf көрінісі
|
| -
сын қарсы қояды. Оның пікірінше, дүниеге көзқарастың жараты- лыстану жетістіктеріне негізделген кез келгені – ол жамандықтың белгісі, өйткені жаратылыс ғылымы, ақыр соңында, адамзаттың өз- өзін құртып-жоюына әкеліп соқтырады. Кьёркегор адамның тіршілік етуі мәселесін, оның ішкі әлемін, сана-сезімін, құштарлықтарын философияның негізгі мәселесіне айналдырады. Егер Сократ дүниені танып білу үшін, алдымен «өз-өзін тануға» үндесе, ал Кьёркегор тұлғаның ішкі дүниесін зерттеуді қанағат тұтып, тіпті сыртқы әлемді танып білуден бас тартады. Болмыс – ол ішкі дүние (innerlichkeit), «меннің» өз «меніне» қатынасы. Адамның ішкі жан дүниесі заттардың ішіндегі зат сияқты нысан бола алмайтындықтан, ол ұтымды (рационалистік) жолмен танылмайды. Адамның болмысы орнықсыз, адам өзінің келешектегі өліміне қарай жылжып келе жатқанын сезінеді. Оны тек сезіммен түйсінуге, бастан өткеруге болады. Осыған байла- нысты ойшыл философияға: қорқыныш, қас-қағым сәт, қалшыл, секіріс, түңілу, үміт сияқты санаттарды енгізеді. Кьёркегор бойынша, осы санат-экзистенциалдардың көмегімен адамның ішкі, қайталанбас жан дүниесі әлемін көз алдыңызға елестете аласыз. Өмір сүру – ол адамның күйзелістерінің, қайғы-қасіреттерінің және соның шектерінен шығу үшін жасайтын іс-әрекеттерінің әлемі. Бұл – өзіндік қайталанбас болмысын іске асыру мақсатындағы көп мүмкіндіктердің бірін еркін таңдау, өзін тобырдан бөлектеу, ешкімге ұқсамау. Бұл – өмір сүрудің шектілігі мен шексіздігінің арасындағы таңдау және соған байланысты қорқыныш, батылдық және бейтаныс дүниеге секіріс. Кьёркегор бойынша, батылдық қандай да бір сыртқы жағдайларға байланысты емес. Ол қашанда – адамның еркін таңдауы. Ал секіріс те ешқандай факторларға жанаспайды, өйткені ол – қашанда ұтымды ойлау шектерінен асып жататын рухтың іс-әрекеті. Көріп отырғанымыздай, ойшыл классикалық философияның қағидаларынан алыстап кеткен. Кьёркегорша, адам өз өмірінде үш: жүктеу/скачать 2,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|